, INLEIDING TOT FISCALITEIT
= manier waarop de overheid geld krijgt
1 DEEL 1: BASISPRINCIPES VAN HET BELGISCH FISCAAL RECHT
1.1 HET BEGRIP ‘BELASTING’
5 BESTANDDELEN:
1. Een door de overheid
2. eenzijdig opgelegde en verplichte bijdrage die
3. volgens regels van recht
4. opgelegd wordt aan personen/feiten die een band hebben met het territorium/grondgebied
5. en bestemd is om diensten van algemeen nut te financieren
- Belasting = bijdrage, heffing of een recht
• Bv. : inkomstenbelasting, consumptiebelasting en vermogensbelasting
• Meestal te betalen in cash, doch: natura -> goederen aan overheid
• De tienden (decima): 10% van de oost aan de kerk
• Umuganda (Rwanda): 1 dag per jaar arbeid aan de overheid
• Vlaamse erfbelasting (2023): betaling met cultuurgoederen: bv uit testament, geen erfgoedbelasting
als je een deel aan de overheid geeft -> bv: schilderij
ONTLEDING BEGRIP:
Een bijdrage opgelegd door en betaald aan de overheid
Ø Grondwet en bijzondere Fin Wetten en Gem en Prov-wetten bepalen welke
overheid kan heffen
Ø Federale staat, gewest, gemeenschap, provincies, gemeenten
Ø FOD (Federale overheidsdienst) Financiën (inkomstenbelasting) – werking
viaaanslagbiljet
Ø Niet door/aan particulieren
ð Meestal federale overheid die de belasting heft + overheid bepaalt hoeveel
belastingen zeheffen door middel van wetten
o Parlement: maakt wetten (wetgevende macht)
o Regering: voert wetten uit (uitvoerende macht)
o Rechtbank: controleert de wetten (controlerende macht)
ð FOD Financiën: heffen de belastingen
r
,5 KENMERKEN:
We betalen aan wie? -> De overheid
1) Een verplichte bijdrage opgelegd door en betaald aan de overheid.
-> Geen keuzemogelijkheid indien men zich in geviseerde situatie bevindt
• Sancties en dwangmaatregelen mogelijk: boetes, goederen in beslag nemen
• Waarom? Essentiële functies van de staat: gezondheidszorg, infrastructuur en nationale veiligheid
• Economische concepten:
è Publieke goederen: risico op marktfalen (‘free riders’)-> bv: brandweer en politie kan je niet
wegnemen van mensen die niet betalen, profiteren van overheid zonder bij te dragen
è Schaalvoordelen bij centralisatie: Bv: VS -> meer loon, weinig belasting maar geen gezondheidszorg
Politici gebruiken vaak een andere naam zoals ‘taxen’, ‘bijdragen’, ‘heffingen’, om het woord belasting
toch niet te hoeven gebruiken.
2) Opgelegd volgens rechtsregels (“ruw of law):
Geheven volgens wettelijke bepalingen =legaliteitsbeginsel (zie infra)
è “No taxation without representation”
è Goedgekeurd door bevoegde “Parlement” =democratische controle (art. 170 GW)
è Jaarlijkse toestemming tot heffen van belastingen (Financiewet) en doen van
uitgaven(Rijksmiddelenbegroting) (art. 171 GW)
• Fiscale “wetgeving”
è Diverse nationale rechtsbronnen: wet,uitvoeringsbesluiten, administratieve
rondzendbrieven
è Meer en meer impact internationale en supranationalenormen: dubbelbelastingverdragen,
EU-Verdragen,Europese Richtlijnen (vooral in btw maar ook steedsmeer in directe
belastingen
Overheid is ruim te bekijken: België, Vlaanderen, Provinciaal en Gemeentelijk niveau. (van die
laatstezijn er honderden) VB: tea -> thee prijs verhoogd, enkel belasting betalen als ze inspraak
zouden krijgen.
3) Een bijdrage opgelegd door en betaald aan de overheid:-> niet particulieren
• Grondwet en bijzondere Financieringswetten en Gemeente en Provinciewetten bepalen welke overheid kan
heffen -> verschillende bevoegdheden en belastingen
, 4) Opgelegd wordt aan personen/feiten die een band hebben met het territorium.
• Opleggen van belastingen vereist link met de staat (bv. rijksinwonerschap)
• Link wordt in vraag gesteld (e-commerce); zie bv. US Supreme Court, Wayfair v. South Dakota (2018):
Amerikaanse staten mogen van verkopers buiten hun staat eisen dat ze omzetbelasting innen en afdragen,
zelfs als de verkoper geen fysieke aanwezigheid heeft in de staat.
è Enkel als er band is, bv: je gaat op vakantie naar Spanje en kruist Frankrijk, Frankrijk mag geen
belasting aan jou vragen.
5) Bestemd om diensten van algemeen nut te financieren
• Overheid neemt beslissing omtrent gebruik fiscale opbrengsten (zie later)
• Afhankelijk noden maatschappij en de politieke en economische context
• Bv. Klimaatverandering: bv: laadpaal
• Overheid moet wel bepaalde regels respecteren (zie later)
• Gebruik voor algemeen nut ➔ verplichting om belasting te betalen ongeacht gebruik openbare
goederen/diensten, dus afwezigheid aanwijsbare of individuele tegenprestatie
ANDERE VERPLICHTE BIJDRAGEN EN HEFFINGEN (DIE GEEN BELASTING ZIJN)
- SOCIALE ZEKERHEIDSBIJDRAGEN
Wat? Sociale bescherming door semioverheidsinstellingen
§ Economisch gelijkaardig aan belastingen
§ Verplicht maar specifiek:
v Gesteund op het verzekeringsbeginsel (bijdrageplicht schept recht
opontvangst voordelen) è viseren specifieke aanwending (bepaalde
uitgaven)
§ Sociale zekerheidsbijdrage is dus geen belasting
v Algemene beginselen van belastingrecht zijn niet van toepassing
v Geen jaarlijkse wettelijke controle
ð Sociale zekerheidsbijdrage: je betaalt vooraf voor als je bijvoorbeeld zonder werk
valt of ziek gaat worden --> om sociale risico’s te dekken. Het is geen belasting
juridisch gezien omdat je vooraf weet wat er met uw geld gaat gebeuren.
- RETRIBUTIES
§ Vergoeding voor tegenprestatie door overheid in rechtstreeks en
onmiddellijk belangbegunstigde (geïndividualiseerde dienst)
§ Beroep op dienst uit eigen belang (bijv. haven- en kaaigelden)
§ Gevolg: specifiek en niet verplicht
r
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper imanvandeperre. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.