Dit is een beknopte samenvatting waarin al de belangrijkste zaken staan uit het genealogisch overzicht van de theoretische criminologie. Ideaal als kapstok bij het studeren of om bij tijdsnood te gebruiken.
DE ONTWIKKELING VAN HET CRIMINOLOGISCHE DENKEN IN DE 19 D E EEUW
KLASSIEKE SCHOOL
2de helft 18de E
Kern : criminaliteit is een gevolg van vrije wil en rationeel handelen
- Geen onderscheid tussen daders / niet-daders
Schrijven voor hervorming maatschappij rechtstaat
- Gelijkheid : uniform strafrecht
- Bestraffing moet proportioneel zijn
- Afschrikking = doel straf
Kenmerkend :
- Hedonisme : mens heeft individualistische kijk en wordt gedreven door eigenbelang
- Leed straf > potentieel genot afschrikking (criminaliteit voorkomen)
Focus:
- Regels van maatschappelijke reactie op misdrijf (niet: delinquent gedrag an sich)
“Klassieke” school want aan basis van het klassiek strafrechtelijk denken – MAAR was zeer
radicaal in de 18de E
BECCARIA
Legt soort plan op tafel van de nieuwe rechtstaat : rechtsprincipes
- Openbaarheid, redelijke termijn, noodzakelijk, geen excessiviteit, proportionaliteit,
legaliteit
o Gaan over de legitimiteit van de nieuwe macht
-
Afschrikking – maar : straf moet juiste maat hebben anders onnodig én nefaste
politieke gevolgen (legitimiteit) despotisme
BENTHAM
- The panopticon – The Inspection House (eind 18de E)
- Vrijheidsberovende straf komt op de voorgrond ( lijfstraffen)
- Geboorte strafgevangenis (‘Wat is de ideale gevangenis”?)
- Schrijft zich ook in op de rechtsprincipes van Bentham (afschrikking)
- Soort ‘governance-model’ (“Hoe ‘manage’ je een goede gevangenis?”)
o Soort beheersingsmodel – geeft ook aan dat zijn model zich tot veel
instituties richt)
- Panoptisme : soort alziend oog (‘seeing without being seen’: gedetineerden denken
dat ze altijd geobserveerd worden) – weinig maar effectieve inspectors
Geboorte penitentiaire kwestie (eerste helft 19de E) = internationale debatten over ‘ideale
gevangenis’
- 1838: eerste internationaal congres in Brussel – met E. Ducpétiaux en zijn
penitentiair beleid in BE – panopticon komt ook aan bod
KRITIEK
,Geen verschil tussen dader / non-daders (dader = rationeel)
Consensus denken (1 kader dat voor iedereen geldt)
Erkenning pre-rationele wezen (krankzinnigen: kinderen en mensen die gek zijn)
Sociale condities in de samenleving zijn niet gelijk (goed leven, erbarmelijke
omstandigheden) Hoe zit het dan met vrije wil?
Kritiek positivisme: vrije wil en rationeel denken is een filosofisch uitgangspunt miskenning
ware krachten van mensen (biologische, genetische, pathologische), klassieke denkers
houden hier geen rekening mee
Veronderstelt ‘eerlijk’, rationeel strafrechtsysteem MAAR het is niet eerlijk, het is selectief
(dark number, white collar crime, diverse werking t.a.v. fenomenen, groepen daders …)
HEDENDAAGS “RATIONELE KEUZE” DENKEN (NIEUWE KLASSIEK DENKEN)
In de 19de E blijft klassiek strafrecht overeind – maar binnen de criminologie allerlei
ontwikkelingen die afstand nemen van het ‘vrije wil en rationeel denken mensbeeld’
- Routineactiviteitentheorie (Cohen, Felson)
o Uitgangspunt: vrije wil en rationaliteit dader
o Criminaliteit = afhankelijk van dagdagelijkse routines doordat deze
veranderen : situaties waarin criminaliteit mogelijk wordt
Criminaliteit ontstaat door: gemotiveerde dader + geschikt doelwit +
geen/onvoldoende toezicht
- Rationele keuze theorie (Cornish, Clark)
o Uitgangspunt: vrije wil en rationaliteit dader
o Criminaliteit = poging om aan alledaagse behoeften te voldoen en is de
uitkomst van een besluitvormingsproces (kosten-baten analyse)
Visie op criminaliteit vergelijkbaar met professionele beslissingspraktijk
o Criminaliteitspreventie : model gebaseerd op verminderen opportuniteiten en
aantrekkelijkheid specifieke misdrijven (situationele preventie)
Economische insteek binnengebracht in de criminologie
- Leefstijltheorie (Hindelang, Gottfredson, Garofolo) victimologisch perspectief
o Waarom lopen bepaalde mensen een groter risico om slachtoffer te worden
van een misdrijf dan andere?
Levensstijlen : afhankelijk daarvan meer/minder kwetsbaar voor
slachtofferschap (situatie die ze ‘opzoeken’)
Hoe hoger maatschappelijke positie – hoe lager risico
Keuzes: tot op bepaalde hoogte kiezen mensen zelf voor
bepaalde levensstijlen
, POSITIVISME
19de E positivisme : grondleggers wetenschappelijke sociale wetenschap – criminologie
Bouwt niet voort op het klassieke denken
- Nieuwe piste gericht op ontwikkeling wetenschappelijke praktijk
Zie apartheidsmodel Bianchi : verschil tussen normaal en delinquent/abnormaal
Basis positivisme : niet eigen aan de criminologie – wel aan de 19de eeuwse sociale
wetenschappen (Auguste Comte)
- Sociale fysica: zoektocht naar sociale wetmatigheden
- Studie gericht op het abnormale, het criminele
- Positieve wetenschap moet oplossing bieden voor de maatschappelijke problemen
(medisch model) identificeren oorzaken (vrije wil individu = juridische fictie)
Sociologisch positivisme
QUETELET
Geloof in de objectiviteit/waarheid van het cijfer
- Uitvinder statistieken – ontwikkelt een kwantitatief criminologisch denken noemt
dit “sociale fysica”
o Hoe presenteert het criminaliteitsvraagstuk zich in ons land? – op basis van
statistische bronnen bestuderen
o Gaat uit van vaste verhoudingen tussen geregistreerde / niet-geregistreerde
misdrijven (=kritiek: die vaste verhouding is er niet
DURKHEIM
Discussie over criminaliteitsvraagstuk vanuit sociologisch perspectief mogelijk gemaakt
Zit middenin de 19de eeuws moderniteit : veranderde wereld
- Arbeidsverdeling: afhankelijkheid van werknemers aan hun loon
- Zelfdoding: bestudeert dit als sociaal fenomeen – soort indicatie van het probleem
van het vergroot individualisme in de 19de E
- Moderniteit levert spanningsveld op (werkt in op samenhang in de samenleving)
zijn focus ligt op die sociale cohesie (wat houdt ons samen)
Uitgangspunt: gemeenschapsdenken (‘community’)
- Misdrijven = gedragingen die collectieve gevoelens beledigen
- Functies criminaliteit (bepaalde omvang is normaal in de samenleving)
o Adaptieve functie: indicatief
o Bewaken grenzen en herbevestigen sociale normen: versterkt de
gemeenschap
Omvang suïcide verklaren d.m.v. graad sociale solidariteit
- Suïcide = indicatief voor graad sociale cohesie en wijze waarop dat in een
samenleving gereguleerd is
- Introductie ANOMIE hoeveelheid suïcide is ‘normaal’ MAAR anomische
zelfdoding = fenomeen waarbij er gebrek is aan samenhang en regulering
(normloosheid)
o Belang van regulering aangepast aan veranderingen – zoniet: anomie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechtencrimivub. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,49. Je zit daarna nergens aan vast.
