Samenvatting

Algemene Psychologie: volledige samenvatting

0 keer verkocht

Instelling
Vrije Universiteit Brussel (VUB)

Een uitgebreide en volledige samenvatting van het vak Algemene Psychologie gegeven aan de VUB

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 63 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 30 december 2023
Aantal pagina's 63
Geschreven in 2022/2023
Type Samenvatting

HS 1 : WAT IS PSYCHOLOGIE?
Psyche = geest / logos (woord, rede, gedachte) = gebied van studie

Psychologie is niet:
 Lekenpsychologie (buikgevoel)
 Volkswijsheden, genre “iedereen weet toch dat…”
 Speculeren over de menselijke aard
 Gezond verstand, intuïtie

 Pseudopsychologie
Niet-onderbouwde psychologische aannames die zich als wetenschappelijk waarheid voordoen.
Bv: grafologie Þ hoe je schrijft beschrijft hoe je bent  klopt niet
Bv: zelftesten in magazines

Wat is psychologie wel:
Psychologie is de wetenschap van het gedrag en de mentale processen.
 Externe gedrag bestuderen (meetbaar)
 Gedragsevidentie wordt gebruikt om mentale of interne processen (niet meetbaar) te begrijpen
die aan dat gedrag ten grondslag liggen.
Bv. intelligentie

1.1 Geschiedenis
“Psychologie heeft een lang verleden maar een korte geschiedenis”
 Lang verleden
 Wortels in filosofie
 Nadenken over menselijk gedrag werd altijd al gedaan
 Korte geschiedenis
 Officiële start 1879!!!! (examen) met oprichtingen 1e psychologische laboratorium Wundt
 Eerste onderzoeksexperimenten (vanaf er onderzoek kwam ontstond psychologie)

Waarom pas zo laat?
 Wetenschappelijke studie van de geest vergde verandering in mensbeeld
 Van immateriële ziel  naar studieobject
(hoe kunnen we de geest beschouwen als een onderzoeksobject, maar niet waarneembaar?)
 Van filosofisch nadenken over de werking van de geest  tot onderzoek van de geest in de
traditie van de natuurwetenschappen

Psychologie mogelijk gemaakt door:
o Filosofie
Oud-Griekse filosofen 500-400v.C.
 Universum geschapen voor mens
 Geocentrisme (aarde is middelpunt, daarrond draait alles)
 Dualisme – Plato: onderscheid tussen lichaam en geest, twee compleet aparte entiteiten
 Mens = enig wezen dat universum en rol van mens in het universum kan begrijpen via reden
(nadenken, intellect). We kunnen nadenken over ons bestaan.
 Kennis = product van rede, goddelijke ingeving, intuïtie

, T.e.m. 15e eeuw werden vertaling van Griekse geschriften door theologen gebruikt (geen nieuwe
ideeën/onderzoek)
 God = waarheid, vanuit geloof de mens proberen begrijpen via de rede

Wetenschappelijke revolutie 16e eeuw
 Oude wijsheden blijken niet noodzakelijk correct…
 Katalysator: Copernicus’ heliocentrisme (zon staat centraal)
 Reformatie, boekdrukkunst, ontdekkingsreizen, contact met Islamitische en Chinese
geleerden,… = wetenschappelijke revolutie
 Spanningen want baseerde hun kennis op de voorgaande theorieën
 Klassieke religieuze ideeën maken plaats voor modern wetenschappelijk denken
 Kennis = product van wetenschappelijke studie = observatie en experimenten

17e eeuw
Rationalisme (René Descartes) = waarheid kan enkel achterhaald worden dmv rede
Je kan aan alles twijfelen, behalve dat je twijfelt ‘Cogito ergo sum’ = ik denk dus ik ben
 Nativisme = aangeboren kennis en intuïtie die toelaat de mens te begrijpen via de rede
 Dualisme = lichaam als machine dat je wetenschappelijk kan onderzoeken, maar geest niet
 wetenschappelijk onderzoek over mens enkel mogelijk op lichaam
 Kennis = product van aangeboren ideeën en via rede afgeleide inzichten

17e-18e eeuw
Empirisme = kennis komt niet tot stand via aangeboren ideeën en afgeleide inzichten maar via
zintuigelijke ervaringen.
 Hobbes, Locke & Hume
 Geest = tabula rasa
 Kennis door observatie  associaties
(door verbanden tussen ervaringen komt kennis van geest tot stand)
 Geest kan ook wetenschappelijk onderzocht worden
 Kennis = product van ervaring

Rationalisme vs. Empirisme
 Eigenschappen bepaald door aanleg (nature) of omgevingsfactoren (nurture)

o Evolutietheorie
19e eeuw
 Succesvolle voortplanting bij kenmerken aangepast aan omgeving
 Mens is ook onderhevig aan dit proces (zoals dieren)
 Als mensen product zijn van evolutie, kan men hun gedrag bestuderen op wetenschappelijke
manier, net zoals dieren

 Vanaf 19e E is de maatschappij eindelijk klaar om de menselijke geest te beschouwen als
studieobject dat kan bestudeerd worden op wetenschappelijke wijze.
Þ Ontstaan van de psychologie

2

,1.2 De beginjaren van de psychologie

Kunnen situeren op een tijdslijn (niet specifiek)

Wilhelm Wundt: grondlegger academische psychologie (1e psychologisch labo)
 Eerste experimenten menselijke geest/bewustzijn
 Prikkels aanbieden en gedrag uitlokken ipv te wachten tot gedrag zich aandient
 Revolutionaire aanpak:
 In welke mate moeten 2 kleuren verschillen om ze als verschillend te beschouwen?
 Hoelang duurt het om op een geluid te reageren?
 Welke mentale stappen ondernemen we bij het oplossen van rekensommen?
 Gebruik van introspectieve methode
Kijken naar eigen bewustzijn door objectieve, nauwkeurige rapportering gevoelens, gedachten,
herinneringen etc.
Bv. snel tikken als metronoom Þ “ik ervaar een gevoel van spanning”

Structuralisme
 Titchener en Külpe  vertegenwoordigers structuralisme
 Onderzoek: opbouw in de structuur van het bewustzijn
 Uit welke deelelementen/bouwstenen bestaat menselijke geest?
 Afgeleid via introspectie = opdelen van waarneming in deelelementen/bouwstenen
 intervariabiliteit / intravariabiliteit
 Kritiek:
o Introspectieve methode subjectief en onbetrouwbaar:
Niet reproduceerbaar en limieten van bewustzijn
o Praktisch nut structuralisme

Functionalisme
 Dewey Þ belangrijke vertegenwoordiger
 Tegenreactie in VS op structuralisme
 Onderzoek: functie bewustzijn (pragmatische benadering)
o Onderzoek moet nuttig zijn voor de maatschappij
o Hoe kan geest optimaal functioneren in zijn omgeving?
Bv: intelligentie
 Kunnen verschillen in omgeving, verschillen in intelligentie verklaren?
 Kan intelligentie verbeter worden als omgeving wordt aangepast?
 Geïnspireerd door :
 William James “Stream of consciousness”: voortdurend veranderde stroom van gedachten
en gevoelens
 Evolutietheorie

3

, Gestaltpsychologie
 Wertheimer, Köhler & Koffka
 Tegenreactie op structuralisme (Europa)
 Onderzoek: perceptie (= waarneming), want perceptie stuurt gedrag
 “geheel (gestalt) is meer dan de som der delen”
Þ = perceptie opdelen is zinloos (spreekt de atomische structuralisten tegen)
 Ondersteuning via visuele illusies Þ belang totaalconfiguratie (geheel)
Bv. Hering illusie, Zöllner illusie, etc. of Schilderij, melodie, etc.

Psychoanalyse
 Sigmund Freud
 Onderzoek: onbewuste processen en impulsen die ons sturen
o Bewustzijn en gedrag zijn oppervlakkige fenomenen
o Genezing = mensen helpen inzicht te krijgen in onbewuste processen
 Kleine Hans (5j):
 Fobie voor paarden
 Was getuige ongeval met paardenkar (traumatische gebeurtenis)
 Oedipuscomplex (3-6j) volgens Freud
 Begeerte richten op moeder bij jongens (op vader bij meisjes)
 Angst paarden = castratieangst door vader (onbewust impuls)
 Zwarte snuit = snor; oogkleppen = bril
 Kritiek: niet gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, maar op persoonlijke interpretaties

Behaviorisme
 Watson & Skinner
 Onderzoek: van het waarneembaar gedrag
Þ Psychologie is de wetenschap van het gedrag
 Enkel gedrag kan objectief gemeten worden: feiten!
 Geen introspectie maar objectieve observaties gedrag in gecontroleerde setting (uitlokken
van gedrag)
 Geïnspireerd door positivisme
 Wetenschap moet streven naar objectief verifieerbare kennis
 Kennis kan enkel verworven worden door toepassing wetenschappelijke methode
 S-R psychologie of Black box psychologie

 Wat er in de gedachten speelt kunnen we niet meten enkel datgene dat visueel waarneembaar
is, is meetbaar.
 Behavioristen verklaren gedrag dmv leerpricincipes/conditionering
 Zuivere nurture perspectief (geboren als tabula rasa) Þ maakbaarheid van de mens
 “Je kan van elke mens om het even wat maken, als je de omgeving er maar zo aan toepast”
 Zeer wetenschappelijke benadering
 Veel nuttige inzichten: gedragstherapie, opvoeding, onderwijs,…
 Kritiek: starre, mechanische visie op de mens (geen rekening gehouden met emoties)

1.3 Hedendaagse psychologie

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jasminajendoubi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,59. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 64419 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen