Samenvatting

Samenvatting Sociale Psychologie 2023 - volledig

2 keer verkocht

Vak
Psychologie (100PSWPSY)

Instelling
Universiteit Antwerpen (UA)

Vak gegeven door prof. Ann DeSmet in 1e BA - 100PSWPSY Overzichtelijke gestructureerde samenvattingen (ook afbeeldingen of voorbeelden ter verduidelijking) Boek: Van Hiel, A. & Roets, A. (2017). Sociale Psychologie

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 86 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 30 december 2023
Aantal pagina's 86
Geschreven in 2023/2024
Type Samenvatting

Volgen

elisekox Lid sinds 3 jaar 18 documenten verkocht

€5,99

In winkelwagen

Op verlanglijstje

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Deel 1: sociale psychologie: kernthema’s
Hoofdstuk 1: Inleiding
1. Doelstellingen en praktische informatie
Psychologie = wetenschappelijke studie v menselijk gedrag en de interne processen die hieraan ten grondslag liggen
 Methodologie: onderzoek adhv vast stappenplan
o Fase 1: observatie of beschrijving
o Fase 2: stellen van hypothesen
o Fase 3: onderzoeksplan (bv. beslissen type design en meetmethode)
o Fase 4: dataverzameling en dataverwerking
o Fase 5: interpretatie en hypothesen voor verder onderzoek
 Wetenschappelijk: methoden uit exact-wetenschappelijke disciplines, maar door complexiteit v gedrag is de
theorie vaak minder goed toetsbaar
 Gedrag: overt (waarneembaar) en covert (attitudes, emoties, opinies)
 Individueel gedrag: sociale context maar in eerder kleine kring
 Algemeen en specifiek gedrag: wetmatigheden, maar ook variatie

2. Geschiedenis van (sociale) psychologie en relatie tot andere disciplines
A. Sociale psychologie
Sociale psychologie als instrument in andere disciplines

 Sociale psychologie = studie nr hoe gedachten, gevoelens, motivaties en gedrag v mensen w beïnvloed door
aanwezigheid v anderen en hoe we zelf een invloed hebben op anderen (Allport)
o Vooral alledaagse onderwerpen
o Bv. Hoe kiezen mensen een partner? Van waaruit ontstaat discriminatie bij een individu?

>
Hoe verschilt sociale psychologie van sociologie?

 Sociale psychologie verschilt van sociologie:
o Andere focus:
 Sociologie: maatschappij
 Psychologie: individuen
o Andere methode
 Sociale psychologie: vaker experimenteel onderzoek bij het individu en in kleine groep
 Sociologie: vaker gebruik makend van grootschalig bevolkingsonderzoek of volkstellingen

Bv. sociale steun (psychologie) – sociaal kapitaal (sociologie)

De feitelijke, voorgestelde of geïmpliceerde aanwezigheid van anderen

 Beïnvloeding hoeft niet te gebeuren in directe aanwezigheid v personen die ervoor verantwoordelijk zijn
 We maken keuzes rekening houdend met de mening van personen die niet aanwezig zijn, gedrag wordt
meegestuurd door onzichtbare instanties (veronderstelde aanwezigheid)

Bv. Onderzoek naar hoeveel mensen praten in bepaalde sociale contexten
Bv. Verkiezingscampagnes van president Reagan >> maakt veel grapjes; onderzoek nr invloed van humor –
Proefpersonen krijgen video te zien v verzameling v grapjes die Reagan maakte met of zonder reactie van
publiek (gelach of stil). Zonder de laughtrack lachten proefpersonen minder en werd Reagan als incapabel
beschouwd  sociale context heeft invloed op over wat wij over iets denken
2

, De geschiedenis van de sociale psychologie

 De beginjaren van de sociale psychologie (1880-1935)
o Nood aan een aparte sociaalpsychologische benadering was duidelijk

 Jaren van bevestiging (1936 -1960)
o Maatschappelijke thema’s werden belangrijk: onder invloed van beurscrash en WO1
o Grondbeginselen Kurt Lewin
 Gedrag w bepaald door hoe we wereld zien en interpreteren
 Gedrag is afhankelijk v persoon en omgeving
 Sociale psychologie om maatschappelijke problemen op te lossen

 Groei en debat (1960-1975)
o Sociale problemen worden bestudeerd & geëxperimenteerd
o Teleurstellend in oplossen v maatschappelijke problemen
o Veel labo experimenten
o Beruchte experimenten (bv. Stanford prison experiment)
o Ethisch verantwoord? (bv. Millgram experiment)
o Gedomineerd door (blanke) mannelijke onderzoekers

 Methodologisch en inhoudelijk pluralisme (1975-heden)
o Emotie en cognitie
o Pluralisme, internationalisering, diversiteit
o Variaties in methodologisch onderzoek (niet enkel labo)
o Meer ethisch verantwoord (bv. Millgram-exp w hot sauce experiment)
o Nu: uitbreiding naar internet, multicultureel onderzoek, open science (transparantie)

Hoofdstuk 2: Onderzoeksmethoden in sociale psychologie
1. Specifiek aan onderzoek over menselijk gedrag en (mentale) processen
 Element van persoonlijke controle en eigen keuzes
o GEEN natuurwetten (vrije wil ligt tussen stimulus uit omgeving en respons door persoon)
o Wel sterk geïnspireerd door natuurwetenschappen qua toetsingsmethoden

 Cyclisch proces

Ideeën ontwikkelen: Ideeën verfijnen:
hypothesen operationaliseren

Ideeën testen:
onderzoeksplannen

2. Overzicht: cyclisch onderzoeksproces
A. Ideeën ontwikkelen
 Door observatie en praktijkervaring
o Bv. jobmatch en pesten op het werk
 Uit theorie:
o Bv. sociale afstand en agressie in schoolklassen
 Wetenschappelijke literatuur: primaire en secundaire bronnen
3

,B. Ideeën verfijnen
 Operationaliseren van variabelen (hoe definiëren)
o Hypothese = specifieke voorlopige voorspelling over verwachting van onderzoek
o Conceptuele variabelen is deel van hypothese (abstracte variabele, versch interpretaties mogelijk)
o Conceptuele variabelen omzetten naar operationele variabelen
 Manipuleerbaar of meetbaar maken
 Bv. agressie: fysieke of ook verbale? Enkel vechten of ook schelden?
o Onafhankelijke variabele en afhankelijke variabele
 OV = een variabele die gebruikt wordt om voorspellingen op te baseren
 AV = een variabele waarover een voorspelling wordt gedaan om hypotheses te toetsen
o Type variabelen
 Nominale of categoriale variabelen (bv. rood-zwart-wit, man-vrouw)
 Ordinale variabelen (bv. klein-medium-groot)
 Interval variabelen (afstand tss elk punt zelfde: bv. 1-2-3-4)
 Ratio variabelen (absoluut nulpunt: bv. lengte, levensduur, inkomen)

 Begripsvaliditeit
o Meet de variabele wat het zegt te meten?
o Expert consensus
o Zorgen experimentele manipulaties voor variaties in de variabelen die ze bedoelen te manipuleren?
o Manipulatiecheck (bv. bij foto’s ipv werkelijke manipulaties)

 Verschillende operationaliseringen zijn mogelijk

 Twee vaak voorkomende vormen van metingen in sociale psychologie
o Zelfrapportering
 Enkelvoudige (single-item) of meervoudige schalen bestaande uit meerdere items, waarin
mensen zelf hun gedrag, gedachten, gevoelens, percepties enz. beschrijven
 Meervoudige schalen vaak de voorkeur
 Risico op vertekening door verwoording of verschillende interpretaties verkleint
 Verschillende items die zelfde concept meten: interne consistentie (Cronbach alpha)
 Beperkingen van schalen voor zelfrapportering
 Sociale wenselijkheidsvertekening (minder bij neutraal, anoniem)
 Positief beeld v zichzelf willen schetsen, maatschappelijke norm
 Inwilligingstendens (pos-neg afwisselen)
 Neiging akkoord te gaan met stellingen
 Opletten met suggestieve vragen
 Herinnerings-vertekening (bij retrospectieve schalen)
 Effect van antwoordschaal
 Neiging om gn extreme antwoorden te geven (andere resultaten verkrijgen
afhankelijk v ankerpunten op schalen, specifieker bij 1-10 dan 1-5)
o Observatie
 Codeerschema’s en interbeoordelaarsbetrouwbaarheid
 Meestal voor heel concreet gedrag
 Soms gedragsregistratie door computers, sensoren, ‘eye trackers’ (reactietijd, waarnaar
mensen kijken, muisklik-gedrag)
 Uitdagingen voor de validiteit
 Sociale wenselijkheid (bij besef geobserveerd te worden)
 Volgorde-effect: eerste wordt meestal kritischer beoordeeld dan laatste
 Observatie en zelfrapportage vaak in aanvulling op elkaar
4

, C. Ideeën testen
 Beschrijvend onderzoek: vragen naar trends en tendensen
o Observationeel
 Systematisch observeren van personen, meestal in natuurlijke situaties
 Validiteit verhogen door gebruik te maken van
 Meerdere observatoren (interbeoordelaarsbetrouwbaarheid)
 Objectieve registratie (bv. videocamerabeelden)
o Archiefonderzoek
 Bestaande documenten bestuderen, zoals krantenartikelen, dagboeken, loonfiches, misdaad-
statistieken, ziekenhuisgegevens (bv. in welke regio meeste drugsdossiers)
o Opiniepeilingen (polls)
 Enquêtes met vragen over attitudes, meningen, gedragingen
 Meestal met bedoeling om uit steekproef veralgemeningen te doen nr algemene bevolking
 Vaak gebruikt door media en onderzoeksbureaus
 Sterk afhankelijk v hoe representatief steekproef is en hoe goed vraag gesteld is (denk aan
suggestieve vragen of enkel hoogopgeleide steekproef bij politieke polls)

 Correlationeel onderzoek: zoeken naar verbanden
o Mate v overeenkomst tss ‘continue’ variabelen (bv. hoe warmer, hoe meer ijsjes men eet)
o Enkel met ordinale/ continue variabelen die op een continuüm kunnen gemeten w (bv. score, lengte,
ervaren mate van stress, aantal veroordelingen, aantal voorkeursstemmen)
o Kan niet met categorische variabelen (bv. geslacht, etnische afkomst)
 Men kan hier wel verbanden gaan zoeken tussen variabelen apart voor mannen en vrouwen
 interactie-effecten
 Bv. als het warmer w, dan w er meer ijsjes gegeten, is enkel bij vrouwen zo, bij mannen zien
we het omgekeerde
o Gebaseerd op gegevens verzameld via observationeel onderzoek, archiefonderzoek, opiniepeiling
o Correlatiecoëfficiënt tussen – 1 en + 1
 Positieve correlatie: als het ene stijgt, stijgt het andere ook
 Negatieve correlatie: als het ene stijgt, daalt het andere
 Geen correlatie: als het ene stijgt/daalt >> geen verband met stijgen/dalen v andere variabele
o Voordelen van correlationeel onderzoek
 Vaak beste optie wnr nt mogelijk/verantwoord om variabelen experimenteel te manipuleren
 Niet mogelijk: weer, leeftijd, unieke omstandigheden zoals een tsunami
 Ethische redenen: relatie tussen mishandeling en psychische problemen
 Mogelijk om verbanden tss verschillende variabelen tegelijk te onderzoeken
 Bv. zinvol als voorbereiding op experimenteel onderzoek
 Zowel mogelijk in labo-omstandigheden als in natuurlijke omgeving
o Beperkingen van correlationeel onderzoek
 Biedt zich op sterkte en richting v verband, maar kan geen oorzaak-gevolg relatie vaststellen:
 A hangt samen B, maar veroorzaakt A B of is het andersom?
 Of worden beide door een derde factor C veroorzaakt?
 Bv. kindjes komen v ooievaar of uit kolen
 Bv. marshmallow test: OV en AV bleken beïnvloed door SES van gezin
 Bekijkt enkel lineaire verbanden, gn verbanden met andere vorm zoals curvilineair of u-vorm
 Longitudinaal correlationeel onderzoek (meer dan twee tijdsmomenten):
 Indicatie van oorzaak-gevolg relatie
5

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elisekox. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen

Samenvatting

Samenvatting Sociale Psychologie 2023 - volledig

Document informatie

Onderwerpen

Geschreven voor

Verkoper

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud