Dit is een samenvatting van TAB 4.1 Farmacologie - DEEL Hereygers. Dit is een samenvatting van heel het vak met op het einde de examenvragen die we moeten kennen voor het examen (enkel EX 2024!)
Verschillende pijntheorieën:
- Poorttheorie van Melzack en Wall
- Specificiteitstheorie
- De patroontheorie
- Pijnmodel van Loeser
3.1. Poorttheorie van Melzack en Wall
Pijnervaring beïnvloed door de werking van een poort ® pijnlijke signalen openen of sluiten ® verandering perceptie
van pijn.
- Wanneer iemand zich stoot en tegelijkertijd de pijnlijke plek wrijft, kan de tactiele stimulatie van wrijven de poort
sluiten, waardoor de pijn vermindert.
- Bij chronische pijn kan emotionele stress de poort openen, waardoor de pijn intenser wordt. Dit verklaart
waarom psychologische factoren van invloed kunnen zijn op pijnperceptie.
3.2. Specificiteitstheorie
Er zijn specifieke zenuwvezels die alleen verantwoordelijk zijn voor het doorgeven van pijnlijke prikkels. Dit zou
betekenen dat er aparte zenuwvezels zijn voor verschillende soorten sensaties, waaronder pijn.
- Wanneer je je vinger brandt aan een hete pan, worden specifieke pijnreceptoren (nociceptoren) geactiveerd om
de pijn te signaleren via specifieke pijnzenuwen.
Biedt geen verklaring voor fenomenen zoals verwijzingspijn, waarbij pijn op een andere plaats wordt gevoeld dan waar
de schade optreedt.
,3.3. De patroontheorie
De pijnervaring is afhankelijk van de patronen van zenuwimpulsen die afkomstig zijn van verschillende soorten
receptoren, in plaats van specifieke zenuwvezels. Het beschouwt pijn als een resultaat van complexe patronen van
zenuwactiviteit.
- Wanneer je een scherpe naald in je huid steekt, creëert dit een specifiek zenuwpatroon dat als pijn wordt
waargenomen.
Deze theorie kan verklaren waarom de perceptie van pijn kan variëren tussen individuen en waarom soms dezelfde
fysieke schade verschillende pijnervaringen kan veroorzaken.
3.4. Pijnmodel van Loeser
= bio psychosociaal model, richt zich op chronische pijn.
Chronische pijn wordt niet alleen veroorzaakt door lichamelijke factoren, maar ook door psychologische en sociale
elementen.
Het model bestaat uit drie belangrijke componenten:
- Biologische factoren = fysieke oorzaken van pijn.
o Lichamelijke aspecten van pijn ® weefselbeschadiging, zenuwbeschadiging of ontstekingen.
- Psychologische factoren
o Emotionele en cognitieve aspecten van pijn ® angst, depressie, stress, perceptie en interpretatie van
pijn
- Sociale factoren
o Invloed van de sociale omgeving, familie, werk en cultuur op pijn.
o Sociale ondersteuning, verwachtingen, werk gerelateerde stress en interacties met anderen kunnen
van invloed zijn op de pijnervaring.
Effectieve behandeling van chronische pijn ® verminderen van fysieke symptomen, het verbeteren van de psychische
en sociale aspecten van de pijnervaring.
Bv lage rugpijn bij een patiënt
- Biologische factoren ® in voorgeschiedenis lage rugletsel hernia’s en artritis
- Psychologische factoren ® angst en depressie
- Sociale factoren ® veeleisend kantoorjob en beperkte familiale steun
Behandeling ® fysiotherapie, cognitieve gedragstherapie en werk gerelateerde aanpassingen
4. Soorten pijn
4.1. Volgens duurtijd
Acuut:
- Alarmfunctie
- Max 6 maanden
Chronisch:
- Geen alarmfunctie meer
- Langer dan 6 maanden
- Geen symptoom, maar aandoening
,4.2. Volgens oorsprong
- Weefselpijn
o Schade in weefsel of orgaan
- Neuropathische pijn
o Beschadiging pijnzenuw
- Artrosepijn
o Pijn in gewricht
- Maligne pijn
o Kankerpijn door behandeling of door behandeling
o Kan ook niet-oncologisch zijn
5. Endorfinen
Zelfde effect als morfine
- Drie endorfinen ® euforisch gevoel
- Dynorfine ® naar gevoel
- Enkefaline ® euforisch gevoel
Heeft een pijnstillende werking.
6. Pijn meten
Pijn is niet meetbaar maar wel belangrijk voor een gepast pijnbeleid op te starten.
Aandachtspunten:
- 3x/dag
- Registratie
- Indien meerdere plaatsen ® ergste plaats kiezen
- Observeer tijdens afnemen NRS
, 6.2. VAS
= visueel analoge schaal
- Unidimensioneel
- Mogelijk bij cognitieve beperking
- Kan gekoppeld worden aan NRS
6.3. REPOS (EX!)
= Rotterdam Elderly Pain Observation Scale
- Persoon met dementie, verstandelijke of uitingsbeperking
- Kan gekoppeld worden aan NRS
- Snelle methode
- Verschillende beoordelaars mogelijk
Werking:
- Instructiekaart waarop 10 gedraging staan omschreven die als kenmerkend worden gezien voor pijn.
- Observeert de patiënt 2 minuten.
- Hierna scoor je iedere gedraging.
- Evalueer je de situatie aan de hand van een beslisboom.
Score:
- REPOS meer dan 3 met pijncijfer meer dan 4 ® actie nodig (pijnmedicatie)
- Hoge REPOS, laag pijncijfer ® afleiden, kalmeren
- Ervaring en kennis van observator belangrijk
6.4. Pijnanamnese
- VAS of NRS
- Indien pijn na interventies niet vermindert ® multidisciplinaire schaal
o Fysiek
o Psychisch
o Sociaal
o Spiritueel functioneren
Pijnanamnese is een hulpmiddel bij:
- Verhelderen pijnproblemen
- Stellen (verpleegkundige) diagnose
- Afspreken interventies
Volwassen patiënt met chronische pijn ® gaat in op aard, oorzaken en symptomen.
6.5. DOLOPLUS-2 (EX!)
- Pijn bij ouderen observeren
- Niet voor communicatieve en coöperatieve patiënt
- 2x/dag herbeoordeling
- Score meer dan of gelijk aan 5 mogelijk
- 10 items – 3 categorieën
o Lichamelijke reactie
o Psychomotorische reactie
o Psychosociale reactie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lenavd001. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
