CONTEXTBEGELEIDING
Doelen
Algemene bedoeling :
Vanuit een breed theoretisch inzicht in systeemtheorieën en contextgericht werken krachtgericht en
verbindend met cliënten en hun netwerk aan de slag gaan.
Contextgericht begeleiden is een inherent deel van het begeleidingswerk!
Meer specifiek:
Inzicht krijgen in de begeleidershouding en opstelling bij het werken met cliëntsystemen; en deze kunnen
toepassen op casuïstiek
Inzicht in krachtgericht en verbindend werken met cliëntsystemen
De verschillende besproken systeemtheorieën, en hun afgeleiden hiervan, kunnen benoemen, verklaren
en toepassen op casuïstiek.
Examen:
Schriftelijk gesloten boek examen
Begrippen = belangrijk!
Ondersteuning in de les!
Niet alleen kennen, maar ook kunnen toepassen! Voorbeeldvragen
INLEIDING
Systeem: continue beïnvloeding
+ invloed SL -> autoriteit, geloof, democratisering… = context
is alles, elk niveau
Contextbegeleiding - bril van systeemtheorieën (er is niet zo
iets als een individu)
Intergenerationele benadering – wat gebeurd er tssn versch
generaties: heeft ook invloed op context
DEEL 1: BETREKKEN & BEGELEIDEN VAN GEZINNEN EN CONTEXTEN
- SITUERING
Doelen:
De belangrijkste evoluties in de maatschappij en wetgeving die het werken met gezinnen en contexten in
de hulpverlening hebben beïnvloed, te schetsen (zonder jaartallen!)
De omschrijving van de module contextbegeleiding binnen de integrale jeugdhulp in eigen woorden weer
te geven.
De link tussen de invulling van contextbegeleiding in de hulpverlening en vermaatschappelijking van de
zorg toe te lichten
De begrippen gezin, context en netwerk van elkaar te onderscheiden
1
, De termen gezinsbegeleider en contextbegeleider te situeren.
Te motiveren waarom contextbegeleiding integraal deel uitmaakt van de job van een begeleider.
Decreten en data = niet te kennen
- VAN BESCHERMING VH INDIVIDU NAAR BEGELEIDING VD CONTEXT
Maatschappelijke evoluties en evoluties in wetgeving en hulpverlening gaan hand in hand
Een korte overview…
EIND 19 DE EEUW – MIDDEN 20 STE EEUW
Belang vh gezin maar ook bescherming vh kind
Eind 19de eeuw: afschaffing kinderarbeid
Individu & kind belangrijk = opvoeden
Ideaal v gezin = hoeksteen SL
°moderne, klassieke kerngezin
o Onder 1 dak
o Biologische ouders
Waarden & normen doorgeven = opgroeien tot goede burgers
Klassieke rollenpatroon, duidelijkheid (moet zo en zo), ideaal beeld, volgen 1 pad
o Pad niet volgen = uithuisplaatsing
o Uit belang v kind uit huis plaatsen
o Ideale beeld nog niet voor iedereen haalbaar dus soc en thuissituatie vaak over 1 kam
John Bowlby
o Kwaliteit van hechting
o Kind moet mogelijkheid krijgen om zich te hechten aan vast opvoedingsfiguur
o Ipv kind eruit halen = ouders ondersteunen
o Wnr kind er toch wordt uitgehaald: ouders blijven betrekken, betrokkenheid garanderen
Bijstand en gezinsgerichte HV 1950-1990
o Jeugdbeschermingswet van 1965 -> ingrijpen om het gezin te kunnen ondersteunen in
functie vh opvoeden vd kinderen
Systeemtheorie (jaren 60)
o Gedrag van kind staat nooit op zich – heeft betekenis in systeem
o Gedrag wordt beïnvloedt door systeem
o ° gezinsbehandeling
o Maar ook wijder, niet enkel bij gezin – ook andere systemen hebben invloed
° emancipatie en feminisme
o Doorbreken van klassieke rollenpatronen, bestaand concept v ‘gezin’ w uitgedaagd
o Opvang nodig voor kinderen -> opnieuw nieuwe systemen die invloed hebben
o Gezin heeft meer geld – kan meer buitenshuis – opnieuw nieuwe systemen
o Vrouw kan scheiden – meer echtscheidingen, meer diverse gezinsvormen
LAATSTE 30 JAAR = ENORME EVOLUTIE
Contextbegeleiding en vermaatschappelijking vd zorg (1990 tot heden)
- Veel diverse gezinsvormen, vanaf 2de helft 20ste eeuw
Gezinnen worden kleiner – kinderen worden belangrijker
2
, - ° opvoedingswinkel (2000): opkomst internet en soc media = veel info vr ouders, te veel info =
onzekerheid – houdt ouderlijke intuïtie tegen
- Faalgevoel
o Door alle info lijkt voorgemaakt recept (opkomst v internet en later soc media)
o Bezwijken aan druk
o SL een maakbaarheidsgedachte
Elk kind kan goed gemaakt worden, kan leven zelf maken als je hard genoeg werkt, de
raad opvolgt…
o Toch er bestaat geen standaard recept, er moet bij elk kind gezocht worden naar een eigen
manier
o Gevolg = ° integrale jeugdhulp, waar contextbegeleiding = centrale module
- Altijd werken met context
Twee hedendaagse speerpunten
1. Jeugdhulp (links)
2. Vermaatschappelijking vd zorg (rechts)
o Positieve gevolgen
Meer ondersteuning
Bij ondersteuning door context = veel duurzamer (HV is tijdelijker)
Context heeft verleden, heden en toekomst
Context heeft andere blik + meer kennis en ervaring over persoon
Mensen zijn veerkrachtiger bij een ondersteunend netwerk
o Negatieve gevolgen
Wat met mensen die geen netwerk hebben
Gevaar op overbelasting vh netwerk
o Familiereflex: betrekken van naasten in de GGZ
Nog steeds geen gemeengoed
“Contextbegeleiding wordt gezien als de centrale module “Verschuiving binnen de zorg waarbij ernaar gestreefd wordt
binnen het vernieuwde hulpverleningslandschap. om mensen met beperkingen, chronisch zieken, kwetsbare
Contextbegeleiding omvat wat vroeger benoemd werd als ouderen, jongeren met gedrags- en emotionele problemen,
thuisbegeleiding, gezinsbegeleiding, netwerkbegeleiding, … mensen die in armoede leven, … met al hun mogelijkheden en
kwetsbaarheden een eigen zinvolle plek in de samenleving te
Het is dus veel ruimer dan enkel de contacten met de vader laten innemen, hen daarbij waar nodig te ondersteunen en de
en/of moeder (opvoedingsfiguur). We begrijpen onder zorg zoveel mogelijk geïntegreerd in de samenleving te laten
contextbegeleiding de aan hulpverleningsdoelstellingen verlopen.” (Visienota integrale zorg en ondersteuning, 2012)
gekoppelde begeleidingscontacten in en met het netwerk van
de jongere. Dit betekent dat hulpverleningscontacten met ->ontstaan door overvloed aan mantelzorgers
school, CLB, de sociaal werker, de vertrouwenspersoon van de
jongere, de trainer van de sportclub, kunnen inbegrepen zijn.”
(Jeugdhulp)
! Begrippen goed kennen! Eigen woorden maar volledig!
KORT
SAMENGEVAT
+ samenvatting pg
8 uit cursus
3
, - EN NU? CONTEXTBEGELEIDING ANNO 2023
- Het is nog allemaal heel fragiel
o Nog gevochten voor ouderparticipatie
o Vechten voor familiereflex
- Wat is een netwerk
o Informele relaties tssn groepen
o Een breed begrip
- Context
o Betekenisvolle relaties
- Strong ties – weak ties
o We moeten ook de weak ties betrekken, niet enkel de sterke relaties
- Termen lopen in elkaar over, focus meer op contextbegeleider
GEZINS-EN/OF CONTEXTBEGELEIDING ALS FUNCTIE
Afkortingen
- CKG -> centrum kinderzorg en gezinsondersteuning
- CIG -> centrum integrale gezinszorg
- CBAW -> context begeleid autonoom wonen
- OOOC -> onthaal observatie en oriëntatie centrum
- RTH -> rechtstreeks toegankelijke hulp
- NRTH -> niet rechtstreeks toegankelijke hulp
- VAPH -> vlaams agentschap voor personen met een handicap
Bezit allemaal vroegbegeleiding (aan huis)/ thuisbegeleiding / gezinsbegeleiding of contextbegeleiding …
Whats in the name
- Tegenwoordig meer context dan gezinsbegeleiding want, is breder, is inclusiever en betreft meer
mensen
GEZINNEN EN CONTEXTEN BEGELEIDEN = PART OF THE JOB
4