Table of Contents
MODULE 1: CONSUMPTIE EN VRAAG ...............................................................................................................1
1. DEEL 1: DETERMINANTEN VAN DE VRAAG ................................................................................................................ 1
1.1 Basisveronderstellingen .......................................................................................................................... 1
1.2 Bepalende factoren van de individuele vraag ......................................................................................... 1
2. DEEL 2: HET KEUZEMODEL GRAFISCH ...................................................................................................................... 5
2.1 Consumptiemogelijkheden: budgetbeperking ........................................................................................ 5
2.2 Consumptiedoelstellingen: voorkeuren ................................................................................................... 8
2.3 De keuze van de consument .................................................................................................................. 13
2.4 Verschuivingen van het evenwicht: inkomens- en prijswijzigingen ....................................................... 16
3. DEEL 3: HET KEUZEMODEL ALGEBRAÏSCH ............................................................................................................... 18
3.1 Van grafische naar wiskundige analyse ................................................................................................ 18
3.2 Wiskundige afleiding van de evenwichtsvoorwaarde ........................................................................... 19
3.3 Berekening van een optimale goederenbundel: een voorbeeld ............................................................ 21
4. DEEL 4: HET ARBEIDSAANBOD .............................................................................................................................. 22
4.1 Inleiding ................................................................................................................................................. 22
4.2 Budgetbeperking ................................................................................................................................... 23
4.3 Voorkeuren ............................................................................................................................................ 24
4.4 Wijzigingen in het niet arbeidsinkomen en het reële loon .................................................................... 25
4.5 Reservatieloon ....................................................................................................................................... 26
4.6 Intertemporele budgetbeperking → staat niet in syllabus.................................................................... 27
5. DEEL 5: VAN THEORIE NAAR EMPIRIE ..................................................................................................................... 29
5.1 Situering ................................................................................................................................................ 29
5.2 Informatie verwerven over de vraag naar een product ........................................................................ 29
5.3 Schatten van de vraagfuncties .............................................................................................................. 29
5.4 Elasticiteiten schatten via iso-elastische vraagfuncties ........................................................................ 29
6. KWALEN EN GOED ............................................................................................................................................. 30
6.1 Indifferentiecurven ................................................................................................................................ 30
6.2 Samenvatting “goed” en “kwalen” ....................................................................................................... 31
MODULE 2: PRODUCTIE EN AANBOD .............................................................................................................32
1. DEEL 1: BEDRIJFSECONOMISCHE ASPECTEN: PRODUCTIEGEDRAG ................................................................................ 32
1.1 Situering ................................................................................................................................................ 32
1.2 De onderneming .................................................................................................................................... 32
1.3 De productieverzameling en de productiefunctie ................................................................................. 35
1.4 De productiviteit van productiefactoren ............................................................................................... 38
1.5 Schaalopbrengsten ................................................................................................................................ 43
1.6 Samengevat........................................................................................................................................... 45
2. DEEL 2: ISOKWANTEN, MARGINALE TECHNISCHE SUBSTITUTIEVOET EN DE INPUTBESLISSING ............................................. 46
2.1 Situering ................................................................................................................................................ 46
2.2 Isokwanten ............................................................................................................................................ 46
2.3 Optimale factorcombinatie voor een gegeven productieniveau ........................................................... 49
2.4 Samenvatting ........................................................................................................................................ 52
3. DEEL 3: VAN THEORIE NAAR EMPIRIE: SCHATTEN VAN PRODUCTIEFUNCTIES VANUIT DE WAARNEMINGEN ........................... 53
3.1 Situering ................................................................................................................................................ 53
3.2 Regressie-analyse: Schatten van productiefuncties .............................................................................. 54
3.3 Enkele voorbeelden van regressie- analyse in de praktijk ..................................................................... 56
3.4 Activiteitenanalyse ................................................................................................................................ 59
3.5 Activiteitenanalyse en efficiëntie (‘DEA’) .............................................................................................. 65
3.6 Samenvatting ........................................................................................................................................ 67
4. DEEL 4: DE OUTPUTBESLISSING VAN DE ONDERNEMING ........................................................................................... 68
4.1 Situering ................................................................................................................................................ 68
, 4.2 Maximale winst als doelstelling ............................................................................................................ 69
4.3 Kostenanalyse ....................................................................................................................................... 71
4.4 Opbrengstenanalyse ............................................................................................................................. 80
4.5 De winstmaximaliserende productie van de onderneming ................................................................... 84
4.6 Voorbeelden: ......................................................................................................................................... 88
4.7 Samenvatting ........................................................................................................................................ 90
5. DEEL 5: DE OUTPUTBESLISSING VAN DE ONDERNEMING: ENKELE UITBREIDINGEN ........................................................... 91
5.1 Uitbreiding 1: het verband tussen korte en lange termijnkosten .......................................................... 91
5.2 Uitbreiding 3: productiebeslissingen in geval van meerdere producten ............................................... 94
5.3 Samenvatting ........................................................................................................................................ 95
MODULE 3: EXTREME MARKTVORMEN: MONOPOLIE EN VOLMAAKTE MEDEDINGING .................................96
1. DEEL1: VOLMAAKTE MEDEDINGING ...................................................................................................................... 96
1.1 Situering ................................................................................................................................................ 96
1.2 De marginale gedragsregel onder volmaakte mededinging (perfecte concurrentie) ........................... 96
1.3 De aanbodcurve van een individuele onderneming ............................................................................ 100
1.4 Het marktaanbod ................................................................................................................................ 104
1.5 Samenvatting ...................................................................................................................................... 112
2. DEEL 2: MONOPOLIE ....................................................................................................................................... 113
2.1 Situering .............................................................................................................................................. 113
2.2 Winstmaximalisatie bij monopolie ...................................................................................................... 114
2.3 Oorzaken van monopolie .................................................................................................................... 117
2.4 Prijsdiscriminatie ................................................................................................................................. 122
2.5 Samenvatting ...................................................................................................................................... 127
3. DEEL 3: MARKTMACHT EN PRIJSELASTICITEIT ........................................................................................................ 129
3.1 Omgekeerde elasticiteitsregel ............................................................................................................. 129
3.2 Andere marktmachtmaatstaven: de concentratiemaatstaf ............................................................... 129
3.3 Oefening Lerner index ......................................................................................................................... 130
MODULE 4: REALISTISCHE MARKTVORMEN: OLIGOPOLIE ............................................................................ 135
1. DEEL 1: BASISTHEORIE ..................................................................................................................................... 135
1.1 Situering .............................................................................................................................................. 135
1.2 Een typologie ....................................................................................................................................... 135
1.3 Speltheorie .......................................................................................................................................... 141
1.4 Samenvatting ...................................................................................................................................... 151
2. DEEL 2: ENKELE PRAKTISCHE VOORBEELDEN VAN SPELTHEORETISCHE SITUATIES ........................................................... 152
2.1 Inleiding ............................................................................................................................................... 152
2.2 Rendeert vals spelen? .......................................................................................................................... 152
2.3 “Meest begunstigde consumentenclausules” ..................................................................................... 154
2.4 Wanneer is een dreigement geloofwaardig? ...................................................................................... 155
2.5 Toetreding en het belang van geloofwaardige dreigementen ............................................................ 157
2.6 Moeilijkheden bij het formuleren van doelmatige contracten: een voorbeeld ................................... 160
2.7 Samenvatting ...................................................................................................................................... 161
3. DEEL 3: ENKELE VERFIJNINGEN VAN DE BASISTHEORIE EXAMEN! ............................................................................ 162
3.1 Situering .............................................................................................................................................. 162
3.2 Van discrete naar continue keuzeveranderlijken: Cournot-Nash evenwicht ...................................... 163
3.3 Sequentiële keuzes: Stackelberg-Nash evenwicht .............................................................................. 168
3.5 Oefeningen: ......................................................................................................................................... 170
3.6 Samenvatting: ..................................................................................................................................... 172
MODULE 5: REALISTISCHE MARKTVORMEN 2. PRODUCTDIFFERENTIATIE, ZOEKKOSTEN EN ASYMMETRISCHE
INFORMATIE; EN WELVAARTSANALYSE VAN MARKTVORMEN .................................................................... 173
1. DEEL 1: REALISTISCHE MARKTVORMEN 2. PRODUCTDIFFERENTIATIE, ZOEKKOSTEN EN ASYMMETRISCHE INFORMATIE ........ 173
1.1 Inleiding ............................................................................................................................................... 173
1.2 Productdifferentiatie, zoekkosten, en imperfecte informatie: situering van de begrippen ................. 173
1.3 Monopolistische mededinging ............................................................................................................ 176
1.4 Oligopolie en productdifferentiatie ..................................................................................................... 180
, 1.5 Zoekkosten en asymmetrische informatie .......................................................................................... 187
1.6 Samenvatting ...................................................................................................................................... 191
2. DEEL 2: WELVAARTSANALYSE VAN MARKTVORMEN ............................................................................................... 192
2.1 Situering .............................................................................................................................................. 192
2.2 De welvaartsverliezen bij monopolie................................................................................................... 192
2.3 Beleid inzake monopolies .................................................................................................................... 194
2.4 Directe prijsreglementering bij een natuurlijk monopolie ................................................................... 198
2.5 Innovatie en marktvormen .................................................................................................................. 200
2.6 Samenvatting ...................................................................................................................................... 201
, Deel 1: rationele vraag- en aanbodgedrag
Module 1: Consumptie en Vraag
1. Deel 1: Determinanten van de vraag
1.1 Basisveronderstellingen
Om de discussie eenvoudig te houden, maken we aantal vereenvoudigende
veronderstellingen:
1. We veronderstellen dat het totale budget dat bestemd is voor de aankoop van
consumptiegoederen vastligt (of: ‘exogeen gegeven’ is)
o Maw: we veronderstellen dat het aantal arbeidsuren dat gepresteerd wordt
(en dat het budget bepaald) “onafhankelijk” is van het bestedingsgedrag mbt
consumptiegoederen; of: de arbeidsaanbodbeslissing is onafhankelijk van de
allocatie van het inkomen over de verschillende consumptiegoederen
o Noteer: de arbeidsaanbodbeslissing wordt verder als een speciaal geval behandeld
2. We veronderstellen dat: “inkomen” = “budget” = “totale uitgaven”
o Maw: we ‘verwaarlozen’ sparen (= inkomen – bestedingen)
o Noteer: de spaarbeslissing wordt verder als een speciaal geval behandeld (zie ook de oefeningen)
1.2 Bepalende factoren van de individuele vraag
1.2.1 Inleiding
Herinner: de algemene vraagfunctie van een individuele consument
𝑞𝑖𝑉 = 𝑓𝑖 {𝑝, 𝑝𝑎 , 𝑝𝑏 , … , 𝑦, 𝑠𝑒𝑖𝑧𝑜𝑒𝑛, 𝑔𝑒𝑧𝑖𝑛𝑠𝑔𝑟𝑜𝑜𝑡𝑡𝑒, … }
• Met 𝑞 𝑉 de vraag naar goed i die een functie is van:
o De prijs van goed i (𝒑)
o De prijs van andere goederen (𝒑𝒂 𝑒𝑛 𝒑𝒃 )
o Het inkomen 𝒚 van de consument
➔ Inzicht in het consumentengedrag betekent inzicht in het effect van deze
verschillende factoren
Wij concentreren ons op het effect van prijzen en inkomen
• Immers, het beslissingsprobleem is als volgt:
o Doelstelling: goederen kopen die voor zichzelf het best zijn (nastreven van
eigenbelang)
o Mogelijkhedenverzameling: de verzameling van alle goederenbundels die
haalbaar zijn met het gegeven budget onder de gegeven prijzen van de
verschillende goederen
→ Deze ‘budgetbeperking’ wordt in essentie bepaald door de prijzen en het inkomen
(Andere factoren, zoals seizoen en gezinsgrootte, hangen samen met smaken of voorkeuren).
De eigen prijselasticiteit εp meet de (relatieve) verandering in de vraag naar een goed bij een
(relatieve) verandering in de prijs van dat goed
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper quintendemuytere. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.