Kritisch in de samenleving:
Kritisch in de samenleving......................................................................................................................2
Les 1: cultuur, een complex begrip.....................................................................................................2
Les 2: vooroordelen..........................................................................................................................10
Les 3: discriminatie...........................................................................................................................12
Les 4: Inleiding België een land met vele gezichten..........................................................................15
Les 5: Diversiteit in de klas en daarbuiten........................................................................................18
Les 6: Genderidentiteit.....................................................................................................................31
Les 7: herinneringseducatie..............................................................................................................32
Les 8: schoolsegregatie.....................................................................................................................35
Les 1: cultuur, een complex begrip............................................................2
Les 2: vooroordelen...............................................................................10
Les 3: discriminatie...............................................................................12
Les 4: Inleiding België een land met vele gezichten....................................15
Les 5: Diversiteit in de klas en daarbuiten.................................................18
Les 6: Genderidentiteit...........................................................................31
Les 7: herinneringseducatie....................................................................32
Les 8: schoolsegregatie..........................................................................35
1
,Kritisch in de samenleving
Les 1: cultuur, een complex begrip
1.1 De definitie van cultuur:
Cultuur is een intersubjectief symbolensysteem dat de mens een oriëntatie biedt
ten aanzien van de anderen, de dingen, zichzelf en het buitenmenselijke.
Dit symbolensysteem wordt van generatie op generatie overgeleverd en
getransformeerd.
Cultuur is een heel ruim begrip.
Intersubjectief: tussen mensen (enkel mensen niet dieren ofzo)
Oriëntatie bieden: ik weet door men culturele bepaaldheid wat ik moet doen als
voorbeeld zonder kleden niet gangbaar daarom reageert de mens met ‘wat is
dit’ dus: je weet wat je moet doen door de verwachtingen die van je geëist
worden
2
,Het geeft u kader, je weet wat er van je verwacht wordt je hebt als leerkracht
bv een voorbeeldfunctie
Het gaat van generatie tot generatie door verbonden/ gegeven worden maar het
veranderd soms.
Vlaamse gezinnen waren vroeger anders dan nu, niet alle waarde en normen zijn
anders maar het is getransformeerd de inzichten en techniek zijn
getransformeerd.
1.2 Cultuur is …
Voorbeeld van intersubjectief: voor meerdere mensen in communicatie met
elkaar
Voorbeeld van symbolensysteem: het geheel van tekens, waarmee de mens zijn
kennen, kunnen en zijn uitdrukt. Tekens kunnen zijn: een glimlach, een woord,
een gebaar, een logo, … De symbolen zijn geen losse tekens maar zijn gevat in
een systeem. Bijvoorbeeld: ‘Taal’ is een symbolensysteem. Woorden zijn
symbolen; ze zijn gevat in een systeem dat geregeld wordt door spelling,
zinsleer, ….
Ons handelen, denken en willen is cultuur bepaald!
‘Dat zijn er van een andere cultuur’ als dit gezegd wordt er vaak verwezen
naar een andere etnische afkomst, dus een ander geloof maar cultuur is veel
meer klascultuur kan ook anders zijn
Je moet cultuur niet te eng beschouwen de mens heeft altijd eerst de etnisch
gedacht van godsdienst maar dat mag niet
Bovenkant van de piramide is wat je ziet: bv. wat godsdienst niet mag eten
Maar je niet ziet: wat erachter zit! In westerse cultuur linken we het vaste aan
afvallen, verhongeren, Maar we weten niet wat er echt achter zit zo creëer je
culturele klasjes en ontstaan er ruzies.
1.3
Verdere verkenning van het begrip cultuur
Samenleving ≠ cultuur een samenleving heeft een cultuur
• Een samenleving of groep deelt wel een cultuur
• In een samenleving kunnen er verschillende (deel)culturen zijn
3
, • Individuen behoren onvermijdelijk tot verschillende groepen of culturen
(natie, etnische groep, regio of streek, beroepsgroep, politieke stroming,
religieuze groep, klasse, allerlei smaakgroepen, etc.)
1.4
Verdere verkenning van het begrip cultuur
Cultuur biedt oriëntatie…
o Oriëntatie: wat wordt er van u verwacht in bepaalde situaties Als je
niet weet wat je moet doen zit je met je handen in het haar
Nood aan kaders (niemand kan in de botte realiteit gegooid worden…)
Cultuur brengt rust (cfr. In onrustige situaties grijpen mensen terug naar hun
cultuur)
o Mijnwerkers hokte samen want da was gekend, iets vertrouwd, zoeken
naar dingen die je kent om rust te brengen
o We zoeken iemand vertrouwd in een ellendige situatie. In volksmond
‘hokken we samen’. Cultuur brengt rust gekende dingen brengen
rust
Culturen zijn rekbaar… hoe kleiner de groep, hoe meer cultuurverschillen aan
de oppervlakte komen
o Rekbaar: hoe groter de groep, hoe meer je de groep verplaatst dus hoe
meer je bij elkaar steun gaat zoeken. Samen na Namibië gaat ge
samenhokken
Kaders worden verinwendigd: ontstaan culturele conflicten
o Je denkt niet constant, je automatiseert waarden en normen bv dank
u zeggen als je iets krijgt verinwendigd van waarden en normen
Bij conflicten pas nadenken over verschil tussen waarden en normen
als in u cultuur gewoon is om te bidden voor eten gek als anders is
culturele botsingen
Voorbeeld van verinwendiging is dat ze in een
bepaalde cultuur zich gaan wassen in de
Ganges. Het water in de Ganges is heilig, de
koe is heilig mensen hier reinigen zich één
keer per jaar in dit water ook al vinden wij da
zo vies, bij hen doet dat er niet toe hoe vies het
daar is. Wij vinden deze mensen helemaal gek
maar het is best dat wij onze mening hier niet
over geven om culturele botsingen te ervaren
en wij kunnen beter hun ‘cultuur’ accepteren.
1.5
Dimensies van cultuur
Cultuur bevat zowel een cognitieve, evaluatieve als affectieve dimensie.
Cognitief: wat je kan denken of niet kan denken
4