College aantekeningen
H4: zintuigen
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Collegedictaat van 24 pagina's voor het vak Algemene en menselijke fysiologie aan de UGent (SV H4)
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 24 pagina's
Voorbeeld 3 van de 24 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Zintuigen9.1. Werking en soorten sensoren/receptoren
Zintuigen = cellen die reageren op prikkels/stimuli
Prikkel = plotse verandering v uitwendige toestand
Gewaarwording = aankomende informatie (in CZS)
Perceptie = bewuste gewaarwording ve prikkel
Algemene zintuigen (somatosensoren/interosensoren): info over eigen lichaam
Temp., pijn, tastzin (aanraking/druk/trilling), lichaamshouding
Cellen verspreidt over hele lichaam
Speciale zintuigen (exterosensoren)
Visus, gehoor, smaak, reuk, evenwicht gespecialiseerde zintuigen
Hersengebieden voor waarneming
algemene zintuigen komen allemaal samen
in de prim. somatosensorische cortex
speciale zintuigen komen in elk hun
respectievelijk deel van de cortex
9.1.1. Sensoren kunnen zenuwuiteinden zijn of afzonderlijke cellen
Indeling van de algemene zintuigen
- Pijnzintuigen of nociceptoren
- Boven in de huid / gewrichtskapsels / beenvliezen die beenderen bedekken / rond
bloedvaatwanden
- Grote receptorvelden moeilijk bron v pijnprikkel vast te stellen
- Gevoelig voor:
o Extreme temp.
o Mechanische beschadiging
o Opgeloste chemische stoffen
- 2 types axonen geleiden de gewaarwording
o Gemyeliniseerde vezels plaatselijke gewaarwording v snelle pijn
Bereikt CZS zeer snel somatische reflexen
Ook naar prim. somatosensorische cortex = bewust worden vd prikkel
o Ongemyeliniseerde vezels trage pijn
Alleen algemeen betrokken gebied identificeren
, Gerefereerde pijn = pijnwaarneming in delen vh lichaam die niet
werkelijk worden geprikkeld (bv pijn in darmen voelen op lichaamsopp.)
Langdurige pijn kan na een tijdje afnemen door:
Centra in de thalamus
De formatio reticularis (in hersenstam)
Onderste deel hersenstam
Ruggenmerg
- Warmtereceptoren of thermoreceptoren
- In de huid / skeletspieren / lever / hypothalamus
- 3 tot 4 keer zoveel koude- als warmtereceptoren
- Temp. gewaarwording via zelfde baan als pijngewaarwording
o Formatio reticularis
o Thalamus
o Prim. somatosensorische schors
- Zeer actief wanneer temp. verandert + passen snel aan aan een stabiele temp.
o Eerst extreem verschil, daarna snelle adaptatie
- Mechanoreceptoren (aanraking, druk en houding)
- Gevoelig voor prikkels: uitrekking, samendrukking en draaiing –> vervorming vh
plasmamembraan in reactie op prikkels leidt tot openen/sluiten v ion-kanalen
- Drie groepen mechanoreceptoren
1. Tastreceptoren = aanraking
2. Baroreceptoren = druk
3. Proprioreceptoren = houding
.1 Tastreceptoren
- Gewaarwording van: druk, trilling en aanraking vaag onderscheidt tss de
gewaarwordingen
- Receptoren voor fijne aanraking/druk = gedetailleerde info over bron ve prikkels
exacte plaats, vorm, omvang, textuur en beweging
- Receptoren voor grove aanraking/druk = niet goed te lokaliseren prikkel weinig extra
info over de prikkel (WANT groot receptorveld)
- Vrije zenuwuiteinden tot gespecialiseerde sensibele complexen met accessoire cellen /
ondersteunende structuren
1. Vrije zenuwuiteinden
Gevoelig voor druk en aanraking
Tss opperhuidcellen
2. Haarwortelplexus
Vervorming en bewegingen over lichaamsopp.
, 3. Tactiele schijfjes
Fijne aanrakingen en druk
Diep in opperhuid v onbehaarde huid / stratum basale tastlichaampjes
v Merkel
Dendrieten v sensibele neuronen maken nauw contact met groep v deze
cellen als cellen v Merkel samengedrukt worden scheiden ze
chemische stoffen af waardoor neuronen geprikkeld worden
4. Tastlichaampjes = lichaampjes v Meissner
Gewaarwording v fijne aanraking en druk + trilling met lage freq.
Talrijk in: oogleden / lippen / vingertoppen / tepels / uitwendige
geslachtsorganen
Vezelig kapje verankert lichaampje binnen de dermis
5. Lichaampjes v Pacini
Gevoelig voor druk diep in lichaam en pulserende trilling of trilling met
hoge freq.
Enkele dendriet in concentrische lagen v collagene vezels gescheiden
door interstitiële vloeistof en gespecialiseerde fibroblasten
In de huid vd vingers / borsten / inwendige geslachtsorganen /
gewrichtskapsels / mesenterium / pancreas / wanden vd urinebuis/-blaas
6. Bolvormige lichaampjes / lichaampjes v Ruffini
Gevoelig voor druk en vervorming vd huid
Diep gelegen laag vd dermis
Collagene vezels die doorlopen in de vezels vd omliggende dermis
- Wordt door de dorsale kolom en spinothalamische banen geleidt
- Infecties, ziekten en beschadiging v sensibele neuronen/banen kunnen v invloed zijn op
de gevoeligheid v tastprikkels
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sanderhooreweghe. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen