Lesweek 1
Hoofdstuk 1 – wat is sociologie?
Sociologie kunnen we omschrijven als het systematisch onderzoek van de menselijke samenleving. De kern van
deze discipline bestaat uit een geheel eigen gezichtspunt dat we de sociologische visie of het sociologisch
perspectief noemen.
Wat is het sociologisch perspectief?
Het sociologisch perspectief maakt van individuele/persoonlijke problemen, maatschappelijke problemen.
(Dus je hebt een probleem bij een persoon ontdekt en gaat nu kijken hoe dit in de samenleving is; hoeveel
mensen hebben er eigenlijk last van?).
Mondiaal perspectief
Het plaatsten van de eigen samenleving in de globale context. Hoe welvarend jouw land is heeft invloed op
jouw gedrag.
Moderniteit
Een maatschappij die het resultaat is van industrialisering. Zoals het verdwijnen van traditionele
gemeenschappen, de expansie van persoonlijke keuzemogelijkheden, een toenemende sociale diversiteit en
toekomstgerichtheid.
Algemene gevolgen modernisering:
Van gemeinschaft (gemeenschap) naar gesellschaft (maatschappij). Ferdinand Tönnies
Van kleine hechte groepjes naar grote anonieme groepen.
Vermindering: wij-gevoel, een levensdoel en conservatief.
Sociale problemen: vervuiling, armoede en diefstal/
Toename sociale diversiteit.
Diverse steden en uiteenlopende beroepen (minder overeenkomsten).
Vergroten van persoonlijke keuzemogelijkheden.
Individuele vrijheid i.p.v. gods wil, geesten of het lot. (individualisering)
Meer tijdsbewustzijn en toekomstgericht
De klok kwam, minder vertrouwen op het lot, meer wetenschap, minder traditioneel.
Arbeidsverdeling: Emile Durkheim.
Alle burgers worden zeer afhankelijk van elkaar door specialisatie van de arbeid. We leven in een steeds meer
complexe samenleving, het gevolg daarvan is dat we afhankelijk worden van elkaar. Je hebt een arts nodig, je
kan het niet meer allemaal zelf. Je kan op elkaar rekenen. Op het plattenland deed je alles zelf, je was niet
afhankelijk van elkaar.
Voordelen: afhankelijkheid zorgt ervoor dat we rekening houden met elkaar en meer verbondenheid =
sociale cohesie.
Nadelen: gevaar van anomie = normloosheid, gebrek aan morele richtlijnen door te grote verschillen
en egocentrisch gedrag door nadruk op individu.
,Rationalisering: Max Weber
Toename gebruik van het verstand/de rede. Bijvoorbeeld weersvoorspellingen of het behandelen van
patiënten meer handelen op basis van wetenschappelijk onderzoek.
Oorzaak: bijvoorbeeld sociaal werk ook minder vanuit de religieuze waarden. Gevaar: ijzeren kooi.
Protocollen, systemen
Gevolg: verlies aan niet-efficiënte, religieuze tradities. Maar levensvragen zoals hoe moet ik handelen?
Waarom besta ik?
Resultaat: vervreemding, kortom, controle, wegvallen van zekerheden en verlies van je identiteit. Dit
heeft als gevolg een stijging van eenzaamheid, burn-out klachten etc.
Kapitalisme: Karl Marx
Nieuwe economie. De machtige landeigenaren (landheren) verkiezen macht door industriële revolutie. Nieuwe
manier geld verdienen: ondernemers en fabriekseigenaren nemen de macht over voor winstmaximalisatie. Bij
macht kan je iets opleggen aan andere mensen, zij moeten naar jou luisteren.
De maatschappij is een klassenstrijd:
- Dominante klasse, de machthebbers, fabriekseigenaren en de ondernemers
Doel: zo efficiënt mogelijk geld verdienen.
- Onderdanige klasse, de arbeiders.
In de moderne samenleving zijn er nieuwe machtige mensen gekomen (fabriekseigenaren etc.),
terwijl eerst de landheren de mach hadden naar de boeren toe. Zie je nu dat de fabriekseigenaren en
de ondernemers de mach hebben, en daaronder staan de arbeiders, dit noem je proletariaat.
Gevolg: uitbuiting en revolutie (socialisme).
Hoofdstuk 3 – cultuur
Cultuur = de wijzen van denken en handelen, symbolen en materiële objecten die de levenswijze vormen van
een groep.
Cultuuroverdracht = proces waarmee een generatie een cultuur doorgeeft aan de volgende of aan andere
mensen.
Cultuur opgedeeld in 4 factoren:
1. Symbolen
Verschijnsel dat betekenis krijgt in een cultuur. Bijvoorbeeld, een diploma of een horloge heeft in
Nederland een andere betekenis dan in Zuid-Afrika of de pride parade in Nederland.
Voorbeeld: ‘Carnaval is een onschuldig feest. ‘Jullie’ blijven van onze traditie af!’ (onder de rivieren).
‘Verkleden als een indiaan is cultural appropriation (toe-eigenen) en een raciaal stereotype. Twee
perspectieven, één symbool (indianenpak). De culturele bril waardoor we naar de wekelijkheid kijken.
Een symbool verstrekt het wij-gevoel.
2. Taal
Een systeem van symbolen (klanken) om te kunnen communiceren.
Friese, Limburg, Brabant
Online community
Vakjargon t.o.v. cliënten
, 3. Waarden
Gedeelde ideeën (standaarden) over wat goed en juist is en als richtlijn dient in de samenleving.
Zeer belangrijk: -mannen/vrouwen worden gelijk behandeld (gelijkwaardigheid)
-individuen moeten het recht hebben talenten te ontwikkelen
Minder belangrijk: -gehoorzaam zijn aan een echte leider (gehoorzaamheid)
-zorg ervoor dat je je groep niet beschaamd (collectivisme)
Check pagina 35 voor 10 waarden.
Overtreffende trap waarden overtuigingen: specifieke uitspraken die mensen als waar aannemen.
Wat iemand echt gaat geloven of gelooft.
Bijvoorbeeld het is goed dat we maatregelen nemen voor de veiligheid/gezondheid t.o.v. het is
crimineel om rechten af te nemen.
Waardenconflict: opvattingen of overtuigingen die moeilijk verenigbaar zijn. Bijvoorbeeld veiligheid
voor alles t.o.v. vrijheid behouden. Tbs kliniek, samenleving geen risico t.o.v. tweede kans vanwege
stoornis.
4. Normen
Gedragsregels en verwachtingen (concreet). Zodat we weten hoe we ons moeten gedragen in een
bepaalde context.
4.1 Traditionele gebruiken: normen om traditie in stand houden, ‘softe regels’. Netjes en
verzorgd eruit zien, beleefdheid, spreek je iemand aan met u.
4.2 Morus: ongeschreven regels, waarneembaar en morele betekenis. Bijvoorbeeld respecteren
van de leider, roddelen, pesten, solidair zijn etc.
4.3 Wet- en regelgeving: je mag niet de wet overtreden, bijvoorbeeld niet dingen kapot maken
of uitschelden.
Sociale controle
Pogingen om gedrag en gedachten van mensen te beïnvloeden. Schaamte, schuld, straffen, etc.
Cultuurschok
Een gevoel van desoriëntatie als we met eens ons onbekende levenswijze geconfronteerd worden. Kan een
botsing veroorzaken tussen twee of meer levenswijzen.
Natiestaat
Politieke eenheid met een eigen afgebakend grondgebied. Nederland is een natiestaat.
Elitaire cultuur
Culturele patronen die de elite van een samenleving onderscheidt van de rest van de samenleving. De ‘hogere’
in de samenleving, staan vaak meer open voor bijvoorbeeld multiculturalisme.
Multiculturalisme
Verwijst naar een perspectief dat de culturele diversiteit in een samenleving onderkent en respect en een
gelijke status voor alle culturele tradities nastreeft.
Cultuurrelativisme
Een cultuur wordt aan de hand van haar eigen normen beoordeeld. Mag je zomaar besnijden in Nederland
omdat dat een andere cultuur is.
Etnocentrisme
Een andere cultuur wordt aan de hand van de normen van de eigen cultuur beoordeeld.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper daantjebruurs. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.