Samenvatting van de cursus Bouwplannen en diversiteit van planten en schimmels. Compleet met foto's. Gegeven in het 1e jaar van de Bachelor Biologie. Gemaakt in het schooljaar 2023/2024.
Samenvatting Bouwplannen en Diversiteit van Planten en Schimmels 2023/24
1 Ba Bio
Algologie
Het domein Archaea
- Oerbacteriën
- Bestaat uit een zeer diverse groep van prokaryote organismen die een
zeer breed spectrum van milieus bewonen.
- Sommige kunnen waterstof als energiebron gebruiken, andere zijn de
voornaamste bron van gasvoorraden uit de aardkorst
- Bacteriën verschillen heel erg van Archaea
o Betreft zowel structurele, biochemische en fysiologische
verschillen
Het domein Bacteria
- Bestaat voor het grootste gedeelte uit prokaryoten met inbegrip van de bacteriën die dicht
verwant zijn aan chloroplasten en mitochondriën.
- Bevat ook de cyanobacteriën of blauwgroenalgen.
Het domein Eukarya
- Bevat alle organismen met echte celkernen
- Bevat zowel eencellige organismen als meercellige planten, fungi en
dieren; deze worden ingedeeld in acht supergroepen (rijken).
Bacteriën en Archaea:
- Komen in twee van de drie domeinen voor
- Meester in adaptaties en dragen bij tot het succes van de prokaryota
- Voorbeelden van adaptaties:
o Sommige soorten leven in water met zoutgehaltes tot 32%.
o Sommige soorten kunnen stralingshoeveelheden overleven die tot 3000x de fatale
dosis zijn voor mensen.
o Er zijn soorten die tot een pH van 0,03 kunnen leven
o Sommige soorten leven in milieus die te koud of te warm zijn voor andere
organismen.
o Er zijn soorten die in rotsen leven tot 3,2 km onder het aardoppervlak
▪ Leven uiteraard ook onder normale omstandigheden waar ze zich
aanpassen aan het milieu.
- Waarschijnlijk de eerste levende organismen zijn die de aarde bewoonden.
o Globale biologische massa is minstens 10x groter dan die van de eukaryoten.
o Door hun lange evolutieve geschiedenis zijn prokaryoten populaties zeer lang en
continu onderworpen geweest aan natuurlijke selectie onder de meest verscheiden
omgevingsfactoren.
▪ Heeft geleid tot grote diversiteit aan prokaryoten.
o De mogelijkheid om zich aan te passen verklaart waarom prokaryota de meest
voorkomende organismen zijn op aarde.
- Meeste prokaryoten zijn solitair
o Sommige soorten aggregeren tijdelijk of permanent tot kolonies.
o Celoppervlakken: bijna alle prokaryoten hebben een wand die de vorm bepaalt,
fysische bescherming geeft, en zorgt dat de cel niet barst in een hypotonische
omgeving. In een hypertonische omgeving plasmolyseren de cellen (waterverlies).
,Samenvatting Bouwplannen en Diversiteit van Planten en Schimmels 2023/24
1 Ba Bio
▪ Chemische samenstelling van de celwand verschilt met die van de Eukaryota
▪ Meeste bacteriën hebben een celwand met peptidoglycaan
▪ Cellen van Archaea bevatten verschillende polysachariden maar geen
peptidoglycaan.
• Glycocalyx: klevende laag van polysachariden of eiwitten rondom de
celwand.
▪ Een aantal prokaryoten ontwikkelen fimbriae en pili waardoor ze zich aan
een substraat kunnen hechten.
▪ ½ van alle prokaryoten kunnen gericht in een bepaalde richting bewegen.
• Hiervoor gebruiken ze flagellen die verschillen van de flagellen van
eukaryoten.
▪ Kennen ook chemotaxis
Cyanobacteriën
- Enige foto-autotrofe Prokaryota die aan fotosynthese doen
- Chloroplasten ontstonden waarschijnlijk uit endosymbiontisch
levende cyanobacteriën
- Voorbeelden:
o Nostoc
o Oscillatoria
o Trichodesmium
o Anabaena
- Zowel solitaire als kolonievormende soorten, zeker in waterige
milieus
o Leveren grote hoeveelheid voedingsstoffen in zoetwater en mariene milieus
- Sommige filamenteuze vormen fixeren atmosferische stikstof (N2 ) in gespecialiseerde
cellen (heterocysten)
o Vormen basisstoffen die bij de vorming van aminozuren en andere organische
molecules gebruikt kunnen worden
- Cyanobacteria die aan fotosynthese doen:
o Chlorophyl a + carotenoïden
o Phycobilines: blauw = phycocyanine, rood =
phycoerythrine
- Cellen opgebouwd uit verschillende membraanlagen
o Lijken op thylakoïden van chloroplasten
- Morfologische evolutie van eencelligheid naar cellen in
celverband (coenobium) naar draadvormige cellen (trichoom)
o Chroococcus turgidus ,Gloeocapsa –> Microcystis,
Merismopedia -> Tolypothrix, Stigonema, Phormidium,
Oscillatoria
- Trichomen kunnen wel of niet vertakt zijn
o Onvertakte trichomen kennen meestal een intracalaire
groei
▪ Phormidium: Vierkante tot rechthoekige cellen
met puntige eindcel
▪ Oscillatoria: Afgeplatte cellen met afgeronde
eindcel
▪ Anabaena
,Samenvatting Bouwplannen en Diversiteit van Planten en Schimmels 2023/24
1 Ba Bio
▪ Azolla
- Enkel vegetatieve voortplanting gekend via celdeling evt. met vorming van aplanosporen
(niet beweeglijke sporen), overlevingscellen (resistente sporen of akineten) of
geaggregeerde vegetatieve cellen (hormogoniën)
o Vorming gespecialiseerde vergrote cellen: heterocysten
▪ Omgeven door een verdikte celwand
▪ Stikstof-fixerende cellen
▪ Verminderde fotosynthetiserende capaciteit
▪ Worden gevoed vanuit de andere cellen
o Fixeren van luchtstikstof (bemesting rijstvelden: Azolla + Anabaena als symbiont)
- Cyanotoxines:
o Endotoxines, neurotoxines, …
o 1 van de krachtigste natuurlijke gifstoffen
o Werken in op het ademhalingssysteem en
spijsverteringssysteem, hooikoortsachtige symptomen,
huiduitslag, jeuk
o Dodelijk in veel gevallen
Endosymbionten-theorie
- Endosymbiose: eencellige organismen omvloeien andere cellen,
die ze als endosymbiont opnemen en naderhand organellen van
de cel worden.
- Mitochondriën en chloroplasten zijn ontstaan via endosymbiose
van aerobe prokaryoten.
o Mitochondriën ontstonden eerst, dan chloroplasten
- Veel groepen van algen ontstonden door endosymbiose.
1. Ontstaan van de eukaryote cel
2. Primaire endosymbiose: mitochondrion
3. Primaire endosymbiose: chloroplast
4. Secundaire endosymbiose
5. Tertiaire endosymbiose
Eukaryoten
- De meeste zijn eencellige organismen.
- De meeste bezitten membraangebonden organellen en
een kern.
Protisten
- Alle bloemplanten in 1 supergroep: Archaeplastida
- Grote diversiteit:
, Samenvatting Bouwplannen en Diversiteit van Planten en Schimmels 2023/24
1 Ba Bio
o Bezetten van veel ecologische niches
o Zeer groot belang voor het ecosysteem Aarde
o Belangrijk omwille van economische toepassingen
- Meeste protisten zijn eencellig, maar er zijn ook kolonievormende en meercellige soorten.
o Eencellig met of zonder celwand
o Met of zonder flagellen
o Een- of tweelagig
o Vertakte of onvertakte filamenten
o Microscopisch klein tot meters lang
- In meercellige organismen worden verschillende functies uitgevoerd door organen
o Eencellige organismen moeten dezelfde functies uitvoeren in één cel.
o Sommige organellen komen niet voor bij cellen van meercellige organismen.
- Levenscycli zijn erg verscheiden: sommige groepen kennen enkel ongeslachtelijke
voortplanting, andere kennen geslachtelijke systemen (meiose en bevruchting).
Voedingswijze van algen
- Autotrofie
o Autotrofen hebben chloroplasten en doen aan fotosynthese
- Heterotrofie
o Heterotrofen nemen voedselpartikels op uit de omgeving
o Fagotrofen (fagocytose) & osmotrofen (via osmose)
- Auxotrofen
o Nemen essentiële vitamines op
- Myxotrofen
o Naast fotosynthese ook osmotrofie en/of fagotrofie
Voorkomen van Algen
- Mariene habitat:
o Onder water, vastgehecht, bossenmakend met algen tot 150 m lang (kelp)
o Zwevend in het water: phytoplankton
▪ Meestal microscopisch en vooral eencellig
o Symbiontisch: o.a. in koralen
- Zoetwaterhabitat
o Vooral ééncellig
o Vrijlevend: phytoplankton
o Vastgehecht: periphyton (benthische algen)
▪ Verschillende types
o Symbiontisch: bij o.a. protozoa en Coelenteraten
- Terrestrisch habitat
o Vrijlevend
▪ O.a. in sneeuw (Chlamydomonas nivalis)
▪ Woestijn en grasland bodems: cryptobiotische korsten
▪ In bodems
▪ Op rotsoppervlakken: o.a. woestijnen, polaire regio’s
o Symbiontisch
▪ Korstmossen (lichenen)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Chiara24. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,00. Je zit daarna nergens aan vast.
