Deel 1: Algemene farmacologie en
toxicologie
1. INLEIDING
Farmacologie De wetenschap die de interacties tussen het farmacon (chemische
verbinding) en de mens (biologisch systeem) bestudeerd
Galenica Het verpakken van de actieve bestanddelen in een voor toediening
geschikte vorm
Toxicologie Studie van de werking van giftige stoffen op biologische systemen (=
giftigheidsleer)
Geneesmiddel Het farmacon (actief bestanddeel) in zijn farmaceutische “galenische” vorm
Actief bestanddeel De werkzame stof in een geneesmiddel of bestrijdingsmiddel (= farmacon)
API
Toxicon Giftig bestanddeel
Interactie in 2 richtingen:
Farmacologisch profiel van een farmacon
- Farmacokinetiek
- Wat doet het lichaam met het farmacon
- Farmacodynamiek
- Wat doet het farmacon met het lichaam
Toxicologisch profiel van een toxicon
- Toxicokinetiek
- Wat doet het lichaam met het toxicon
- Toxicodynamiek
- Wat doet het toxicon met het lichaam
GESCHIEDENIS
Faramacologie is aan het eind van de 19e eeuw echt ontstaan, maar er werden bronnen
teruggevonden van tot 1000 jaren terug, waarin ze bezig zijn met farmacologie, maar dit
waarschijnlijk nog niet besefte. Op 100 jaar -> heeel grote evolutie
- Schijnbare niet-toxische stof kan toxisch zijn bij een hoge dosis (bv water, max 8-10 L)
- Zeer toxische stoffen kunnen levensreddend zijn bij geschikte dosis
Probleem bij geneeskrachtige producten uit planten/dieren
- Niet steeds beschikbaar (afhv seizoen, plaats …)
- Gehalte aan actieve stof varieert naargelang plaats en tijdsstip van oogst
- Naast werkzame stof ook giftige stoffen aanwezig
Oplossing
- Drogen
- In alcohol leggen
- Extracten
- Isoleren
Doel Farmacognosie: studie naar kennis van de kenmerken der GM van natuurlijk herkomst
Xenobiotica: Stoffen die vreemd zijn aan ons lichaam
- Natuurlijk voorkomende chemische stoffen, geproduceerd door planten, dieren, mensen en
micro-organismen
- Synthetische chemische stoffen geproduceerd door mensen
Giffen zijn xenobiotica, maar niet alle xenobiotica zijn giftig
,ASPECTEN VAN FARMACO- EN TOXICOLOGIE
FASEN IN DE FARMACOTHERAPIE
1. Farmaceutische fase / expositiefase
- Komt het farmacon beschikbaar voor de patiënt?
- Hoe wordt men blootgesteld aan chemische stof/toxicon
2. Farmacokinetische / toxicokinetische fase
- Bereikt het farmacon/toxicon de plaats van werking?
- Hoe komt het farmacon op de bestemde plaats?
- ADME
- Factoren
- Toedieningswijze (+ farmaceutische vormgeving van GM)
- Tijdsduur en frequentie van toediening/blootstelling
- Dosis of concentratie
- Farmaceutische beschikbaarheid
- Biologische beschikbaarheid
3. Farmacodynamische / toxicodynamische fase
- Interactie tussen receptor en toxicon/farmacon?
- Heeft het farmacon een (gewenst) farmacologische werking?
- Heeft het toxicon een toxicologische werking?
4. Therapeutische fase / effect
- Leidt de farmacodynamische werking tot een therapeutisch gunstig effect?
(farmacotherapeutisch effect)
- Is er een duidelijk toxisch effect of adverse effect?
, ONTWIKKELING VAN EEN NIEUW GENEESMIDDEL
NCE = potentieel nieuw geneesmiddel (new chemical entity)
- Zuivere stof
- Chemisch stabiel
- Kan verwerkt worden in bepaalde toedieningsvorm (tablet, zalf, …)
- Ontwikkeling tot GM is onafhankelijk van wijze waarop stof ontdekt is
Stappen in de ontwikkeling (screening)
1) Pre-klinisch onderzoek
a) Farmacologie
b) Toxicologie
2) Klinisch onderzoek
a) Fase 1
b) Fase 2
c) Fase 3
3) Registratie en introductie
4) Fase 4: post-marketing surveillance
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper julievanduffel03. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.