Kosmografie Deel I: Het Heelal
0. Inleiding
Hemelkoepel: alles wat je kan zien vanaf de horizon
helft hemelkoepel zichtbaar voor waarnemer
o Overdag: zon, maan
o ’s Nachts: sterren, planeten, maan, Melkweg, meteoren, meteorieten, kometen
Meteoroïden: verzamelnaam meteoren en meteorieten
Sterrenbeeld: zon die opkomt met dat sterrenbeeld op de achtergrond
Verschil astronomie en astrologie
o Astrologie: pseudo-wetenschap die de toekomst voorspelt
positie hemellichamen heeft invloed op menselijk gedrag
o Astronomie: wetenschap bezighoudt met uitzicht/plaats hemellichaam,
heelal/universum
0.1 Evolutie ruimte-exploratie
Na WO II: ruimte-exploraties in stroomversnelling
o 2 landen: onderlinge concurrentie koude oorlog
o Ruimte-Wetloop: wedijver VS en USSR tussen 1957 en 1975
Yuri Gagardin
o Eerste man ruimte (108 min.)
o Uit Rusland
o 1961
Apollo 11-missie: eerste missie mens op maan
1975: ruimtevaart naar achtergrond
Hedendaagse kritiek op ruimtevaart
o Veel uitstoot broeikasgassen + verloren gaan van grondstoffen
o Zeer duur ergens anders in investeren
o Gevaarlijk
0.2 Actuele toestand ruimte exploratie
Ruimtevaart: snel ontwikkeld
o Opkomst ruimtetoerisme
o Succesvolle maanlandingen
Ruimtetelescopen: belangrijke ontdekkingen
1 Waarnemen van het heelal door teledetectie
Rechtstreekse waarnemingen = uitgesloten
o Genoodzaakt informatie uit andere bronnen te halen telededectie
5de jaar Aardrijkskunde Trimester 1
1
, 1.1 Signalen uit de kosmos: informatie verwerven over aarde
en ruimte
1.1.1 Het elektromagnetisch spectrum
Snelheid van het licht: 300 000 km/s
Frequentie (f): maat voor hoe vaak een golfpatroon herhaalt per tijdsperiode in hertz
Golflengte: fysieke afstand tussen 2 opeenvolgende punten in een golfpatroon die in fase zijn
Straling Informatie/Beschrijving
Radiogolven - communicatie aarde en ruimtevaarttuigen
- telescopen: informatie verre sterrenstelsels
Microgolven - radar: detecteren objecten en beweging
- communicatie, gps, tv, magnetron
- Kosmische achtergrondstraling: restwarmte na Big Bang
Infrarode straling - temperatuurverschillen
- verre sterrenstelsels, protosterren en planeten
- makkelijker binnendringen in stofwolken
Zichtbaar licht: Gedetailleerde info over sterren, planeten en sterrenstelsels door
- Rode straling foto’s
- Groen straling
- Blauwe straling
Ultraviolette straling - chemische samenstelling + fysische eigenschappen hemellichamen +
exoplaneten bestuderen
- vorming kleine sterrenstelsels
Röntgenstraling - binnenkant objecten - samenstelling uitgeworpen materie
- zwarte gaten begrijpen - explosieve processen
Gammastraling / - extreme kosmische gebeurtenissen
Radioactieve straling bv. supernova explosies
- heel zware zwarte gaten
Twee stralingsvensters in de atmosfeer
o Zichtbaar licht: 380 nm en 740 nm
o Radiogolven: 10 cm en 10 m
1.1.2 Straling als informatiedrager
Informatie over chemische samenstelling, warmtetoestand en beweging hemellichamen
Opnames in verschillende spectraal banden van de EMS verschillende informatie
1.2 Telescopen, ruimtestations en satellieten
1.2.1 Telescopen
Wat is een telescoop?
o Oorspronkelijk: instrument gebruikt voor zichtbaar licht
o Tegenwoordig: voor alle golflengtegebieden tussen radio- en gammastraling
o Ook: als de techniek verschilt van die van optische telescopen
1.2.2 Ruimtestations
ISS = International Space Station
o In baan om de aarde
o Samenwerking 15 landen en 5 ruimteorganisaties
5de jaar Aardrijkskunde Trimester 1
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Rolof07. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,09. Je zit daarna nergens aan vast.