Door de pompwerking van het hart verdelen de bloedcellen zich over het plasma.
Hematocriet = de percentage bloedcellen in het bloed.
- Als bloed stilstaat, bezinken de cellen naar beneden en komt het plasma als een laagje vloeistof
hierboven te staan. (zo kan je percentage bloedcellen worden bepaald).
- normale hematocriet = 45
- tijdens ziekte of inspanning is de hematocriet verhoogd door zweten of een verhoogd aantal
bloedcellen.
Bloedplasma
- Zeer complexe vloeistof waarin veel stoffen opgelost zijn
- dient als:
oplosmiddel (glucose, vetzuren, eiwitten, zouten en hormonen)
warmteopslag
de eiwitten in het bloed heten plasma-eiwitten:
- vervullen belangrijke functies in de verversing van het milieu interieur.
- zijn belangrijk voor vervoer en afweer
- variëren sterk in grootte en functie
- worden gevormd in de lever (sommigen in de lymfeknopen)
- kunnen de wanden van bloedvaten niet passeren en daarom:
fungeren ze niet als brand- of bouwstof
voeren ze een colloïde-osmotische druk op het milieu interieur uit (functie 1).
- dienen als buffer tegen verzuring (functie 2)
Colloïde-osmotische druk = vocht-aantrekkende kracht
- van groot belang voor de vochtafvoer vanuit de omgeving van de lichaamscellen naar de
bloedvaten (osmose).
Osmose
- passief transportproces (kost geen ATP)
- zuiver water heeft een osmotische druk van 0
- verplaatsing van waterdeeltjes van lage conc. Stoffen(eiwitten) naar hoge conc. stoffen.
dit ontstaat omdat minder deeltjes (zouten etc.) van de eiwitrijke oplossing naar de andere
oplossing gaan, dan andersom.
evenwicht is pas weer hersteld als de met eiwit geconcentreerde vloeistof zodanig verdund is
dat zowel links als rechts evenveel deeltjes de scheidingswand passeren.
Constant houden van de zuurgraad
- de eiwitten in het plasma bezitten de mogelijkheid om vrije H +-ionen (zuur) en
OH--groepen (base) te verbinden en zo een nagenoeg constante zuurgraat in het interstitium te
handhaven.
2
,Rode bloedcellen (erytrocyten)
- platte, schijfvormige cellen die op een donut lijken.
- De celwand verschilt per individu en bepaalt welke bloedgroep iemand heeft.
- Een mens heeft gemiddeld 5 liter bloed waarvan per mm3 bloed, ongeveer 5 miljoen rode
bloedcellen
- Bevatten hemoglobine
Hemoglobine = een eiwit dat in de rode bloedcellen aanwezig is en dat ijzer bevat.
- Hemoglobine geeft de rode kleur aan het bloed.
- Zorgt voor:
Betere zuurstofbinding + zuurstoftransport (40 x beter)
groter vermogen om CO2 te binden en te transporteren
indien het gastransport alleen afhankelijk zou zijn van de zuurstof dat in het bloedplasma oplost,
zou het onvoldoende zijn voor de zuurstofbehoefte van de mens, zelfs in rust.
Bloedgroep A, B, AB of 0
- deze factoren stimuleren het plasma om antistoffen te maken tegen de factor die afwezig is op de
celwand van de rode bloedcel.
A: bevat antistof tegen B
B: bevat antistof tegen A
AB: bevat geen antistoffen tegen A en B.
0: bevat antistof tegen A en B
wanneer iemand bloed toegediend krijgt wat antistoffen bevat tegen zijn of haar eigen bloed of
zelf antistoffen heeft voor het bloed dat wordt toegediend, gaat het klonteren. Dit kan overlijden
tot gevolg hebben.
Bloedgroep 0 is de universele donor. D.w.z. dat bloedgroep 0 aan iedere ontvanger gegeven kan
worden.
Bloedgroep AB is de universele ontvanger. D.w.z. dat bloedgroep AB bloed van iedereen kan
ontvangen.
als een persoon met bloedgroep A, donorbloed krijgt toegediend met bloedgroep 0, zul je denken dat de
antistoffen die bloedgroep 0 bevat , tegen bloedgroep A van de persoon gaat werken. Dit is niet het geval.
Er geldt namelijk: antistoffen van het bloed van de donor hebben geen effect op de bloedgroep van de
ontvanger.
Kenmerken rode bloedcellen
- geen kern en mitochondriën
kan dus niet delen en niet door aerobe verbrandingsprocessen zichzelf van energie voorzien.
daarom ook beperkte levensduur (120 dagen)
- Worden gevormd in het rode beenmerg.
(borstbeen, hersenbasis en in de pijpbeenderen van de bovenbenen en -armen)
heeft nog wel kern totdat het volwassen is en in het circulatiesysteem terecht komt.
- De vorming wordt gereguleerd door het hormoon erytropoetine (EPO)
worden vooral geproduceerd in de nieren
een afgenomen zuurstofaanbod in de nieren stimuleert de productie.
Testosteron stimuleert de vrijmaking van erytropoetine. Dit verklaart waarom de
hemoglobineconcentratie bij mannen gemiddeld hoger is.
EPO = hormoon dat wordt gemaakt in de nieren wat er voor zorgt dat je meer rode bloedcellen aan maakt.
Namaak EPO wordt gebruikt als geneesmiddel en doping.
3
, Witte bloedcellen
- zijn er in veel meer soorten en maten dan de rode bloedcellen (hebben wel celkern!!)
- spelen een rol bij de afweer tegen bacteriën en andere lichaamsvreemde cellen/stoffen
(voornamelijk in het interstitium)
binden aan die cellen/stoffen, vervolgens opnemen en uiteindelijk vernietigen (fagocytose)
uit elkaar laten vallen van de lichaamsvreemde cel/stof. Andere witte bloedcellen ruimen dan,
bv. door fagocytose, de brokstukken op.
- kunnen door de bloedvaatwanden heen doordat ze van vorm kunnen veranderen
- vorming vindt plaats in het rode beenmerg. (sommigen in lymfeklieren, lever of milt)
- levensduur varieert van paar dagen tot paar weken
- het contact met bacteriën of andere lichaamsvreemde stoffen stimuleert de aanmaak van witte
bloedcellen. (hematocriet dus tijdens ziekte verhoogd)
interstitium = interstitiële ruimte (tussen cel en bloedvat in)
Bloedplaatjes
- zeer kleine, kernloze cellen
- ontstaat in het rode beenmerg
zijn eigenlijk brokstukken van grotere cellen (stamcellen) die zich in het rode beenmerg
bevinden
- spelen een rol bij de bloedstolling
Alles samengevat hieronder:
Bestanddeel Functie in het bloed
Water Oplosmiddel en
transport van gassen
(O2 en CO2) en
voedingsstoffen,
warmtebuffer.
Eiwitten Colloïde-osmotische
druk, buffer, stolling,
transport
Bloedplasma 55% Zouten
Hormonen
Bloe
d
Rode bloedcellen Gastransport
Bloedcellen 45% Witte bloedcellen Afweer
Bloedplaatjes Stolling
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper babsjansen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,19. Je zit daarna nergens aan vast.
