In dit document staan heldere en uitgebreide aantekeningen van de vier hoorcolleges van het vak Onderzoekspracticum (designs) die getoetst worden op het tentamen.
Inhoudsopgave
College 1.................................................................................................................................................1
College 2...............................................................................................................................................11
College 3...............................................................................................................................................23
College 4...............................................................................................................................................35
College 1
15 November 2023
‘Research is formalized curiosity. It is poking and prying with a purpose.’ – Zora Neale Hurston
Essentie van onderzoek je nieuwsgierigheid achterna gaan.
1. Introductie van het vak
Na afloop van de cursus, is de student in staat om…
1. geschikte onderzoeksdesigns en onderzoeksmethoden voor dataverzameling passend bij
onderwijskundige en pedagogische vraagstukken te beschrijven
2. te reflecteren op de voor- en nadelen van de behandelde onderzoeksdesigns in termen van
de interne en externe validiteit
3. onderscheid te maken tussen de verschillende onderdelen van een rapport van een empirisch
onderzoek en de volledigheid van deze onderdelen te beoordelen.
4. een kleinschalig empirisch onderzoek op te zetten waarin twee groepen worden vergeleken
(practicum)
5. een analyse-plan voor dit empirische onderzoek op te stellen en uit te voeren. (practicum)
6. over het uitgevoerde empirisch onderzoek te rapporteren in de vorm van een
wetenschappelijk artikel (practicum)
Tentamen 40% + rapport 60% met beide een voldoende. Deelcijfers blijven één jaar staan.
2. Leerdoelen
Aan het einde van dit college ken je...
... verschillende ethische zaken waar je als onderzoeker rekening mee moet houden
... verschillende typen instrumenten om data mee te verzamelen
… vragen die je jezelf moet stellen bij de keuze voor een instrument
... verschillende manieren om betrouwbaarheid en validiteit van een instrument te bepalen
3. Opfriscursus
Elk onderzoek begint bij het opstellen van een onderzoeksvraag. Waar moet een goede
onderzoeksvraag aan voldoen? De vraag is….
- Haalbaar om te onderzoeken: binnen de tijd en de middelen die je hebt moet het onderzoek
haalbaar zijn. Baken dus je vraag af.
- Helder en open geformuleerd: het moet duidelijk zijn wat je gaat onderzoeken. Geen ja/nee vraag,
want dat is te oppervlakkig.
1
,- Zinvol om te onderzoeken: maatschappelijke- (wat heeft de maatschappij eraan) en
wetenschappelijke relevantie (waar zit de research gap?).
- Ethisch verantwoord
Voorbeeld foute onderzoekvraag: Zorgt meer eigenaarschap voor betere leerprestaties?
Deze onderzoeksvraag is niet geschikt voor onderzoek, want: het is een ja/nee vraag, de vraag is
onduidelijk, over wie gaat het? Wat is eigenaarschap? Ect.
Alternatief: in hoeverre is er een verschil in begrijpend leesprestaties tussen klas A (waar de
leerkracht BL- vragen kiest) en klas B (waar leerlingen BL-opdrachten uitkiezen).
Het alternatief is beter, maar nog steeds niet volledig. Wat zijn bijvoorbeeld de leeftijden van de
participanten?
Empirische cyclus
- Observatie: je komt iets tegen wat je interessant vindt
- Inductie: je bouwt een theorie. Wat is er al bekend? Van een waarneming tot een algemene theorie
- Deductie: je gaat een hypothese over de verwachting bij een volgende waarneming. En je gaat het
onderzoek opzetten (welk design? Welke methode?).
- Toetsen: je voert het onderzoek uit
- Evaluatie: inzichten voor nieuwe observatie
Wetenschappelijk ‘bewijs’
‘Echt’ iets bewijzen is vaak lastig. Er zijn verschillende soorten bewijs (zie afbeelding hierboven). Maar
er is geen hiërarchische verdeling van wat het beste bewijs is, want je hebt elk type onderzoek nodig.
2
,Proof of concept: je moet eerst je bewijs opbouwen vanuit kleinere type onderzoek en zo bouw je
dat bewijs op. Als je proof of consent hebt kun je op grote schaal onderzoek gaan doen.
4. Ethiek
Voorbeeld onderzoeksvraag: ‘In hoeverre is er een verschil in begrijpend lezen vaardigheden tussen
kinderen in groep 6 die werken met tablets en kinderen die werken met een papieren lesmethode?’
Met welke ethische aspecten zou jij rekening houden als je dit onderzoek uit wil voeren?:
Antwoorden uit collegezaal:
- Toestemming vragen aan de ouders
- De kinderen moeten niet achtergesteld worden, maar beter worden van het onderzoek
Antwoorden van docent:
- Literatuuronderzoek doen: ook dit is een onderdeel van ethiek, want je wilt dat je onderzoek echt
nodig is. Als er al onderzoek is gedaan naar een bepaald onderwerp is het misschien niet nodig om
onderzoek te doen.
- Geïnformeerde toestemming ouders
- Monitoren
- Anonieme dataverwerking: alles wat je verzamelt aan data mag op geen enkele manier terug te
leiden zijn aan een kind.
Basisprincipes
1. Do no harm: breng je participanten geen schade toe. Klinkt als een makkelijk principe, maar er zijn
grijze gebieden.
Voorbeeld: the Monster Study. Deed onderzoek in een weeshuis. Met de vraag: is stotteren biologisch
of aangeleerd? Er werden 2 groepen gemaakt met beide kinderen die wel en niet stotterden. De ene
groep werd positief aangemoedigd als ze gingen voorlezen ongeacht hoe ze lazen en de andere groep
werd negatief beoordeeld. Er werd gezegd dat het slecht was en ze maar beter konden stoppen. In de
laatste groep hebben kinderen spraakproblemen ontwikkelt die levenslang hebben aangehouden. Er
was toen geen ethische commissie. Tegenwoordig zou zo’n soort onderzoek nooit door de ethische
commissie komen.
2. Data verzameling
Privacywetgeving (AVG): het streng bewaren van persoonsgegevens.
- Anonimiteit en vertrouwelijkheid: (1) de gegevens zijn op geen enkele manier terug te leiden naar
het kind en (2) je bewaart de data vertrouwelijk en het wordt vertrouwelijk verwerkt.
- Geïnformeerde toestemming: de participant op de hoogte stellen (bijv. d.m.v. een brief) van de
dataverzameling. Je vertelt globaal waar het onderzoek over gaat, je gaat in op de anonimiteit en
vertrouwelijkheid en je geeft ze mee dat ze vrijwillig mee doen aan het onderzoek en dat ze te alle
tijden kunnen stoppen. De participant moet dit lezen en ondertekenen.
Ethische Commissie!
3. Misleiding
Lastig, want soms is het goed om mensen te misleiden in het onderzoek. Je moet je dan afvragen of
het je waard is om mensen te misleiden in dit onderzoek.
Voorbeeld van misleiding in het onderzoek: The Milgram Conformity Experiment, 1961. Onderzoek
met de elektrische schokken.
3
, Voorbeeld: The Asch Conformity Experiment, 1951. Hier zaten acteurs in het
onderzoek die steeds de verkeerde antwoorden kozen in het bijzijn van echte
participanten. De vraag hier was of participanten meegaan in de groepsdruk.
In de praktijk > gedragscode voor integer handelen. Als je promoveert
beloof je ook dat je volgens deze gedragscode zult handelen.
- 5 principes: eerlijkheid, zorgvuldigheid, transparantie, onafhankelijkheid,
verantwoordelijkheid
- 61 normen behorend bij verschillende fasen van onderzoek. Bijv. dat je je altijd laat informeren door
de meest recente onderzoeken.
- Zorgplichten van instellingen: bijv. het hebben van een vertrouwenspersoon
- Maatregelen en sancties: kan van een berisping tot ontslag gaan.
Wat is dan niet-integer handelen?
plagiaat en fraude plegen
Voorbeelden:
- Kopiëren van teksten van anderen of jezelf
- Geen correcte bron vermelden
- Fabriceren of vervalsen van onderzoeksgegevens
Maar er is ook een groot grijs gebied
Questionable research practices
Voorbeelden:
• ‘Vissen’ in dataset naar mogelijk interessante resultaten: dus zelf zoeken naar jouw gewenste
resultaten. Dit is niet integer.
• Een schatting opnieuw uitvoeren in de hoop op gunstigere resultaten
• Selectief rapporteren van gunstige resultaten: publication bias.
• Achteraf onderzoeksvraag en/of hypothese bijstellen
Ethische commissie (EC) / Institutional Review Board (ERB)
• Groepen van onafhankelijke onderzoekers die vaak verbonden aan een faculteit van een
universiteit
• Taak: Onderzoeksvoorstellen toetsen aan richtlijnen voor ethisch verantwoord en
wetenschappelijk integer handelen
EC-aanvraag
1. Research team: Wie heeft er toegang?
2. Onderzoeksplan. Wat ga je onderzoeken en op basis van welke theorie. Wat wordt er van de
participanten verwacht?
3. Data management plan: Hoe ga je met de data om?
Data management protocol
Doel: transparantie bevorderen & data beschermen tegen verlies en diefstal
- Meer aandacht voor gekomen sinds invoering AVG/GDPR in 2018
- Doelgroep: Onderzoekers bij GMW, maar ook studenten!
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper babettekuiper. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
