Beter samen!
Herstelgericht werken (HW) in de jeugdhulp
(Eventueel inleiding nog lezen)
HS 1: Wat is herstel?
= genezing, terugkeer naar vroegere (goede) toestand Volgens woordenboek
- HW: Discipline dat bijdraagt tot het versterken en herstellen van relaties tussen
mensen met als doel het creëren van een veerkrachtig samenleven.
1.1 Van herstelrecht naar herstelgericht werken
HW kent zijn wortels in het herstelrecht
- HW = restorative practices
- HW: integrale aanpak proactie, preventie en curatie
- Niet enkel het herstellen, maar ook opbouwen/onderhouden relaties
- Herstelrecht = restorative justice
- Herstelrecht: Slachtoffer en schade na misdrijf staan centraal hun doen herstellen
- Jeugddeliquentierecht: herstel en kans om zelf positieve alternatieven voor te stellen
1.2 Uitbreiding naar andere domeinen
Herstelpraktijken van justitie naar onderwijs, asielcentra, gevangenissen, …
- Kernconcepten: participatie, inspraak, actief burgerschap, gemeenschapsdenken en
empowerment voor een groeiend maatschappelijk bewustzijn
- Vinden van een nieuwe weg tussen extreem collectivisme en hyperindividualisme
1.3 Herstelrecht vs herstelgericht werken
- Herstelrecht hangt samen met justitie en HW niet
- In de jeugdzorg zijn beide van toepassing
1.4 Visie herstelgericht werken
- Geen doel op zich
- Faciliteren vreedzaam samenlevenwelbevinden en zelfontplooiing individu
- Proces feedback en eerlijke reflectie om te kunnen omgaan met tegenslagen
- Fundamenteel: transparantie en kwetsbaar opstellen
- Destructief recht: bv Cliënt kende onrecht en houd daarom geen rekening met hver
1.4.1 Verbondenheid als antwoord op de-link-wentie
- Respectloos/normoverschrijdend gedrag hangt samen met een negatieve
link/verband tussen slachtoffer en dader bv kind keert tegen school door leerkracht
- Hoe meer verbonden we zijn, hoe meer we voor die persoon doen
- HW gaat over werken aan verbinding !
- Niet kunnen aansluiten, breuken, … zijn een nefast voor ons zelfvertrouwen +
ontwikkeling; Mogelijk gevolg: angst, afwijkend gedrag, storend gedrag,…
1
,1.4.2 Preventiepiramide (Johan de Clerck -2010)
- HW gaat conflicten aanpakken EN voorkomen
- Piramide toont mogelijke stappen aan
- Hoe hoger, hoe groter de probleemgerichtheid en hoe specifieker je werkt
0. Samenleving:
- Organisatie binnen maatschappelijke context
- Heeft organisatie niet in de hand bv wetten
1. Leefklimaat bevorderend:
- Maatregelen bv inrichting voor thuisgevoel
- Acties dat welzijn beïnvloeden
3. Specifieke preventie:
- Probleem centraal, niet welzijn
- Hoe probleem voorkomen in toekomst?
- Bv themaweek tegen pesten
4. Curatief
- Probleem effectief aanpakken
- Bv sanctionering
Piramide in de praktijk:
- Problemen integraal benaderen, onderliggende oorzaak bekijken
- Maatregelen bekijken op elk niveau van de piramide
- Hoe meer personen betrokken, hoe meer slaagkans
- Bij voorzieningen met veel gedragsproblemen gaat de piramide op zijn kop staan
- Uitgangspunt: vroege detectie problemen, deze op een verbindende manier
aankaarten en transparant over communiceren naar alle betrokkenen
- Elke maatregel heeft effect op de verbinding
- Opvoedingspiramide: piramide in gezinscontext
1.4.3 SDW: Social Discipline Window – Wachtel en McCold 2012
= Bepalen of we een praktijk hertelgericht noemen
= Hulpmiddel bij reflecteren over ons handelen
Verwaarlozen
2
, - Komt voor waar veel gedragsproblemen zijn bv negeren situatie
Toelaten
- Bepamperen en verantwoordelijkheden ontnemen bv zelf rommel opruimen
- Gevolg: aangeleerde hulpeloosheid of laksheid en mog. burn-out voor begeleider
Bestraffen
- Werkt vervreemdend en scheidend
- Dit kan tussen zowel de jongeren als tussen de jongere en begeleider bv bij agressie
- Sommige jongeren gaan machtsstrijd aan ipv zich erbij neer te leggen
- Alleen sanctioneren als het een fair process is
Herstellen
- Jongere betrekken en stem geven in de gevolgen
- Kan preventief en curatief
SDW in de praktijk
- We schommelen tussen de 4
- Herstellend: niet voortdurend evenveel zorg en structuur
- Herstellend gaat vooral om de verbinding – jongeren probleem laten oplossen
waarvan je ziet dat dat lukt is bv herstellend en niet verwaarlozen
1.4.4 Fair process – Kim Mauborgne 2003
= Mensen hechten waarde aan de beslissingen en nog meer het proces daarrond
- Is niet synoniem voor beslissingen met consensus of democratie
- Afspraken moeten van het begin duidelijk zijn, evenals de consequenties
- De 3 E’s:
o Engagement: Betrekken individuen (is iedereen gehoord?)
o Explanation: Uitleggen hoe tot beslissing gekomen (duidelijke uitleg?)
o Expectation clarity: helder communiceren wat de beslissing is en de eventuele
gevolgen bij het niet nakomen ervan (duidelijke verwachtingen?)
1.5 Principes van het herstelgericht werken
1.5.1 Iedereen dat betrokken is, neemt verantwoordelijkheid
- Hoe meer stemmen, hoe meer opties – keuzes in samenspraak
- We spreken elkaar aan bij gedrag dat de groepswerking verstoort
- Bij incident: verantwoordelijk voor uitleg, herstel,…
- Als slachtoffer actief deelnemen aan herstel haalt je uit de slachtofferrol
1.5.2 Emoties zijn de motor van herstel
- Gevoel van ruimte en veiligheid
- Check-in is belangrijk: Hoe voel jij je nu?
1.5.3 Herstelinterventies focussen op de schade
- Focus op schade is vooral bij het curatieve van toepassing
- HW onderscheidt zich van het traditionele door bespreking
o Welke schade is er veroorzaakt en hoe kan verantwoordelijkheid opgenomen
worden om dit te herstellen?
- Separate the deed from the doer: onderscheid tussen persoon en zijn gedrag
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yentlkn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
