Inhoudsopgave
Inhoudsopgave.......................................................................................................................................1
Hoofdstuk 1: Inleiding............................................................................................................................8
1.1 De ontwikkeling van het kind: gewikt en gewogen.......................................................................8
1.2 Wat is ontwikkeling?.....................................................................................................................8
1.3 Wat is psychologie?......................................................................................................................8
1.4 Hoe ontstaat ontwikkeling?..........................................................................................................8
1.4.1 De natuur (je aanleg, ‘Nature’)..............................................................................................8
1.4.2 Het milieu (je omgeving, ‘Nurture’).......................................................................................8
1.4.3 Een derde ontwikkelingsfactor: de zelfbepaling?..................................................................8
1.4.4 De gulden middenweg?.........................................................................................................9
1.5 Stromingen binnen de ontwikkelingspsychologie.........................................................................9
1.5.1 Psychodynamisch perspectief................................................................................................9
1.5.2 Behaviorisme.........................................................................................................................9
1.5.3 Cognitivisme..........................................................................................................................9
1.5.4 Evolutionair of ethologisch perspectief.................................................................................9
1.5.5 Contextueel of ecologisch perspectief.................................................................................10
1.5.6 Humanistisch perspectief....................................................................................................10
1.5.7 Eén visie of combinaties?.....................................................................................................10
1.6 Hoe met ontwikkeling omgaan?.................................................................................................10
1.6.1 Werken in de Zone van Naaste Ontwikkeling......................................................................10
1.6.2 Welbevinden en betrokkenheid als richtsnoeren................................................................11
1.6.3 Motivatie als motor voor leren en ontwikkeling..................................................................11
1.7 Het handboek in een notendop..................................................................................................12
1.7.1 De ontwikkelingsfasen.........................................................................................................12
1.7.2 De ontwikkelingsdomeinen of -gebieden............................................................................12
1.7.3 Voor leerkrachten, opvoeders en verzorgers.......................................................................12
Hoofdstuk 2: De ongeboren baby, de geboorte en de pasgeborene....................................................12
2.1 De ongeboren baby....................................................................................................................12
2.1.1 De lichamelijke (en motorische) ontwikkeling.....................................................................12
2.1.1.1 De germinale periode (3-4 weken)...............................................................................12
2.1.1.2 De embryonale periode (5 tot 10 weken).....................................................................12
2.1.1.3 De foetale periode (11 tot 40 weken)...........................................................................13
1
, 2.1.2 De psychische ontwikkeling.................................................................................................13
2.1.3 Zwanger met hindernissen..................................................................................................13
2.1.3.1 Miskraam en buitenbaarmoederlijke zwangerschap....................................................13
2.1.3.2 Genetische risico’s........................................................................................................13
2.1.3.3 Schadelijke omgevingsinvloeden..................................................................................14
2.2 De geboorte................................................................................................................................14
2.2.1 De bevalling.........................................................................................................................14
2.2.2 Een traumatische ervaring?.................................................................................................15
2.2.3 Soorten bevallingen.............................................................................................................15
2.2.3.1 De omgeving scheppen: de zachte geboorte................................................................15
2.2.3.2 Ziekenhuis of thuis?......................................................................................................15
2.2.3.3 Wanneer het te veel pijn doet: de epidurale verdoving of ruggenprik.........................15
2.2.3.4 Wanneer er ingegrepen moet worden: de keizersnede...............................................15
2.2.3.5 Een andere plaats: de onderwaterbevalling.................................................................15
2.2.4 Op tijd, vroeggeboorte of overdragen zwangerschap..........................................................15
2.3 Na de geboorte: welkom kleine baby.........................................................................................16
2.3.1 Hoe maakt de baby het?......................................................................................................16
2.3.2 De eerste voeding................................................................................................................16
2.3.3 De slapende baby................................................................................................................16
2.3.4 Abnormaal? Nee, heel gewoon............................................................................................16
2.3.5 Babyreflexen of babyreacties..............................................................................................16
Hoofdstuk 3: De baby (0 tot 1.5 jaar)...................................................................................................17
3.1 De lichamelijke ontwikkeling......................................................................................................17
3.2 De motorische ontwikkeling.......................................................................................................17
3.2.1 Het kijkstadium (0-3 maanden)...........................................................................................17
3.2.2 Het grijpstadium (3-6 stadium)............................................................................................17
3.2.3 Het zitstadium (6-9 maanden).............................................................................................18
3.2.4 Het kruipstadium (9-12 maanden).......................................................................................18
3.2.5 Het loopstadium (12-15 maanden)......................................................................................18
3.3 De tekenontwikkeling.................................................................................................................18
3.4 De perceptuele ontwikkeling......................................................................................................18
3.4.1 Zien......................................................................................................................................18
3.4.2 Horen...................................................................................................................................18
3.4.3 Ruiken en proeven...............................................................................................................18
3.4.4 Voelen..................................................................................................................................18
3.4.5 Stimulerende omgeving.......................................................................................................19
2
, 3.5 De seksuele ontwikkeling...........................................................................................................19
3.5.1 Wat is kinderseksualiteit?....................................................................................................19
3.5.2 De seksuele ontwikkeling volgens Freud.............................................................................19
3.5.3 De seksuele ontwikkeling bij de baby..................................................................................19
3.6 De sociaal-emotionele ontwikkeling...........................................................................................19
3.6.1 Hechting en gehechtheidsgedrag........................................................................................19
3.6.2 Gehechtheidstheorie volgens Bowlby.................................................................................20
3.6.3 Gehechtheidspatronen........................................................................................................20
3.6.4 Vreemden- of 8-maandenangst en separatieangst..............................................................20
3.6.5 Social referencing: kijken naar anderen...............................................................................20
3.7 De cognitieve ontwikkeling.........................................................................................................20
3.7.1 De cognitieve ontwikkeling volgens Piaget..........................................................................20
3.7.2 De baby in het sensori-motorisch stadium..........................................................................21
3.8 De taalontwikkeling....................................................................................................................21
3.9 De spelontwikkeling....................................................................................................................21
3.9.1 Wat is spelen en spelontwikkeling?.....................................................................................21
3.9.2 De spelontwikkeling bij de baby..........................................................................................22
3.10 De persoonlijkheidsontwikkeling..............................................................................................22
3.10.1 De persoonlijkheidsontwikkeling volgens Erikson.............................................................22
3.10.2 De persoonlijkheidsontwikkeling tijdens de babyfase.......................................................22
3.10.3 Genderverschillen?............................................................................................................22
Hoofdstuk 4: De peuter (1.5 tot 3 jaar)................................................................................................22
4.1 De lichamelijke ontwikkeling......................................................................................................22
4.2 De motorische ontwikkeling.......................................................................................................23
4.3 De tekenontwikkeling.................................................................................................................23
4.4 De perceptuele ontwikkeling van de peuter en kleuter..............................................................23
4.5 De cognitieve ontwikkeling van de peuter en kleuter................................................................23
4.5.1 Verworven denkcapaciteiten...............................................................................................23
4.5.2 Preconceptueel denken.......................................................................................................23
4.5.3 Denkfouten..........................................................................................................................23
4.5.3.1 Conservatieproef: behoud van hoeveelheid vloeistof en massa...................................24
4.5.3.2 Het ‘drie bergen’-experiment.......................................................................................24
4.5.3.3 Het klasse-inclusie-experiment.....................................................................................24
4.5.4 Verwarring tussen fantasie en werkelijkheid.......................................................................24
4.6 De taalontwikkeling....................................................................................................................24
4.7 De sociaal-emotionele ontwikkeling...........................................................................................25
3
, 4.8 De seksuele ontwikkeling...........................................................................................................25
4.9 De persoonlijkheidsontwikkeling................................................................................................25
4.10 De morele ontwikkeling............................................................................................................25
4.10.1 De morele ontwikkeling bij de peuter................................................................................25
4.10.2 Straffen en belonen...........................................................................................................25
4.10.2.1 Straffen.......................................................................................................................25
4.10.2.2 Belonen.......................................................................................................................26
4.11 De schoolse ontwikkeling.........................................................................................................26
4.12 De spelontwikkeling..................................................................................................................26
4.13 Indien de ontwikkeling ‘anders’ loopt …...................................................................................27
4.13.1 Autisme..............................................................................................................................27
4.13.2 Eetstoornissen...................................................................................................................27
Hoofdstuk 5: De kleuter (3 tot 6 jaar)...................................................................................................28
5.1 De lichamelijke ontwikkeling......................................................................................................28
5.2 De motorische ontwikkeling.......................................................................................................28
5.3 De tekenontwikkeling.................................................................................................................28
5.4 De perceptuele ontwikkeling......................................................................................................28
5.5 De cognitieve ontwikkeling.........................................................................................................29
5.6 De taalontwikkeling....................................................................................................................29
5.7 De sociaal-emotionele ontwikkeling...........................................................................................29
5.8 De seksuele ontwikkeling...........................................................................................................30
5.8.1 De fallische fase bij de kleuterjongen..................................................................................30
5.8.2 De fallische fase bij het kleutermeisje.................................................................................30
5.9 De persoonlijkheidsontwikkeling................................................................................................30
5.10 De morele ontwikkeling............................................................................................................31
5.10.1 De morele ontwikkeling volgens Kohlberg.........................................................................31
5.10.2 De morele ontwikkeling volgens Freud..............................................................................31
5.10.3 De morele ontwikkeling bij de kleuter...............................................................................32
5.11 De schoolse ontwikkeling.........................................................................................................32
5.11.1 Spelenderwijs leren...........................................................................................................32
5.11.2 Ervaringsgericht kleuteronderwijs.....................................................................................32
5.11.2.1 Vrij kleuterinitiatief.....................................................................................................32
5.11.2.2 Milieuverrijking...........................................................................................................33
5.11.2.3 Ervaringsgerichte dialoog............................................................................................33
5.11.3 Zorgbreedte en zorgverbreding voor een brede basiszorg................................................33
5.12 De spelontwikkeling..................................................................................................................33
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper davinalouer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.