Vak : Inleiding Bestuurskunde
Hoofdstuk 1 : introductie tot de bestuurskunde : sferen in de samenleving
Inleiding : DE STUDIE VAN OVERHEID, OPENBAAR
BESTUUR EN DE PUBLIEKE SECTOR
Het is belangrijk om deze 3 elementen uit elkaar te houden:
• De overheid: politici met hun ambtenaren : Beslissen allerlei dingen voor ons voorbeelden Burgemeester en
schepencollege, gemeentelijke administratie (loketbediende voor paspoort, groen onderhouden, begroting van
de gemeente.. (hiërarchisch verband, de klassieke overheid)..
• Het openbaar bestuur : overheid + semi-overheid
Semi overheid voorbeelden: De lijn, OVAM, VDAB. (verzelfstandigde overheidsdiensten met een eigen
rechtspersoonlijkheid, op afstand van politici, eigen logica en eigen dynamic, stukje autonomie omdat ze in
concurrentie staan met andere sectoren zoals taxi’s.. en van de klassieke administratie met een eigen
responsabilisering op elk bestuursniveau (particuliere organisatie katho school)
• De publieke sector (bredere term): Overheid en openbaar bestuur en heel wat private sectoren
Extra ons land w gekenmerkt door het feit dat heel wat publieke diensten niet door de overheid word geleverd
maar door private organisatie voorbeelden : rusthuizen, creches, katholieke college deze zijn dus niet publiek
maar privaat maar deze worden door de overheid
gesubsideerd om publieke diensten te leveren.
Deze 3 sectoren samen komen we aan volgende schema :
Dit hebben we allemaal nodig om complexe zaken te kunnen
oplossen vb Corona overheid met beperkte kennis actie gaan
nemen.
Begrip Taxforce : alle diensten waar ik baas van ben moeten
samen gaan zitten een plan ontwikkelen. wat een
samenwerkingsverband is van individuen of organisaties met
als doel een specifieke taak of probleem aan te pakken.
, Hoofdstuk 2 : Bestuurskunde als dicipline
Wat is bestuurkunde?
Definitie van bestuurskunde
Bestuurskunde bestudeert:
1. Het openbaar bestuur (publieke sector) als het geheel van organisaties en
activiteiten (beleid en management) die die samenleving tot een bepaalde richting moeten brengen.
2. Binnen de maatschappelijke, politieke en juridische omgeving (tijd en ruimte) dit gebeurt dus niet
geïsoleerd. Juridische houdt in dat ze gebonden zijn aan wetten.
Vb. Zeebrugge gas hub verdelen in Europa, zelf gebruiken we dit niet kan dit niet eenzijdig beslissen dus als
minister van Belgie Europese wetgeving aanpassen
Vb. asielzoekers, geen genoeg opvang plaatsen, oplossing mannen geen opvang dit is niet wettelijk “elk 1 heeft
recht op opvang” : Raad van staten geoordeeld dit is onwettig bezig.
3. Met het oog op kennisintegratie (vier niveaus):
Bv Weten hoe de publieke sector werkt
4. Gericht op verbetering van de kwaliteit (rechtmatig; doelmatig; democratisch; integer) van het openbaar
bestuur (publieke sector)
Vb verbetering van kwaliteit; vaccinaties corona à Door steun OH is er snel onderzoek gebeurt en snel vaccin
ontwikkeld
Evolutie in definitie
1. Het openbaar bestuur (publieke sector) als het geheel van organisaties en activiteiten (beleid en
management) die die samenleving tot een bepaalde richting moeten brengen.
Organisaties
De 3 machten houden elkaar in evenwicht : uitvoerende, rechterlijke en wetgevende macht
Rechterlijke macht vooral federaal niveau.
Uitvoerende macht vooral bestuursniveaus, sectoren of domeinen, soorten organisaties, inrichting en werking
van de organisaties
Activiteiten en processen
o Processen: management en beleid, gaat om actie en om activiteiten
o Management: beheer van de organisatie (personeel, financiën, wagenpark…)
o Beleid: het op samenleving gericht handelen van de organisatie.
o Bedrijven kunnen regels overtreden en als erop toegezien wordt gaat er in het ergste geval geen gevolg
aan worden gegeven
o Bestuurskunde en publiek management hebben een gelijkaardige discipline
, Evolutie in definitie
2. Binnen de maatschappelijke, politieke en juridische omgeving (tijd en ruimte) dit gebeurt dus niet
geïsoleerd. Juridische houdt in dat ze gebonden zijn aan wetten.
De omgeving van het openbaar bestuur
Een overheid staat niet los van een omgeving en staan in interactie met een omgeving Met omgeving van
openbaar bestuur bedoelen we alle aspecten die een grote impact hebben op de inrichting en de werking van
het openbaar bestuur. Er zijn een aantal politiek institiutionele aspecten waardoor het openbaar bestuur in
België zch onderscheid van bestuursstelsels in andere Europese staten (zie pag 49). Het openbaar bestuur zal
voornamelijk afhangen van de regering.
Hoe groter je bent als organisatie hoe meer macht je krijgt en ze spelen hiermee
- voorbeeld : voldoende werkgelegenheid zorgen kunnen ze vragen voor mindere regels..
OMGEVING :
1. Poltiek, institutionele aspecten
2. Rechtsstaat (juridische omgeving)
3. Brede maatschappelijke omgeving (sociaal, economosch, klimaat, geografisch...)
Systeembenadering komt dan in het visier :
Systeembenadering van EASTON
1. Open systeem, verbonden met de omgevingskenmerken die voortdurend inwerken.
2. Input – throughput – output – feedback
3. Black box van Easton = organisatie en processen in en van het openbaar bestuur (publieke sector)
- Zwarte box waarin organisatie werken
- Bv: een bedrijf wil winsten maken en staat in nauw contact met mensen van dat
systeem en krijgt een oplossing die voor hen het meest gunstig is
Deze box is altijd in beweging
Overheid moet in beleidsvorming rekening houden met de omgeving zoals ervoor zorgen dat bedrijven niet
weglopen en nog steeds denken aan de volksgezondheid
OVERHEID ZIT IN HET MIDDEN WAAR ALLERLEI DINGEN W BESLIST,
ONDERHANDELD EN MENSEN SPREKEN OM BEPAALDE BESLISSINGEN TE
NEMEN à beslissingen worden genomen op een bepaald vlak omdat er
een bepaald probleem is in de samenleving dat is hier die OMGEVING (in
definitie) .
Pefos : Milieuhandhaving geen prioriteit is.
, Evolutie in definitie
3. Met het oog op kennisintegratie (vier niveaus):
Bv Weten hoe de publieke sector werkt
Vier soorten bestuurkundige kennis :
Bestuurskundige wil kennis creëren, begrijpen wat gebeurt in bestuur.
Bestuurskundige wil kunnen beschrijven (empirisch), als je pefos problematiek vanuit een bestuurskundige
perspectief wilt bekijken moet je eerst en vooral kijken over wat het gaat. Je moet weten hoeveel controles er
zijn geweest in die milieuonvriendelijke bedrijven aan de haven. Bestuurskundige moeten zich baseren op feiten.
1. Beschrijven (Emprixch)
2. Verklaren Emprixch) : weinig controles wegens te veel investeren
3. Beoordelen (Normatief) : na controle kan je beoordelen
4. Aanbevelen tot verbetering (bestuursKUNDE) (Persciptief) (hoe kan het dan beter?)
(Bvba tip studeren)
Praktijk voorbeeld:
Evolutie in definitie
4. Gericht op verbetering van de kwaliteit (rechtmatig; doelmatig; democratisch; integer) van het openbaar
bestuur (publieke sector)
Vb verbetering van kwaliteit; vaccinaties corona à Door steun OH is er snel onderzoek gebeurt en snel vaccin
ontwikkeld
Wat is voor u een goed bestuur? / wat is een goede overheid?
o Democratisch en responsief : Voldoende inspraak en overheid die in staat is om het probleem op te
lossen.
o Rechtmatig : gelijke behandeling van iedereen
o Doeltreffend en efficiënt (belanstingsmidellen zijn schaars dus zoveel mogelijk proberen ermee te
doen)
o Integeriteit : bestuurt worden door ministers die integer zijn (geen minister die tegen combi plast)