100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Samenvatting Rethinking History II €3,99
In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR)
  4.  
  5. Rethinking History II

Samenvatting

Samenvatting Rethinking History II

3 beoordelingen
 19 keer verkocht
  • Vak
  • Rethinking History II
  • Instelling
  • Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR)
  • Boek
  • History and Historians

Ontwikkeling van filosofie van de geschiedenis, gescheiden in speculatieve filosofie van de geschiedenis en analytische filosofie van de geschiedenis. Volgorde: mythen, lineaire geschiedenis, speculatieve filosofie van de geschiedenis, historisme en zijn crisis, positivisme en analytische filosofie...

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 45  pagina's

Document informatie

  • Onbekend
  • 25 april 2018
  • 45
  • 2017/2018
  • Samenvatting

Onderwerpen

  • rethinking
  • nietzsche
  • epistemologie
  • ontologie
  • res gestea
  • speculatieve filosofie
  • analytische filosofie
  • historia rerum gestarum
  • mythen
  • cyclisch
  • lineair
  • telos
  • eschatologie
  • teleologie
  • subject
  • object
  • dialec

Gekoppeld boek

book image

Titel boek:

Auteur(s):

  • Uitgave:
  • ISBN:
  • Druk:

Geschreven voor

  • Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR)
  • Geschiedenis
  • Rethinking History II
Alle documenten voor dit vak (3)

3  beoordelingen

review-writer-avatar

Door: dirkheiningen • 1 jaar geleden

review-writer-avatar

Door: lalo2013 • 4 jaar geleden

Zeer goed, heb zeker veel van gehad

review-writer-avatar

Door: stijnvreeswijk • 5 jaar geleden

Verkoper

avatar-seller
gwbserena

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud

Samenvatting Rethinking History II
Lecture 1:

Wat is de filosofie van geschiedenis?

Betekenis van het woord geschiedenis, voorbeelden:
- Bitcoins: “biggest bubble in human history”  menselijke ervaringen uit het verleden
tot nu
- Pools parlement: “dear Polish parliament, no law can rewrite history”  geschiedenis
gekoppeld aan schrijven

Twee definities:
1. Geschiedenis: refereert naar het schrijven (het product)
2. Verleden: menselijke ervaringen in het verleden

Filosofie van geschiedenis:
Meta-reflectie op het verleden en de studie van het verleden
 Filosofie van de geschiedenis = historische theorie (Paul)

Filosofie van de geschiedenis = de wetenschapsfilosofie van de geschiedschrijving, het deelt het
filosofische referentiekader met andere geesteswetenschappen
- Alfawetenschappen (menswetenschappen)
- Bètawetenschappen (natuurwetenschappen)
- Gammawetenschappen (sociale wetenschappen)

Wat is filosofie?
- De dingen/ideeën achter de feiten, de liefde voor wijsheid  geeft geen antwoorden,
maar veroorzaakt juist vragen
- Het verleden op zichzelf vs. hoe we menselijke ervaringen moeten begrijpen  filosofie
focust op beide elementen

Filosofische vragen:
- Ethische vragen: sensitieve onderwerpen over het verleden
o Hoe kunnen daders en slachtoffers worden besproken?
o Hoe om te gaan met je eigen vooroordeel?
o Hoe om te gaan met plagiaat?
- Methodologische vragen: het verleden onderzoeken (bijvoorbeeld de rol van primaire
en secundaire bronnen, een secundaire bron kan ook primair zijn)
o Wat zijn primaire bronnen?
o Hoe moeten we ze bestuderen?
- Epistemologische vragen: kennis bevragen
o Hoe kunnen we het verleden kennen?
o Hoe kunnen we de gang van zaken uitleggen?
- Ontologische vragen: het ‘zijn’
o Wat is het verleden?
o Hoe verhoudt het zich tot ons wezen?

Filosofische terminologie:
- Ontologie (ontos = zijn): Reflectie op realiteit/zijn
- Epistemologie (epistēmē = kennis): Hoe kan ware kennis worden verkregen?




1

, - Methodologie: Regels over wetenschappelijke methoden die een rationeel en
gecontroleerd leerproces mogelijk maken, waarbij voldoende kennis wordt
geproduceerd

Wat is geschiedenis?
Geschiedenis is afgeleid van Griekse istoria: onderzoek, onderzoek, verkenning, informatie
 verwijst ook naar de resultaten van een onderzoek (dat wil zeggen geschreven
geschiedenissen)
Origineel: geschiedenis als geschrift (bijvoorbeeld bij de Grieken is te zien dat ze het concept
‘geschiedenis’ in het meervoud gebruiken, zoals Histories van Herodotus  het concept
‘geschiedenis’ in enkelvoud gebruiken is een moderne benadering)

Twee concepten:
- Res gestae: menselijke daden
- Historia rerum gestarum: het verhalende verklaring van menselijke acties

Bestorming van de Bastille:
- De acties op zichzelf (de bestorming zelf): res gestea
- Een boek over de Bestorming van de Bastille: historia rerum gestarum
(De Romeinen gebruikten ‘historia’ alleen bij het schrijven over geschiedenis)

Wat is de filosofie van geschiedenis:
1. Speculatieve filosofie van de geschiedenis (= substantiële filosofie van de geschiedenis)
 res gestea (historische proces)
Voorbeeld: Oswald Spengler, Untergang des Abendlandes (aard van het verleden zelf)
2. Analytische filosofie van de geschiedenis (= kritische filosofie van de geschiedenis)
 historia rerum gestarum
Voorbeeld: Historians fallacies (het schrijven over geschiedenis)
 Historiografie: de geschiedenis van geschiedschrijving

Speculatieve filosofie van geschiedenis:
Speculaties over de dingen die gebeurden (res gestae), filosofen en historici zoeken naar de
verborgen structuren en mechanica achter de zich ontvouwende gebeurtenissen (filosofische
kaders om het verleden te verklaren met een bepaald doel  het doel achter een bepaald
verhaal, maar ook kijken naar de toekomst).
Drie elementen:
1. Patroon: Het historisch proces heeft een patroon, ontvouwt zich in fasen / perioden
2. Motor: Er is een 'motor' die de geschiedenis in stand houdt
3. Doel: Het proces van de geschiedenis heeft een doel
 Het is geen checklist
Opmerking: de speculatieve filosofie van de geschiedenis wordt ook wel substantiële filosofie
van de geschiedenis genoemd.

Beroemde speculatieve filosofen van de geschiedenis: Hegel, Marx, Spengler, Toynbee
Voorbeeld Marx:
- Patroon van de geschiedenis: primitieve fase, oudheid, middeleeuwen, leeftijd van
handelskapitalisme, imperialisme
- Motor achter het historische proces: klassenstrijd (met de means of production, het
klassewustzijn)
- Doel: klasseloze samenleving  de means of production zijn openbaar geregeld,
niemand bezit de means of production meer (de tijd stopt niet, maar de ontwikkeling
stopt)



2

,Analytische filosofie van de geschiedenis:
Analytische filosofie van de geschiedenis bestudeert de verhalen over het verleden en andere
historische representaties (focus op historia rerum gestarum)
- Keuze van bronnen
- Methoden voor het interpreteren van bronnen
- Argumentatie
- Uitleg
- Stijl en retoriek
- Historische waarheid
- Feit versus fictie
- Betrouwbaarheid van verklaringen
- Etc.
Opmerking: de analytische filosofie van de geschiedenis wordt ook wel kritieke filosofie van de
geschiedenis genoemd

Mythologie en geschiedenis:
Concepten res gestea en historia rerum gestarum omvatten niet:
- Het modern historisch bewustzijn: de notie van het ‘verledenheid’ van het verleden is
slechts 200 jaar oud en is nog steeds niet universeel
- ‘Geschiedenis’ als een collectief enkelvoud

Mythologie:
Mythen zijn de oudste manier om menselijke oorsprong en bestemming te verklaren (niet
zozeer over menselijke ervaringen, maar juist de diepere vragen):
- Een deel van mondelinge tradities: mythen overleefden alleen in gefragmenteerde
vorm in de mythologieën van literaire culturen
- Verloren paradijs (archetypische wereld): niet historisch of tijdelijk verloren, maar niet
fysiek aanwezig. Kan aanwezig zijn door middel van rituelen, ceremonies, etc.
- Geen scheiding van seculiere en religieuze sferen: het heilige en het profane zijn een en
dezelfde wereld (geen onderscheid tussen mens en goden  ze leven met elkaar, slapen
met elkaar, goden veranderen van gedaante)
- Mensen 'eisten' niets van de goden, maar aanbaden  de goden zijn ook onderdeel van
een groter kosmos (als mens daag je niet de kosmos uit)

Chronografische documenten:
- King Lists: lijsten van opeenvolgende linialen (generaties waarin koningen regeerden)
- Annalen: lijsten met jaarverslagen, zonder veel extra informatie
- Kronieken: annalen met enkele commentaren en verhalen, maar nog steeds
gestructureerd per jaar  geen groter verklarend verhaal

Het epos:
Het epos is bijna hetzelfde als een mythe
Episch: verhalend gedicht over heroïsche daden (heldendicht)
 Voorbeeld: Val van Troje, hij wilde zelf een God zijn en ging daardoor vechten met andere
goden en wilde dieren. Maar je kan de goden niet uitdagen (zijn onderdeel van een hogere
kosmos die je als mens niet moet uitdagen)
Conclusie: een morele les (menselijke arrogantie)  epos zijn geen historische verhalen, maar
vaak morele lessen

Axiale leeftijd:
8e tot 3e eeuw voor Christus  tijd waarin de fundamenten van de hedendaagse beschaving(en)
werden gelegd (keerpunt  meer rationeel/kritische aanpakken).


3

, Confucius, Boeddha, Lao Tzu en Zarathustra, Elia, Jesaja, Griekse filosofen introduceerden
nieuwe manieren om naar de wereld te kijken, "een soort kritische, reflecterende vragen stellen
over de feitelijke en een nieuwe visie van wat erachter ligt." (Karl Jaspers)
- Einde van het tijdperk van de mythologie: logos (rede) vs mythos, het in vraag stellen
van tradities. Mythen zijn nog steeds belangrijk, maar als morele lessen, niet als zinvolle
verklaringskaders
- Kritische vragen over het gezag van de traditie; individuele, rationele reflectie
- Opkomst van het idee van een transcedental God in plaats van een wereld vol met
goden en demonen, verlies van antropomorfisme
 Mythen hebben een verschillende betekenis (morele lessen)

Concepties van geschiedenis:
- Cyclisch
- Linear: Joodse eschatologie (leer van het einde der tijden)

Voorbeelden:
Herodotus:
- Histories: een openbare verklaring over zijn onderzoek
- Motivatie: "Dit is het tonen van het onderzoek van Herodotus van Halicarnassus, zodat
noch wat van de mens in de tijd is gekomen, vervaagd kan raken, noch die grote en
wonderbaarlijke daden, die door Grieken en die door barbaren worden getoond,
misschien zonder hun glorie; en samen met dit alles, ook door welke oorzaak ze oorlog
met elkaar voerden. "
- Onderzoekt de confrontatie tussen barbaren (met name Perzen) en de Grieken, beslaat
ongeveer twee eeuwen voorafgaand aan zijn dag
- Onderscheid tussen mythos vs logos, verklaart geen gebeurtenissen door tussenkomst
van de goden, maar: heeft als doel het voorbijgaande karakter van menselijke prestaties
en de overvloed aan menselijke fouten aan te tonen, waardoor echte kennis voor de
goden wordt gereserveerd

Thucydides:
- Thucydides (460-395), The History of the Peloponnesian War Truth (aletheia) = het
niet-verborgene; verwijst naar de realiteit achter de verschijningen.
- De taak van de historicus: de waarheid blootleggen
- Bijv. Peleponnesische oorlog:
1. Verschijningsniveau: de directe oorzaken die letterlijk worden genoemd
2. De ‘ware reden' (alêthestatê prophasis): de angst van de Spartanen voor de
groeiende macht van Athene
- Cyclische opvatting van tijd; onveranderlijke menselijke natuur

Cicero:
- “Historia vero testis temporum, lux veritatis, vita memoriae, magistra vitae, nuntia
vetustatis, qua voce alia nisi oratoris immortalitati commendatur?”
- De geschiedenis is inderdaad de getuige van het verleden, het licht naar de waarheid, het
leven van de herinnering, de gids voor het leven, de boodschapper van de oudheid - door
welke stem anders dan de redenaar mag ze worden toevertrouwd aan onsterfelijkheid?

Gilderus:
Beschrijvend drietrapsmodel van historisch onderzoek
1. Tijdens deze stap stellen historici vragen zoals: wat is er gebeurd? Hoe gedroegen ze
zich? Wat deden ze?
2. Tijdens deze tweede stap stellen historici de waarom-vraag: waarom deed hij dat?
 roept op tot uitleg of interpretatie



4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gwbserena. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 67418 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€3,99  19x  verkocht
  • (3)
In winkelwagen
Toegevoegd