Samenvatting
Samenvatting prothetische tandheelkunde 1
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Overzichtelijke en beknopte samenvatting prothese Aangevuld met lesnota's Duidelijke stappen van klinische werkwijze
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 40 pagina's
Voorbeeld 4 van de 40 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
2023-2024, Laura VHPROTHETISCHE TANDHEELKUNDE 1
1. Onderzoek, anamnese en behandelplan
● Edentaat = tandeloosheid = verlies van alle definitieve gebitselementen = chr orale aandoening
○ Oorzaken: multifactorieel
■ Biologisch: cariës, trauma, parodontaalverlies,...
■ Socio-economisch: toegang tot tandzorg (transport, prijs), wil van pt, 3e betaling
○ Gevolg: achteruitgang algemene gezondheid
■ Minder kauwkracht
■ Keuze ongezonde voeding (veel suiker, weinig groenten)
■ Gevolg tekorten aan vitaminen (vit C, foliumzuur,...)
○ Belang van prothetisch herstel
● Anamnese
○ Medisch: ASA, cognitie en musculaire toestand, medicatie (droogte mond), allergie
(perubalsem, colofonium)
○ Prothese historiek: hoe lang edentaat, laatste extractie, # protheses, laatste nieuwe prothese
■ Cave: terugbetaling om de 7 jaar vanaf 50j
■ Cave: indien al veel protheses op korte termijn → nog wel slim om nieuwe te geven?
○ Klachten: pijn, stabiliteit, fonetiek, esthetiek, verwachtingspatroon: esthetish, functioneel
■ Specifieke prothese gerelateerde klachten
● Smaakverlies
○ O: prothese BK kan verhemelte smaakpappillen bedekken
○ O: gedaalde speekselflow
○ Adaptatie periode van 3 maanden
○ Cave: fysiologische veroudering: minder waarneming v zout
● Wang, lip of tongbijten
○ O: foutieve stand tanden, slechte vormgeving roze kunsthars, slecht
occlusievlak → allemaal grondig evalueren
○ Letsel steeds lokaliseren
○ Vicieuze cirkel: bijten -> zwelling -> terug bijten -> meer zwelling
● Braakneiging
○ Nood aan adaptatie, vaak in begin fase
○ Soms psychosociaal → R/ verwachtingspatroon
○ Steeds evaluatie prothese: postdamzone en linguale protheserand
● Branderig gevoel
○ Ontsteking → gelokaliseerde branderigheid + roodheid en zwelling
onder prothese basis → meestal schimmel, soms allergie
○ Burning mouth syndrome (BMS) → veralgemeende branderigheid +
gezonde orale mucosa en normale speekselflow
■ BMS = branderig gevoel in orale mucosa zonder klinische
bevindingen en abnormaliteiten, geen afwijkende
labotesten of beeldvorming
● Symptomen 2-4 m aanwezig
■ E: ongekend, stressfactor? voedingspatroon?
● Vrouw >>> man
● Sterk leeftijdsgebonden
● Psychosociale factoren
■ D: moeilijk, doorverwijzing MKA → excl andere pathologie
● Tandarts: verhaal in detail in kaart brengen
■ S: branderiggevoel in mond ± droogte v mond
● Kan gradueel ontstaan of plots
■ R/ vnl symptomatisch, wisselende resultaten
● Soms nieuwe prothese, niet steeds succesvol,
werken op verwachtingspatroon
● Fonetische klachten
○ Prothese gedrag
■ Draaggewoonten (Cave: nachtelijk dragen v prothese → slecht vr mucosa omwv groei
anaerobe bacteriën)
■ Onderhoud: hoe, hoeveel, wanneer, …
1
, 2023-2024, Laura VH
● Klinisch onderzoek
○ Obv klachten v patiënt → efficiëntie en doelmatigheid
○ Mondmucosa
■ Inspectie: normaal: gn roodheid, zwelling, irritaties of ulceraties
● Aandacht voor: alveolaire kam, omslagplooi, wang en mondbodem
○ Wortelresten
○ Irritatie palatum: uitlokkende factor? (voeding, dranken,...) → cave:
maligniteit → steeds goed opvolgen
○ Deuken: na extractie → breuk buccale plaat?
■ Palpatie van processus alveolaris
● Volume, scherp (pijn) vs afgerond, vorm palatum (vlak = minder retentie),
zacht weefsel (verplaatsbaar = flabby ridge → niet ideaal), hard weefsel
■ Pathologie → te behandelen voor opstart prothese
● Drukulcus: letsel v mucosa door slecht passende prothese (rand of opp)
○ R/ correctie prothese, gn medicatie
● Irritatiefibroom: chronisch drukulcus met hypertrofie weefsel
○ R/ correctie prothese, gn medicatie, evt heelkunde (MKA)
○ Cave: vroeger gebruik zuigkamer als verankering prothese →
nadeel: chronische irritatie m risico op maligniteit (flappy ridge)
● Stomatitis prothetica: ontsteking onder protheseopp (niet in rand/ wang)
○ S: aftekenbare roodheid, pijn, ± wit beslag (afschraapbaar), soms
papillomateus letsel
○ E: candida albicans
○ O: slechte passende prothese, gebrekkige hygiëne, roken,
xerostomie (droge mond)
○ RF: DM, radiotherapie, maligniteit, chemotherapie = verminderd IS
○ R/ hygiëne (mond én prothese)
■ Chloorhexidine mondspoeling
■ Draaggewoonte: niet tijdens nacht
■ Corrigeren prothese (evt soft liner)
■ ± Antimycotica (gn consensus over)
○ Compl: luchtweginfecties (respiratoire pathogenen in biofilm)
● Leukoplakie (wit) of erythroplakie (rood)
○ Premaligne letsels
○ Geen oorzakelijke factor gevonden = uitsluitingsdiagnose
○ Niet afschraapbaar, unilateraal
○ R/ opvolgen evolutie (dmv klinische foto’s)
■ Corrigeren prothese
■ Doorverwijzing MKA
● Bij uitgesproken weefselveranderingen zeker doorverwijzen naar MKA
○ Botstructuren mond
■ Resorptie edentate kaak: afname bothoeveelheid na extractie tanden
● Volgens Cawood & howel classificatie ( ~ Atwood classificatie)
○ 1. Voor extractie: tanden nog aanwezig
○ 2. Net na extractie: alveole gevuld m bloed
○ 3. Brede hoge botkam: ideale situatie voor prothese opbouw
○ 4. Scherpe hoge botkam: nadelig, druk op periost geeft pijn
○ 5. Afgeronde lage botkam: moeilijke stabilisatie prothese
○ 6. Basale lage botkam: zoals 5
■ Afwijkende kaakrelatie
● Aangeboren (genetisch)
● Secundaire aan edentate toestand tgv resorptie bot
○ Resorptie OK -> ventraal / BK -> dorsaal ⇒ Klasse III
○ Resorptie OK breder / BK smaller ⇒ discrepantie
2
, 2023-2024, Laura VH
■ Afwijkende botstructuren
● Botexostosen: linguale torus, palatale torus
○ Excisie/ behandeling nodig afhv grootte (te overleggen m MKA)
○ Linguale torus niet steeds wegnemen, prothese kan aangepast w
○ Palatale torus: wel excisie alvorens prothese
● Scherpe botspicula
○ Vaak te zien in Cawood klasse 4 (scherpe hoge botkam)
● Zwaar ondersneden tubers
● → Steeds overleg MKA of excisie gewenst is om gn prothese problematiek
te krijgen, indien geen excisie: zones ontlasten onder prothese
○ Speekselproductie: klinisch hydratatie status mond patiënt
■ Ook anamnestisch navragen
■ Viscositeit en hoeveelheid → belang voor houvast prothese en comfort patiënt
○ Prothese gerelateerde afwijkingen
■ Flabby ridge (wildvlees)
● O: resorptie processus (verlies botondersteuning) met onvoldoende retractie
(terugtrekking) mucosa → vorming: weke delen processus
○ Mogelijk in BK en OK
● KO: nood aan palpatie: inschatten uitgebreidheid
● R/ excisie afhv omvang en noodzaak retentie prothese
○ Wel nood aan bijzondere zorg bij definitieve afdrukname
■ Kelly syndroom = combinatie syndroom
● Algemeen
○ = Anterior hyperfunction syndrome
○ BK: volledig edentaat met volledige prothese
○ OK: enkel behoud anterieure eigen tanden
● Klinische veranderingen
○ Botverlies in anterieure deel van maxillaire rand (premaxilla)
○ Voorwaartse translatie mandibula (gn stop meer door maxilla)
○ Overeruptie van ondersnijtanden
○ Botverlies in posterieure gedeelte van mandibula
● Gevolgen
○ Uitgroei beide tubers in maxilla (fibreus) (flabby ridge) (omwille v
zuigeffect prothese omwv kombewegingen op maxilla)
○ Verandering in occlusievlak: anterieure kanteling v prothese
● Preventie
○ Behoud posterieure tanden
○ Endo-osseuze implanten
● Behandeling: heelkundige correctie
■ Cheilitis angularis
● = Ontsteking van mondhoeken door speeksellek
● O: candida infectie
○ Probleem bij prothese: meestal weinig VD en te weinig lipvulling
● R/ nieuwe prothese met meer verticale dimensie (VD)
○ Bestaande prothese
■ Retentie (houvast), stabiliteit (afsteunpunten), randlengte
■ Dragend oppervlak en uitbreiding (palatum)
■ Occlusievlak: kaakverhouding ventro-dorsaal en latero-lateraal
● Goede verdeling? stabiele contactpunten?
● Articulatiebewegingen, bewegingen uit centrale positie?
● → Belang kauwen en afbijten
■ Verticale dimensie (aangezichtshoogte)
● Prothetische ruimte = hoeveel rotale ruimte beneden en boven prothese
● → Belang voor aangezichtsmorfologie
■ ⇒ Belang: problematiek en toekomstige verwachting v pt peilen bij nieuwe prothese
○ Gelaatsmorfologie ± prothese
■ Belang voor esthetische problematiek → edentaat: ingevallen gezicht en verlies
verticale hoogte
3
, 2023-2024, Laura VH
● Radiografisch onderzoek
○ OPG = orthopantomografisch onderzoek
○ Niet steeds noodzakelijk, evt aanvulling KO
○ Wel steeds noodzakelijk bij overstap totale prothese → overkappingsprothese: IP bepalen
○ Artikel: radiographic evaluation of alveolar ridge heights of dentate and edentulous ridges
■ Bij edentaat: reductie in alveolaire kam
● Mandibula > maxilla (maxilla breder en meer trabeculair bot om krachten op
te vangen)
● Anterieur > posterieur
● Vrouw > man
● Occlusale disharmonie versnelt door oneven krachten
● Implantaat ondersteunende prothese: minder reductie
2. Inleiding afdrukname
● Anatomie van bovenkaak
○ Anatomische structuren (foto 2: struct v buccale omslagplooi)
■ Tuber loge
● Actieve spieren: enkel M masseter, geen andere
● Belang: stabilisatie prothese (ook palatum)
○ Hier kan volume gegeven w aan prothese
○ Cave: respect vr proc coronoideus OK: moet erlangs glijden bij
openen en sluiten
■ Welving arcus zygomaticus
● Veel actieve spieren (aanhechtingsplaats spieren)
● Dus prothese aanpassen zodat spierfunctie mogelijk blijft
● Opgepast voor te hoge prothese rand in deze regio
■ Buccaal-lateraal frenulum
● Aanhechting van lip → belang: volume van lip
○ Prothese rand zal ook meer volume lip geven
○ Wel lipbewegingen waarborgen
● Cave: veel bewegelijkheid → destabilisatie prothese
○ Spieren bovenkaak
■ Meeste spieren BK → dubbele werking = stabiliserend én dislocerend
■ Cave: spieren palatum: enkel dislocerende werking
● Openen afsluitventiel thv post-damzone
● Wel stabiliserend bij slikken
■ Spieren
● Faciale spieren: M. levator anguli oris, M. orbicularis oris,
M buccinator
● Mimiek spieren: M. levator labii superioris, M
zygomaticus major en minor, M risorius
● Palatale spieren: M tensor palatini, M levator palatini, M
palatoglossus
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vanhaudtlaura. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen