Algemene Psychologie
Hoofstuk 1 en 2: Inleiding als Psychologie
Mensenkennis
Om anderen te beschrijven en hun beweegredenen te begrijpen
Om je eigen gedrag af te stemmen op dat (te voorspellen) gedrag van een ander
Om het gedrag van anderen te beïnvloeden
Om over zichzelf en het eigen gedrag na te denken
Om in te schatten hoe anderen over ons denken
Intuïtief en Subjectief (= persoonsgebonden)
Op basis van beperkte ervaringen
Bouw je geleidelijk aan op (door effectief om te gaan met anderen en je leert het ook door
zelfkennis en ontleding)
Psychologie = zielkunde
De wetenschap die zich bezig houdt met het GEDRAG van de mens
We zoeken naar het WAAROM van het gedrag (wat bezielt hem of haar hoe komt deze
persoon tot dat gedrag?)
De psychologie is een wetenschap waarbij zowel het gedrag van mensen wordt bestudeerd, als de gevoelens
en de gedachten die mensen hebben bij het ervaren van hun gedrag en de omstandigheden waarin het
plaatsvindt.
Onderbouwde kennis (geen veronderstellingen)
Objectief (gebaseerd op feiten) en methodisch
Vb: Als iemand slecht gehumeurd is op maandag ochtend, kunnen we zeggen dat hij er moeite mee
heeft om na een vrij weekend weer te moeten werken of als iemand niet goed geluisterd heeft dan
denken wij al heel snel dat dit komt omdat hij niet geïnteresseerd is.
De wetenschappelijke psychologie verschilt radicaal met de mensenkennis door haar methodisch karakter. Het
wetenschappelijk werk wordt verricht volgens bepaalde methoden, bepaalde regels die vastgesteld zijn.
Vb: De psycholoog gaat bijvoorbeeld na of deze man inderdaad vaak op maandagmorgen slecht
gehumeurd is. Is dat elke week? Of een keer per maand? Is hij echt slecht gehumeurd? Denken de
collega’s alleen dat hij slecht gehumeurd is?..
De psycholoog wilt dus feiten en regelmatigheden ontdekken in het gedrag van de mens
, Psychologie versus Mensenkennis:
Psychologie Mensenkennis
Objectief Subjectief, intuïtief
Feiten verzamelen op systematisch wijze; geen speculaties; Op basis van eigen ervaringen
Theoretisch gefundeerd/experiment/wetmatigheden vastleggen ‘De boekjes’…; toevalligheden;
beperkt aantal waarnemingen
Literatuur; veel onderzoek
Controleerbaar Oncontroleerbaar
Gedrag beschrijven, verklaren, voorspellen, beïnvloeden Gedrag verklaren vanuit onze
ervaring, vanuit sociale
contacten; door zelfkennis,
zelfontleding
Het studieobject
= Menselijk Gedrag
(de psychologen bestuderen heel wat onderwerpen met betrekking tot de mens en het menselijk functioneren.
De psychologie probeert te ontrafelen wat we doen, hoe we het doen en waarom we het doen)
De psychologie als wetenschap van het menselijk gedrag heeft 4 doeleinden:
Beschrijven WAT?
De beschrijving van het menselijk gedrag
Verklaren WAAROM
Waarom gedraagt de mens zich zoals hij zich gedraagt in een situatie?
Voorspellen HOE
Hoe zal de mens zich in de toekomst gedragen?
Beïnvloeden VERANDEREN
De psychologen willen niet alleen het gedrag van de mens beschrijven, verklaren en voorspellen, maar
ook willen ze veranderingen aanbrengen in het menselijk gedrag. Het beïnvloeden van het menselijk
gedrag.
Van waaruit vertrekt de psychologie?
, Betrekking op het Individu
Maar ook op de maatschappij (invloed van maatschappij op individu)
Maatschappelijke gebeurtenissen = de problemen die voortkomen uit de praktijk
Vb Gameverslavingen, schoolmoeheid, stress, experimenteergedrag bij jongeren,
vandalisme,..
Psychologen bestuderen dus niet alleen de individuele mens maar gaan ook opzoek naar een verklaring voor
sommige maatschappelijke gebeurtenissen. Zij gaan de invloed na van de maanschappelijke gebeurtenissen op
het menselijk gedrag.
De methoden binnen de psychologie
Wetenschappelijk onderzoek impliceert in de eerste plaats altijd een nauwkeurige observatie en beschrijving
van het onderzoeksonderwerp. De psychologie wil feiten ontdekken in het gedrag van de mens. Daarom gaat ze
bepaalde onderzoeksmethoden ontwikkelen. Er wordt meestal een onderscheid gemaakt tussen 3 types van het
psychologisch onderzoek
HET BESCHRIJVEND ONDERZOEK
Gegevens en feiten verzamelen, men verklaart niet maar stelt enkel het bestaan van bepaalde feiten
vast deze technieken zijn:
De naturalistische observatie: (hierbij gaat men de mens in zijn natuurlijke setting of
omgeving observeren en noteren hoe vaak, wanneer er in welke context gedragingen worden
vastgesteld. Zo kan men bv een moeilijk opvoedbaar kind gaan observeren in het gezin.)
De psychologische test:
(Via tests om menselijke vaardigheden en eigenschapen te meten. Bv intelligentietest,..)
Vragenlijsten:
(Informatie verzamelen door vragen te stellen.)
De gevalsstudies:
(= casus)
Het interview:
(Een mondelingen bevraging.)
HET CORRELATIONEEL ONDERZOEK
Dit is een onderzoek dat wordt opgezet om het verband te bepalen tussen variabelen die niet door het onderzoek
gemanipuleerd kunnen worden om ethische redenen (bv: relatieproblemen) om fundamentele redenen (bv: weer, leeftijd,
geslacht), of omdat ze uniek zijn (bv/ ramp, staking, aanslag) men beperkt zich dan niet tot het verzamelen van
feitenmateriaal maar men probeert in het feitenmateriaal oorzaak-gevolg verbanden tussen de gedragsverschijnselen
onderling en tussen gedragingen en hun potentiële definitie op te zoeken
HET VERKLAREND ONDERZOEK: Het experiment (oorzaak-gevolg)
Objectiviteit
(Betekend dat andere onderzoekers die onafhankelijk van elkaar hetzelfde onderwerp bestuderen, tot
, dezelfde resultaten moeten komen. Het mag niet afhangen van persoonlijke voorkeuren, meningen of
vooroordelen van de onderzoekers)
Opzettelijk en doelgericht gedrag
(Moet methodisch verworven zijn dus aan de hand van methoden. Bv tests, experimenten, observaties,..)
Verificatiemogelijkheden en controle
(de onderzoeker moet het onderzoek opnieuw en opnieuw en opnieuw kunnen doen met de zelfde
resultaten)
De deelgebieden binnen de psychologie:
Theoretische psychologie Toegepaste psychologie
Functieleer Klinische psychologie
Ontwikkelingspsychologie Forensische psychologie
Differentiële psychologie Onderwijspsychologie
Sociale psychologie Bedrijfs- en organisatiepsychologie
Methodeleer …
De theoretische psychologie:
Is de psychologie die aan wetenschappelijk onderzoek doet om kennis te verzamelen, wetmatigheden
te vinden, theorieën op te bouwen en om verklaringen te zoeken voor het functioneren van de mens.
Functieleer Wat kan de mens allemaal, wat zijn de mogelijkheden van de mens hierbij
voeren de psychologen experimenten uit om een beter inzicht te krijgen van wat de
mogelijkheden, de capaciteiten van de mens zijn zoals het leervermogen, zijn geheugen en
andere gedrags- of psychische functies.
Ontwikkelingspsychologie bestudeert de ontwikkeling van de gedragingen gedurende de
verschillende levensfasen van de ‘normale’ mens in het algemeen . In een mensenleven
veranderen de gedragingen voortdurend met de leeftijd.
De differentiële psychologie (wordt ook persoonlijkheidspsychologie genoemd)
bestudeert de verschillen tussen de mensen. Deze tak van de psychologie willen het niet
alleen beschrijven maar ook verklaren. (de studie van de persoonlijkheid)
men kent slechts het eigene van de mens als men weet waarin hij verschilt van andere mensen
De sociale psychologie Hier gaat men voornamelijk de wederzijdse beïnvloeding tussen de
mensen onderzoeken, specifiek het groepsgedrag.