Samenvatting

Samenvatting Pedagogiek - Orthopedagogie

0 keer verkocht

Vak
Pedagogiek

Instelling
Artesis Hogeschool Antwerpen (Artesis)

samenvatting van lessen gecombineerd met de cursus, op het einde staan een aantal casussen en een voorbeeld vraag van een examen. Heb een 13 behaald!

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 53 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 15 januari 2024
Aantal pagina's 53
Geschreven in 2023/2024
Type Samenvatting

€6,49

In winkelwagen

Op verlanglijstje

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

PEDAGOGIEK
Samenvatting

Orthopedagogie
2023-2024

Janne De Schepper

,1. PEDAGOGIEK EN OPVOEDEN...................................................................................................................... 3
1.1 PEDAGOGIEK: WETENSCHAPPELIJKE KENNISDOMEIN OVER OPVOEDEN..........................................................................3
1.2 OMSCHRIJVINGEN VAN OPVOEDEN EN ALGEMEEN PEDAGOGISCH HANDELEN.................................................................3
1.3 PEDAGOGISCHE BASISBEGRIPPEN..........................................................................................................................3
1.3.1 Opvoedingsdoelen...................................................................................................................................4
1.3.2 Opvoedingsstijlen....................................................................................................................................5
1.3.3 Pedagogisch klimaat...............................................................................................................................7
1.3.3.1 Pedagogische uitgangspunten en opvoedingsmiddelen..................................................................................8
.................................................................................................................................................................................... 8
1.3.3.2 open en gesloten leefklimaat.........................................................................................................................10
Gesloten leefklimaat......................................................................................................................................10
1.3.3.3 Aanbevelingen voor leefklimaat....................................................................................................................10
1.3.4 Referentiekader en normatief opvoeden...............................................................................................11
1.4 PEDAGOGISCHE VERANTWOORDELIJKHEID............................................................................................................12
1.5 PERSPECTIEVEN TEN AANZIEN VAN OPVOEDEN......................................................................................................12
1.5.1 Ontwikkelingsperspectief......................................................................................................................13
1.5.1.1 Cognitieve ontwikkelingstheorie PIAGET.......................................................................................................13
1.5.1.2 Schoolculturele theorie VYGOTSKY:...............................................................................................................13
1.5.1.2 STEINER pedagogie........................................................................................................................................14
1.5.2 Nature – nurture...................................................................................................................................14
1.5.3 Sociaal maatschappelijk perspectief.....................................................................................................14
1.6 OPVOEDINGSCONTEXTEN..................................................................................................................................15
1.6.1 Opvoedingscontexten: maatschappij....................................................................................................15
1.6.2 Opvoedingscontexten: Gezin.................................................................................................................15
1.6.3 Opvoedingscontext: Kinderopvang.......................................................................................................16
1.6.4 Opvoedingscontext: School...................................................................................................................17
1.6.5 Opvoedingscontext: buurt, leeftijdsgroep.............................................................................................17
1.6.6 Opvoedingscontext: nieuwe media.......................................................................................................17
2. PEDAGOGISCHE VISIES............................................................................................................................. 18
2.1 INLEIDING IN DE THEORIE V. KOK EN LANGEVELD...................................................................................................18
2.1.1 Kok: Opvoeden is functioneel proces van in relatie staan.....................................................................18
2.1.2 Langeveld: Opvoeden is een intentionele ontmoeting..........................................................................19
2.2 ZELF-DETERMINATIETHEORIE IN OPVOEDING (ZDT)................................................................................................20
2.2.1 Ontwikkeling voeden.............................................................................................................................20
2.2.1.1 Exploratiedrang en nieuwsgierigheid.............................................................................................................20
2.2.1.2 Competentie: Verinnerlijken waarden en normen.........................................................................................20
2.2.1.3 Identiteitsontwikkeling: ontwikkeling v/e moreel kompas.............................................................................20
2.2.2 Bouwstenen van behoefte ondersteunende opvoeding........................................................................21
2.2.2.1 Autonomie ondersteunend opvoeden...........................................................................................................21
2.2.2.2 Structurerend opvoeden................................................................................................................................21
2.2.2.3 Relationele steun...........................................................................................................................................21
2.2.2.4 Autonomie vs. Grenzen..................................................................................................................................22
2.2.3 Straffen en belonen vanuit ZDT.............................................................................................................22
2.2.3.1 Intrinsieke en extrinsieke motivatie...............................................................................................................22
2.2.3.2 Belonen en straffen........................................................................................................................................23
2.2.3.3 Pedagogische tik opvoedingsmiddel?............................................................................................................24
2.3 NIEUWE AUTORITEIT........................................................................................................................................25
2.3.1 Principes nieuwe autoriteit !!!!.............................................................................................................25
2.3.1.1 Zelfcontrole....................................................................................................................................................25
2.3.1.2 Waakzame zorg of nabij, beschhikaar en aanwezig zijn.................................................................................26
2.3.1.3 Transparantie en autoriteit vanuit netwerk...................................................................................................26
2.3.1.4 Volharding, uitstel en herstel.........................................................................................................................26
2.3.2 Nieuwe autoriteit in opvoedingsondersteuning....................................................................................27
3. HISTORISCHE DIMENSIE VAN OPVOEDEN.................................................................................................. 27
3.1 OPVOEDEN IS VERANDERD DOOR DE EEUWEN HEEN:..............................................................................................28
3.2 VOOR JEUGDLAND: KIND IS EEN VOLWASSENEN IN ZAKFORMAAT...............................................................................28

1

, 3.2.1 Verschil geslacht....................................................................................................................................28
3.2.2 Verschil sociale klasse............................................................................................................................28
3.2.3 School....................................................................................................................................................29
3.2.4 (Kind)huwelijken....................................................................................................................................29
3.2.5 Ziektes...................................................................................................................................................29
3.2.6 Canon jeugdwerk Vlaanderen...............................................................................................................29
3.3 GROOTBRENGEN DOOR KLEINHOUDEN (1750 – 1940)..........................................................................................29
3.3.1 Jean-Jacques Roussau (1712 – 1778)....................................................................................................30
3.3.2 Franse revolutie (1789).........................................................................................................................30
3.3.3 3de fase jeugdland: niet meer willen meedoen met volwassenen.........................................................30
3.4 DE EEUW VAN HET KIND (1900 – 2000)............................................................................................................31
3.4.1 Medicalisering:......................................................................................................................................31
3.4.2 Pedagogisering......................................................................................................................................31
3.4.3 Commercialisering.................................................................................................................................31
3.4.4 Veranderende leefwereld (einde 20ste eeuw).........................................................................................32
3.5 HET IVRK..................................................................................................................................................... 32
Kinderrechtenverdrag (1989).........................................................................................................................32
3.6 HET KIND IN DE HUIDIGE MAATSCHAPPIJ (2000 – HEDEN)......................................................................................32
3.7 SUPERDIVERSITEIT...........................................................................................................................................33
HISTORISCHE DIMENSIE : VISIE OP KINDEREN EN JONGEREN IN DE TOENMALIGE EN HUIDIGE MAATSCHAPPIJ............................34
4. MODELLEN VOOR ANALYSE VAN OPVOEDINGSCONTEXTEN EN OPVOEDINGSVRAGEN...............................34
4.1 OPVOEDEN GAAT (≠ ALTIJD) VANZELF...................................................................................................................34
4.2 GEZINSPEDAGOGISCH KADER (HELLINKCKX & GHESQUIÈRE).....................................................................................34
4.2.1 Opvoeden is complementair en circulair (ouder en kind).....................................................................35
4.2.1.1 Pedagogische vraag: kind (indirect lezen)......................................................................................................35
4.2.1.2 Pedagogisch aanbod: ouder (rechtstreeks waarneembaar)..............................................................36
Oefeningen zie ppt (dia 19-20).......................................................................................................................36
4.2.2 Discrepantie tussen pedagogische vraag en pedagogisch aanbod......................................................36
4.2.2.1 Pedagogisch klimaat (1ste invalshoek van opvoedproces)...............................................................................37
4.2.2.2 Situatiehantering (2de invalshoek van opvoedproces)....................................................................................37
4.2.2.3 Pedagogische handelingen............................................................................................................................37
4.2.3 Doel hulpverlening................................................................................................................................37
4.3 OPVOEDINGSKOMPAS (VANSTEENKISTE & SOENENS).............................................................................................37
4.3.1 Autonomie-ondersteuning (vitamine-rijke opvoeding) (combinatie mogelijk).....................................38
4.3.2 Controlerend (vitamine-arme opvoeding).............................................................................................38
4.3.3 Structuur (vitamine-rijke opvoeding)....................................................................................................39
4.3.4 Chaos (vitamine-arme opvoeding)........................................................................................................40
OEFENINGEN ZIE PPT 7 (DIA 73-77).........................................................................................................................41
4.4 ECOLOGISCH SYSTEEMMODEL (BRONFENBRENNER)................................................................................................41
4.4.1 Systeem.................................................................................................................................................41
4.5 HET BALANSMODEL (BAKKER)...........................................................................................................................42
4.5.1 Draagkracht – draaglast.......................................................................................................................42
4.6 HET SOCIAAL COMPETENTIEMODEL.....................................................................................................................45
4.6.1 Analyse competenties...........................................................................................................................45
4.7 SOCIALE STEUNTHEORIE....................................................................................................................................46
4.7.1 Waarom sociale steun?.........................................................................................................................46
Sociale steuntheorie.......................................................................................................................................46
Zie ppt 10 (dia 5-16) vb uitgelegd + casussen................................................................................................46
4.7.2 ≠ alle stuen = steun gevend...................................................................................................................47
4.7.3 Hulpbronnen:.........................................................................................................................................47
5. WAAR KENNISGEBIEDEN DOORSTROMEN: PEDAGOGIEK EN ORTHOPEDAGOGIEK.....................................47
5.1 DRIEHOEKEN VAN KOUSEMAKER........................................................................................................................47
5.1.1 Toenemende problematiek:...................................................................................................................48
5.1.2 Opvoedingsvragen................................................................................................................................48
5.1.3 Opvoedingsspanning.............................................................................................................................48

2

, 5.1.4 Opvoedingscrisis....................................................................................................................................48
5.1.5 Opvoedingsnood...................................................................................................................................49
5.2 PEDAGOGIEK -> ORTHOPEDAGOGIEK...................................................................................................................49
EXAMENVRAGEN (VOORBEELDEN)............................................................................................................... 50

1. Pedagogiek en opvoeden
1.1 Pedagogiek: wetenschappelijke kennisdomein over opvoeden
PED  bestudeert opvoeding, onderwijs, hulpverlening aan kinderen en jeugdigen  oog op
verbetering praktijk
Verbinding:
 levenslooppsychologie: ontwikkelingsfase
Vb. middelbaar, belang hechten aan vrienden en buitenschoolse activiteiten
 sociologie: ontwikkelingscontext => maatschappij, klasse, cultuur,…
Vb. kinderen in armoede krijgen minder kansen, wonen in minder geode buurt, weinig
mogelijkheid tot veilig buiten spelen
 filosofie: mensbeeld, waarden en normen
Vb: bloed geven vanuit morele overtuiging

Geen exacte wetenschappen:
 Verbonden met waarden en normen van opvoeder of onderzoeker
Vb. lijfstraffen, norm – toepassen, maatschappij ertegen – niet toepassen
 Opvoeden is normatief (afhankelijk van normen in de samenleving)

Pedagogiek = wetenschap  pedagoog
Pedagogie = handelingspraktijk  opvoeder

Praktijkgerichte orthopedagoog = denken vanuit pedagogische theorieën, pedagogische taal spreken
 helpen bij beschrijven, analyseren, ondersteunen van opvoedingsrealiteiten

1.2 Omschrijvingen van opvoeden en algemeen pedagogisch handelen
Opvoeden is een bepaalde vorm van omgang tussen volwassenen en jeugdigen die erop gericht is
steun en richting te geven aan het proces van volwassenwording.
- Omgang: in relatie treden, in communicatie treden
- Steun: ondersteunen -bij volwassenwording
- Richting: bepaald door context, maatschappij, cultuur… waar je leeft
- Volwassenwording: het opgroeien tot zelfstandig, afhankelijk volwassene
Algemeen pedagogisch handelen: gericht op bevorderen van het welzijn, ontwikkeling van kinderen
zodat zij opgroeien tot individuen die zelfstandig kunnen functioneren in de samenleving
 Breder dan ‘omgang tussen volwassene en jongeren’, gaat over bevorderen van welzijn
 Context van kind gericht ondersteunen
1.3 Pedagogische basisbegrippen
Opvoedingscontext plaats waar kinderen verblijven, maar ook maatschappij waarin je woont, je cultuur
gezin,
Opvoeden vindt plaats in het gezin maar ookklas, school, en
op school leefgroep,cultuur, thuiscultuur,
in de samenleving. subcultuur,
We kunnen gemeente
stellen waar je
dat opvoeden
altijd in een opvoedingscontext plaatsheeft. Deze
leeft… in dit context
vak gaat kan midnerjarigen
het over heel verschillend zijn. De opvoeder gaat een
opvoedingsrelatie aan met het kindmet
Opvoedingsrelatie en mensen
creëert een pedagogisch
omgaan leefklimaat. Hij hanteert opvoedingsmiddelen
& in relatie treden
en streeft opvoedingsdoelen
Pedagogisch leefklimaat: na. Opvoeden is een complementair
gezellig inrichten, nadenken over regelsen circulair
– jongerenproces. Dit wil zeggen
hierin inspraak geven dat
opvoeder en kind elkaar wederzijds beïnvloeden.
Opvoedingsdoelen vb. respect voor Deandere,
opvoeder draagt verantwoordelijkheid
eerlijkheid, hierbij de pedagogische
(om dit te realiseren,
verantwoordelijkheid die afneemt naarmate het kind ouder wordt. De opvoeder moet een bepaalde mate van
pedagogische sensitiviteit hebben om in te kunnen spelen op de noden van kind. Dit proces wordt ook 3 wel eens
omschreven als de afstemming van het pedagogisch aanbod van de opvoeder op de pedagogische vraag van
het kind.
De opvoeder zal steeds keuzes moeten maken in de opvoeding. Deze keuzes worden onder meer beïnvloed door

normen en waarden. We zeggen dan ook dat opvoeden normatief is. De professionele opvoeder / begeleider

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jannedeschepper. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen