Levensbeschouwing
1 Inleidend college
1.1 Historiek van het vak
2003: eenmaking Universiteit Antwerpen (UIA-RUCA-UFSIA)
Actef plurralisme: er iinn verschillen maar we gaan ie samen sekinken en er &ver praten, we
gaan het thematseren (tegengestelde is passief plurralisme)
o UA w&ur actef plurralisme
2004: &prichtng
Centrurm Pieter Gillis: i&rgen dat levenssesch&urwing in het vakkenpakket terecht k&mt
1.2 Figuur van Pieter Gillis
Stadssecretaris van stad Antwerpen, geleterd man
16de eeurw is sl&eiperi&de van Antwerpen
17de eeurw is g&urden eeurw van Amsterdam: v&&r de helf
gefnancierd d&&r geld dat urit Antwerpen kwam d&&r
pr&testantse vlurchtelingen urit Antwerpen d&&rdat Antwerpen
ingen&men werd d&&r de Spannaarden
Prent is deel van tweelurik: &p ander schilderin Erasmurs. Ze waren
sevriend. O&k sevriend met Th&mas M&re. Ze leefden in een
w&elige tnd. Opl&ssing: ad f&ntes terurg naar de sr&n. Binsel
wetenschappelink gaan sesturderen. Ze waren tamelink t&lerant
1.3 Het vak ‘levensbeschouwing’
Besch&urwen: iets i&rgvurldig sekinken
Verschil turssen the&l&gie en religiesturdie
Ninian Smart:
o 7 dimensies die in veel levenssesch&urwingen terurgk&men, niet altnd &veral allemaal
Rite/praxis: vs. wat ne niet mag eten, h&ed afieten in kerk
D&ctrine/leer
Mythe/verhaal: kan samenhangen met rite als men verhaal veel verteld
Em&t&nele/spiriturele dimensie: mensen keren naar religie als ie &p i&ek iinn
naar tr&&st
Ethiek/wet
, S&ciaal aspect/&rganisatestrurctururr: n&&it privéreligies want ne w&rdt niet in
de samenleving aanvaard, men v&rmt een gr&ep d&&r de religie en dat is
furndamenteel. Geen t&evallige dimensie
Materiële en artsteke dimensie: religie sestaat urit kurnstwerken, ges&urwen,
papier. Materiële dingen iinn syms&len
Enkel daturms van selangrinke &nderdelen kennen
1.4 Thomas More, Utopia
Antwerpen speelt een r&l hierin
Eiland heef verschillende aangename elementen: het heef een
saai, er is een rivier die d&&rheen het hele eiland l&&pt, gr&en
landschap, gemakkelink verdedigd w&rden
Dursseliinnig Ut&pia
o Van ‘&ur-t&pia’ = geen plaats, n&where
o Van ‘eur-t&pia’ = g&ede plaats, &&rd van gelurk
Th&mas M&re in &pstand tegen Hendrik VIII &mdat die een 2 de
hurwelink w&ur
Hin is het h&&fd van een nieurwe levenssesch&urwing: de Angelsaksische
Dipl&mateke &nderhandelingen met Engelsen in Brurgge: gesprekken schieten niet &p en ie
nemen paurie van paar weken. Th&mas M&re segint dan te schrinven aan Ut&pia, terwinl hin in
Antwerpen verslinf dichtsin Pieter Gillis.
Verhaal &ver Ut&pia is het verhaal dat de scheepskapitein verteld die net terurgkwam van de
nieurwe wereld
B&ek I: niet ideale samenleving
o H&e ellendig de iaken er aan t&e iinn
o Steeds meer pachters en eigenaars sluriten hurn eigend&mmen en gr&nden af met
&mheiningen en kleine stenen mururrtnes
o Met gaat schapen kweken w&l
o Gr&te h&ngersn&den d&&rdat er mis&&gsten waren, d&&rdat mensen eigenselang
nastreven
o Dr&&m van ideale, perfecte samenleving &ntstaat
o Ontstaan van steden surrgers surrgerrechten
o Pr&testantsme: surrgers die ielf willen sepalen welke religie ne wil en h&e ne religie
erurit iiet en niet &nder geiag van R&me en de paurs &ntwrichtng
B&ek II: ideale samenleving
o Rurstg leven durs een seetne vers&rgen maar geniet &&k van het leven &&k niet te veel
(epicurristsche ethiek)
o B&ek is kritek &p Engelse samenleving van iinn tnd
,2 Hoofdstuk 1 Westerse tradities
2.1 Jodendom
Davidster en 7-armige kandelaar
2.1.1 Verspreiding en aantallen
De verspreiding is ieer gr&&t en de aantallen ieer klein
Pr&p&rt&neel geiien iinn J&den degene die het meest gemigreerd hessen
1948: stchtng van staat Israël naar waarin veel m&eilinkheden seginnen
o Islamitsche samenlevingen waren t&lerant v&&r 1948 t&v J&den die in Mar&kk&,
Jemen, Egypte w&&nden
o Aantal J&den w&urden deel uritmaken van de staat Israël Zy&nisme (= verlangen
naar sel&&fde land) Niet alle J&den iinn v&&rstander van de staat Israël. S&mmige iinn
er naart&e getr&kken en s&mmige iinn er naart&e gedurwd
o Het is hurn identteit &m nergens thuris te iinn
Pr&selieten = gel&&fsinveraars J&den leggen geen inver aan de dag &m mensen te sekeren.
Dit is in tegenstelling t&t het Christend&m en de Islam
2 typen sekeringen:
o C&llecteve sekering: als een v&rst een stad ver&vert (=kerstening)
o Individurele sekering: m&derner
J&dend&m is naast een religie &&k een p&liteke eenheid, etnische en nat&nale eenheid van
een v&lk. S&mmige mensen n&emen iich J&den &mdat ie iich als deel iien van dat v&lk maar
ie gaan niet naar de synag&ge
Enige manier &m een J&&d te iinn is d&&r ges&ren te w&rden urit een J&&dse vr&urw
J&dend&m is maar 0.2% van de wereldreligies. De helf iit in Israël en de andere helf in
Amerika, in Eurr&pa iiten er maar heel weinig
Zeer kleine gr&ep maar ie hessen een gr&&t aandeel van ec&n&mische en p&liteke macht
In J&dend&m w&rdt intelligente, wetenschap en sturdie heel selangrink geacht
, 2.1.2 Oorsprong en strekkingen
Delen van de geschiedenis iinn selangrink in het Christend&m &f in de Islam
2 selangrinke elementen:
o Stamvaders Asraham en Isaak
R&eping d&&r G&d, Asraham w&rdt uritgestururrd &p i&ek naar het sel&&fde
land v&&r hurn v&lk
o M&ies en de urit&cht urit Egypte (= ex&durs)
40 naar in de w&estnn
10 ges&den/10 w&&rden = m&rele sasisprincipes, ne sent hiermee n&g geen g&ed mens
o Heel negatef, ie vragen &m aangevurld te w&rden i&dat ie iemand een deurgdiaam
en g&ed mens maken
o Het J&dend&m kent 613 regels. Veel regels hessen setrekking &p de dienst in de
tempel.
Hist&risch: selangrinke spanning
o 722 BCE (sef&re the c&mm&n era): invallen van Assyriërs in N&&rd-Kanaän (Israël)
o Zurid-Kanaän (Jurda): h&&fdstad Jerurialem, eenheid d&&r middel van g&dsdienst
o Het verleden als c&nstrurcte: 10de eeurw BCE als ideaal eengemaakt rink sestururrd
d&&r Saurl, David en Sal&m&
587 BCE: Jurda (Zurid-Kanaän) ingen&men d&&r Basyl&niërs
Ballingschap
In 586 BCE w&rdt de 1ste tempel vernietgd durs er slinven n&g maar 300 ges&den &ver
Syms&lisch werd al het kwaad &p de i&ndes&k geiet en in de w&estnn gestururrd &m te
sterven
De synag&ge als vervanging v&&r de tempel, als gesedsplaats en the&l&gische refecte
Bepaalde vrinheid van J&den, &ntstaan Hesreeurwse alfaset, messianisme, m&n&theïsme, idee
van g&ddelinke schepping
Perien seëindigen sallingschap
515 BCE: v<&&iing van 2de tempel
70 CE vernietging van deie tempel &nder R&meins sestururr (Klaagmururr is deel van tempel
dat er n&g staat)
135 CE: &pstand van Sim&n Bar K&chsa neergeslagen d&&r R&meinen
o Diasp&ra = uritiaaien van de J&den &ver de wereld. Naargelang de richtng waarin de
J&den gegaan iinn, iinn
o Middelandse ieegesied (spanne, P&rturgal, Mar&kk&) sefardische Joden, Sefardien.
Ze hessen een mediterrane verschinning. Onder drurk van Kath&lieke v&rsten
m&esten ie weggaan &f iich sekeren in 15 de en 16de eeurw en naar Nederland
gevlurcht. Naam Dac&sta is een typisch naam van sefardische J&den
o Jemenietsche joden: in Jemen
o Asjkenazische joden (=80%): naam k&mt van een eigennaam urit de Binsel. Richtng
het N&&rden getr&kken, ie iinn in Duritsland terecht gek&men. Op het einde van de
middeleeurwen iinn ie verhurisd naar P&len, Oekraïne, Rursland, H&ngarine en daar &&k
verdreven d&&r het wite leger. Een aantal iinn terurggekeerd naar Duritsland
o Oriëntaalse joden: O&stelinke gesieden
Orth&d&xe &f Chassidimse J&den
