Samenvatting
Samenvatting - Inleiding politiek en recht
- Instelling
- Arteveldehogeschool (Artevelde)
Dit is een samenvatting van het vak inleiding politiek en recht. Graduaat Maatschappelijk werk - Semester 1 - samenvatting
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 29 pagina's
Voorbeeld 3 van de 29 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
INLEIDING POLITIEK EN RECHTINLEIDING:
1. KENMERKEN VAN DE BELGISCHE STAAT
1.1. ONTSTAAN VAN BELGIË
- 1815-1830: België is een deel van Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
- Staatshoofd: koning Willem I
- Onvrede tegenover koning Willem I
A) Katholieken: tegen inmenging in godsdienst
B) Liberalen: tegen verplicht gebruik Nederlands
- Oorsprong Belgische ‘revolutie’: sociale spanningen
- Augustus 1830: ‘De stomme van Portici’ ➔ de Belgische Omwenteling
- Rellen in zomer 1830 leiden tot onafhankelijkheid
Sinds dan:
- 4 oktober 1830: onafhankelijkheid van België
- 10 november 1830: ontstaan van het Nationaal Congres = parlement
- 7 februari 1831: Belgische Grondwet werd afgekondigd
Het Nationaal Congres heeft fundamentele keuzes gemaakt bv. grondwet, scheiding der
machten, monarchie, representatieve en parlementaire democratie, rechtsstaat
1.2. DE GRONDWET
- Grondwet bepaalt in grote lijnen hoe de staat bestuurd wordt bv. het parlement, de regering,
rechtbanken = hoofdlijnen van de staatsstructuur in rechtsregels ➔ juridisch afdwingbaar
- Gebaseerd op de Franse grondwet en liberale principes
- Grondwet = een geheel van fundamentele regels:
1) De inrichting van de staat en de werking van haar instellingen
2) De verhouding tussen de staat en de burgers
3) De verhouding tussen de instellingen onderling
RECHT
- Symbolen van Justitia:
A) Blinddoek: onpartijdigheid (zonder onderscheid naar persoon)
B) Weegschaal: zorgvuldig afwegen van regels en argumenten
C) Zwaard: vonnis (knopen doorhakken)
WAT IS RECHT? DEFINITIE VAN RECHT
- Geheel van regels
- Opgelegd en bekrachtigd
- Afdwingbaar ten opzichte van iedereen
- Doel: ordening van de samenleving
- Op een bepaalde tijd en een bepaalde plaats. Kunnen geschreven of ongeschreven zijn
,Voorbeelden van klassieke grondrechten (burgerlijke- en politieke rechten):
- Kiesrecht
- De vrijheid van meningsuiting
- Godsdienstvrijheid
- Verbod van discriminatie
Voorbeelden van sociale grondrechten:
- Het recht op huisvesting
- Sociale zekerheid
- Gezondheidszorg
- Gezond leefmilieu
KENMERKEN VAN DE BELGISCHE STAAT
- Scheiding der machten
- Een monarchie (regeringsvorm waarbij de macht bij één persoon ligt)
- Representatieve en parlementaire democratie
- Een rechtsstaat
1.3. DE SCHEIDING DER MACHTEN
- Drie takken van de macht werken onafhankelijk van elkaar en controleren elkaar
- Scheiding der machten ↔ samenwerking der machten
Verdeeld over 3 instanties:
1) Wetgevende macht
- Het maken van wetten en het controleren van de uitvoerende macht
- Gestuurd door: parlement + de koning
- Het parlement bestaat uit twee delen (Kamer van Volksvertegenwoordigers & Senaat)
2) Uitvoerende macht
- Het land leiden en de wetten uitvoeren, naleven
- Gestuurd door: federale regering (ministers en staatssecretarissen) + de koning
3) Rechterlijke macht
- Uitspraken doen over geschillen, rechtszaken
- Gestuurd door: hoven en rechtbanken (bv. Hof van assisen)
- Is de macht uitgeoefend door rechtbanken en hoven
, 1.4. BELGIË IS EEN MONARCHIE
- Erfelijke monarchie (koning) met ministeriële verantwoordelijkheid
- Koning als staatshoofd maar heeft beperkte persoonlijke macht: hij is onverantwoordelijk
- Onschendbaar (geen proces) en onverantwoordelijk (wel ministers)
- De regering is politieke verantwoording schuldig aan het verkozen parlement
- Invloed van de koning is in de loop der jaren afgenomen, van vrij groot bij het ontstaan van
België tot minimalistisch vandaag
- Macht van de koning is sinds 1830 stelselmatig afgenomen. NU: beperkte formele macht
- Wel invloed via overleg, audiënties, adviezen
1.5. BELGIË IS EEN REPRESENTATIEVE EN PARLMENTAIRE DEMOCRATIE
- Nationaal Congres heeft ook bepaald wie de bevoegdheid kreeg om wetten te maken
- Een president wordt verkozen. Het koningschap gaat over van vader/moeder op
zoon/dochter
- Demos = volk
- Kratein = regeren
- Verkiezingen moeten: regelmatig, vrij, eerlijk en geheim zijn
A) PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE
- Enkel de parlementsleden worden verkozen, niet het staatshoofd, niet de ministers
- Directe democratie
B) REPRESENTATIEVE DEMOCRATIE
- Er is een volksvertegenwoordiging
➔ parlement met verkozen vertegenwoordigers (indirecte democratie)
- De wetgevende macht wordt uitgevoerd door de verkozen parlementsleden
- Democratie betekent ‘het volk regeert’
Evolutie van het stemrecht in België:
IS STEMMEN VERPLICHT IN BELGIË?
- Voor Vlaamse, federale en Europese verkiezingen ben je verplicht om naar het stemhokje te
gaan zodra je 18 bent. Voor de lokale verkiezingen mag je kiezen. Je bent nooit verplicht om
te stemmen omdat je ook 'blanco' kan stemmen
- Opkomstplicht bij gemeenteraadsverkiezingen wordt afgeschaft (vanaf 2024)
- Opkomstichtsplicht is niet hetzelfde als stemplicht
- Andere vormen van inspraak: referendum, burgerinitiatieven, participatie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lovekiwi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 78998 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen