Samenvatting
Samenvatting revaki van het neurologisch stelsel
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Samenvatting revaki van het neurologisch stelsel
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 67 pagina's
Voorbeeld 4 van de 67 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Revaki van het neurologisch stelselTHEORIE
Deel 1: Herstel van het neurologisch stelsel & betekenis voor revalidatie
Algemene inleiding
- Neuronale plasticiteit: regeneratieve processen in CZS
- letsel/ aandoening hersenen/ ruggenmerg -> aantasting clusters van zenuwcellen/neuronen ->
belangrijke klinische implicaties -> herstel
- Herstel:
- spontaan
- activiteitsafhankelijk (her)leren via gespaarde of gelijkaardig werkende neuronen
- Revalidatiestrategieën: manipuleren van moleculen, cellen en synaptische netwerken aan dewelke
wordt geleerd in te vullen of over te nemen wat verloren is gegaan
- Plasticiteit is nodig om nieuwe vaardigheden te kunnen aanleren
Specifieke inleiding: visie op de bewegende en bewegingsherstellende mens
- Mens:
- geheel is meer dan de som van de samenstellende delen (motoriek, sensoriek, been, arm,
kracht, evenwicht, spraak, gehoor, ...)
- wordt gevormd door nature en nurture
- stelt (motorisch) gedrag
- krijgt prikkels binnen -> interpreteert deze en beslist om al dan niet over te gaan tot actie ->
finale uitvoering -> krijgt prikkels binnen (cyclus)
- hersentrauma = motorisch gedrag dat gedesorganiseerd is
- verschillende behandeluitkomst omwille van een verschillend
reorganisatiepotentieel/revalidatie-ruimte
- Kerntaak neurorevalidatie:
- beschikbare revalidatie-ruimte/ flexibiliteit verkennen/exploreren en deze maximaal
ontginnen/exploiteren door strategieën aan te reiken die maximaal doen (her)leren en inspelen
op plasticiteit
,H1: Plasticiteit: Fysiologische basis functieherstel
1.1 Introductie
Neuroplasticiteit:
- mogelijkheid tot (permanente) modificatie of adaptatie
- continuum
- veranderingen in efficiëntie of sterkte van synaptische verbindingen (op korte termijn)
- wijzigingen in structuur van de organisatie en aantal verbindingen tussen neuronen (op lange termijn)
1.2 Plasticiteit en ontwikkeling
- aantal specifieke neuronen op precieze locaties met specifieke patronen van dendrieten en axonale
verpakkingen
- elk neuron reageert en synthetiseert karakteristieke neurotransmitters
- Menselijk genoom (20000 genen) staat in voor de begeleiding van de ‘contextgebonden’ groei
- contextuele factoren schakelen bepaalde genen aan of uit tijdens ontwikkeling
1. Bij aanvang ontwikkeling: lijkt alles met alles geconnecteerd, enorm veel connecties
2. Later: ervaringsgeïnduceerd snoeiwerk/ Pruning
a. ≠ verbindingen definitief wegknippen
b. = verbindingen in minder uitgesproken vorm of dominantie bijknippen (potentieel laten)
3. Geïndividualiseerd complex CZS met geïndividualiseerd netwerk en mappen
a. Topografisch en geometrisch identiek letsel -> individueel verschillend klinisch beeld
1.3 Letsel geïnduceerde plasticiteit en functieherstel
Evidentie voor groei en reorganisatie van zenuwcellen in de volwassen hersenen na een letsel:
- stimuleren van 2 vingers -> verandering in corticale representatie, regio voor deze 2 vingers in
sensorische cortex nam toe
- lichaamsdeel vaker prikkelen/gebruiken => grotere sensomotorische representatie
-> leidt tot een fijnere aansturing en een verbeterd receptief gebruik
Plasticiteit:
- structurele anatomische veranderingen bv. vorming van nieuwe connecties tussen neuronen
- nieuwe neuronen vormen
- effectiviteit/ intensiteit van reeds bestaande synapsen veranderen (post-tetanische potentiatie)
,Post-tetanische potentiatie (PTP):
- Normaal: presynaptische cel gestimuleerd -> postsynaptische cel antwoordt met een postsynaptische
potentiaal die bepaald amplitudo heeft
- Temporele summatie: presynaptische cel wordt hoogfrequentieel gestimuleerd -> postsynaptische
potentialen vinden reeds aanvang alvorens voorgaande is uitgedijd/afgenomen -> gesuperponeerd op
elkaar => toename in totaalamplitudo
- na delay zal potentiaal die opgewekt wordt (zonder hoogfrequentieel prikkelen) een grotere
postsynaptische potentiaal hebben dan voordien
- bevordering/verbetering van de postsynaptische potentiaal in amplitudo = PTP
- verantwoordelijk voor tijdelijke uitvoeringsverbetering tijdens een oefen- of revalidatiesessie
- zal ook snel terug wegebben
- Herhaling -> meer stabiele elektrochemische veranderingen
Long-term Potentiation (LTP)
- = fysiologische lange termijn veranderingen met structurele aanpassingen
- veranderingen in fysiologisch ontvankelijkheid op de receptorplaatsen
- aanleg van meer receptorplaatsen op de membraan
- => verworven of verkregen vaardigheden
Beschadiging CZS:
- direct letsel aan neuronen en netwerken
- indirect letsel omwille van gestoorde bloedcirculatie, cerebrospinale vochtbalans of afwijkend cerebraal
metabolisme
- onderbreken neurale projecties
- denervatie van neuronen die op afstand werden geïnnerveerd door beschadigde neuronen
- => cascade langsheen neurale trajecten
1.3.1 Cellulaire reactie op letsel
- Oedeem
= algemeen gevolg van hersenbeschadiging
- cytotoxisch cerebraal oedeem: opstapeling intracellulair vocht
- vasogeen oedeem: lekkage van eiwitten en vloeistof uit beschadigde bloedvaten
- lokaal bij letselzone -> neuronale/axonale compressie -> fysiologische blokkering van neurale
geleiding
- meer op afstand -> functionele depressie in niet-aangetast hersenweefsel door beperkte
beschikbare ruimte
- reductie oedeem -> deels herstel functieverlies indien het niet te lang geduurd heeft
- activatie neuronen in oedemateus gebied is niet wenselijk -> toename oedeem
- patiënt eerste 24-48 uur in coma/ rust houden (zeker bij hoge intracraniële druk)
- revalidatie beperken tot actief opzitten of rechtstaan
, - Beeldvorming hersenletsel
- schaduwzone/ umbra bevat vernietigende cellen, die niet meer te redden zijn
- rond schaduwzone = halfschaduwzone/ penumbra: cellen nog levensvatbaar, maar in nood en
kans op uitdeining schaduwzone
- zone met verminderde perfusie (door inklemmend oedeem en cellulaire toxiciteit)
- zone niet overbelasten en voorzien van extra perfusie
- Degeneratie
- beschadiging cel-afferenten -> neuron niet meer voorzien van prikkels -> degeneratie neuron
- => voorwaarts georiënteerde of “anterograde degeneratie”
- achterliggend “target-neuron” deels/ volledig depriveren van input (er worden geen prikkels
meer doorgegeven via haar axon aan dendrieten van het doelneuron => verder voorwaarts
georiënteerde degeneratie
- intact neuron kan prikkels niet meer doorgeven aan een beschadigd achterliggend
target-neuron en intact neuron ervaart daardoor negatieve gevolgen: afleverende axonale
vertakkingen beginnen te atrofiëren => “retrograde degeneratie” of rugwaartse aftakeling
- beschadiging -> cumulatie van zowel antero- als retrograde degeneratie
- => Transneuronale degeneratie: deterioratie over zenuwen heen in alle richtingen
- therapeut moet de aanwezige resterende inputmogelijkheden maximaal stimuleren zodat de
secundaire transneuronale degeneratie geminimaliseerd wordt
- Cave: verhoogde stimulatie kan het beschadigd circuit extra belasten en verder beschadigen
- Diaschisis
= functionele inactiviteit van aan de laesie gerelateerde hersengebieden
= tijdelijke functie-onderbreking op afstand die het gevolg is van hersenbeschadiging
= brein functioneel “doorheengeschud” waardoor functioneren buiten letselzone onderdrukt wordt
= plotse functionele depressie van hersenregio’s op afstand van primaire letselzone
- merkbaar in functioneel samenhangende hersengebieden
- gevolg van een reductie in bloedvoorziening en/of metabolisme en/of shocktoestand
- klinisch beeld in aanvang is dus mogelijks omvangrijker
- deze inactiviteit kan verdwijnen of worden opgeheven (= neurale reactivatie)
- ≠ coma (alle schorsgebieden geïnactiveerd)
- diaschisis opgeheven: enkel een residustoornis blijft over
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper JolienSVH. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,89. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 71498 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen