Volledige samenvatting van "Hoofdstuk 6 wonen" van het vak Omgevingspsychologie/OPSY (1e jaar), gegeven door prof. dr. Gustaaf C. Cornelis.
De samenvatting is gemaakt uit het boek "Theorie Mens en Ruimte - Omgevingspsychologie" van de auteur A. Standaert en ook uit de slides op BB.
6. Wonen
‘Thuis’ refereert aan de belangrijkste plaats in ons leven: een kamer, een huis, een
appartement. Plaatsen waar we erg graag zouden wonen geven ons een thuisgevoel. Het is
een primair territorium.
6.1. Definities
6.1.1. Een eerste benadering
Een huis is geen ‘thuis’.
Huis / residentie: een fysieke structuur.
‘Thuis’: verzameling van culturele, demografische en psychologische betekenissen die we
linken aan een fysieke structuur. Een thuis kan je niet kopen.
6.1.2. Wat is een residentie?
Een residentie kent vele verschijningsvormen: kasteel, caravan, hoeve, een appartement, …
Alle zijn het fysieke structuren.
Altman somt 5 kerndimensies op waarlangs residenties kunnen verschillen.
1) Permanent/tijdelijk
2) Gedifferentieerd/homogeen
3) Gemeenschappelijk/gescheiden
4) Identiteit/stereotypisch
5) Open/gesloten
1. Permanent/tijdelijk
• We hebben in het Westen doorgaans vaste verblijfplaatsen. Voor sommigen is één niet
genoeg: tweede verblijfplaats.
• In minder geïndustrialiseerde landen hebben mensen tijdelijke verblijfplaatsen:
regelmatig verhuizen ze.
2. Gedifferentieerd/homogeen
Huizen kunnen worden ingedeeld in verschillende kamers met elk een verschillende functie
of men kan in één ruimte meerdere dingen doen.
• In een sterk gedifferentieerde woning zijn er veel kamers met elk een andere functie.
• In een homogene woning gaat bijna elke activiteit door in dezelfde ruimte.
De mate van differentiatie is een functie van de welstand en heeft een grote invloed op ons
gedrag: differentiatie beïnvloed privacy en territorialiteit.
3. Gemeenschappelijk/gescheiden
Deze dimensie heeft te maken met het al dan niet betrekken van aparte residentie door
kerngezinnen. In Oosterse culturen leven meerdere generaties onder één dak, in Afrikaanse
culturen wonen soms niet-verwante families in één woning. In het Westen gaan kinderen na
hun studies het huis uit.
1
, 4. Identiteit/stereotypisch
• Woningen reflecteren vaak de persoonlijke smaak van de bewoners. Met identiteit
bedoelt men de mate waarin de residentie de persoonlijkheid van de bewoners uitbeeld
(dit kan in meer of mindere mate).
• Een woning is stereotypisch wanneer ze past in de cultuur.
5. Open/gesloten
Deze dimensie geeft aan in welke mate een woning open staat voor derden (buren,
bezoekers). Sommige huizen zijn omgeven door hoge muren, hekwerk en/of hagen. Andere
niet. Bewoners kunnen hartelijk of koel bezoekers ontvangen.
Besluit
Voor al deze dimensies is er een grote variatie tussen en in culturen. De effecten op het
gedrag zijn moeilijk te onderzoeken. In Vlaanderen is de ideale residentie:
• permanent, gedifferentieerd, niet-gemeenschappelijk, gesloten en geeft ze identiteit,
• toch neemt men ook tijdelijke, homogene en gemeenschappelijke, open en
stereotype residenties (studenten).
6.1.3. Wat is een thuis?
Het concept ‘thuis’ staat voor een geheel van betekenissen.
• Aanvankelijk de plek waar men vandaan kwam: mensen kregen vaak ook een
familienaam die verwees naar de plek van afkomst (en niet de genealogie).
• Vanaf de 17de eeuw verwijzing naar de (primaire) residentie. Niettemin: grote
verschillen tussen thuis en residentie.
Ook ‘thuis’ gaan we beschrijven aan de hand van een reeks kernwoorden. Als een residentie
daaraan voldoet is het een thuis, zoniet louter een verblijfplaats.
1. Toevluchtsoord
Het is een plek die ons beschermd voor gevaren van buitenaf, die ons veiligheid biedt, die
ons privacy verleend, omdat we deze plek (denken te) controleren. Thuis vinden we rust.
2. IJkpunt
Onze thuis geeft ons een plaats in de wereld. Onze thuis laat toe ons leven te ordenen:
• we vertrekken er en we keren ernaar terug (ruimtelijk)
• we voelen er continuïteit, tot we verhuizen (tijdsdimensie): onze kindertijd in het
ouderlijke huis, dagelijkse patronen (herhaald gedrag).
3. Identiteit
Thuis staat symbool voor wie we zijn, een fysieke structuur voor onze identiteit:
• Thuis geeft (vaak) onze sociaal-economische status weer.
• Thuis toont onze gezinsstructuur: met wie we samenleven (vb. kot of bij de ouders).
Wij kiezen een thuis, maar omgekeerd worden we ook bepaald door onze thuis (vb. als we
opgroeien).
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sofiemees. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
