Samenvatting Een kennismaking met de oude wereld - Klassieke oudheid (B-ODISEE-JPO0SY)
Boeksamenvatting 'Een kennismaking met de Oude Wereld' h12 t/m 16 (minus hoofdstuk 13)
Aantekeningen Oudheid II
Alles voor dit studieboek (61)
Geschreven voor
Universiteit van Amsterdam (UvA)
Geschiedenis
Oude Geschiedenis
Alle documenten voor dit vak (18)
Verkoper
Volgen
daisyrosel
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
1: Het ontstaan van de beschavingen in Egypte en Mesopotamië
1.1 Landbouw
Het ontstaan van de beschavingen rond de Tigris en de Eufraat 3000 vc:
● Toenemende verstedelijking
● Staatsvorming
● Uitvinding van het schrift
Neolithische revolutie
- Steentijd: men wist nieuwe werktuigen van steen te ontwikkelen. Aan het eind van de
middensteentijd had men de werktuigen zo verbeterd dat sommige mensen langer op dezelfde
plaats woonden in primitieve hutten en holen.
- Nieuwe steentijd: grotere beheersing van de natuur. Het kweken van graansoorten en temmen
en fokken van dieren.
2 typen landbouw:
- Irrigatielandbouw: Egypte (natuurlijke maar onregelmatige irrigatie door overstromingen van
de Nijl) en zuidelijk Mesopotamië (kunstmatige irrigatie, veel productiever)
- Regenlandbouw: mogelijk in Iran, Noord-Irak, Noord-Syrië, kustgebied middellandse zee
Door de uitvinding van de landbouw kon men zich gaan specialiseren en ontwikkelden zich een
ambtenarenapparaat en een priesterkaste.
1.2 Steden
Aan het begin van het neolithicum ontstonden overal dorpen. Maar de grootste en invloedrijkste
steden ontstonden 4000-3000 vc aan de oevers van grote rivieren. Daar was immers de hoogste
voedselproductie mogelijk.
● Centrum van de Mesopotamische stad: de tempel, de woonplaats van de stadsgod die door de
gemeenschap onderhouden moest worden.
→ De tempelorganisatie had veel mensen in dienst en uit behoeften van de tempeleconomie
ontwikkelde zich het schrift (Mesopotamië: spijkerschrift, Egypte: hiërogliefenschrift)
,Veetelers hanteerden alsnog een semi-nomadische levenswijze en landbouwers konden na enkele jaren
ook weer vertrekken als de bodem uitgeput was. (Ze hadden een haat-liefde verhouding: bang voor
plunderingen maar ze hadden elkaar ook nodig.)
1.3 Geografische gesteldheid: overeenkomsten en verschillen
● Overeenkomsten:
- Afhankelijk van rivierwater, weinig regenval, gebrek aan grondstoffen
● Verschillen:
- De Egyptenaar liet de Nijl het werk doen en zaaide in het vruchtbare slib. De Mesopotamiër
moest heel voorzichtig het water laten irrigeren terwijl de Eufraat en de Tigris beide van slechte
kwaliteit water was.
- De Mesopotamische grond had meer kans op verzilting (teveel zout in het water, niet alle
gewassen kunnen hier tegen)
- De ligging. In Egypte is de overgang van cultuurland en woestijn zeer abrupt en ligt daarbij zeer
geïsoleerd van de buitenwereld. Dit zorgde ervoor dat Egypte pas halverwege het 2e millennium
vc te maken kreeg met invasies. Bij Mesopotamië verliep de overgang naar minder vruchtbare
gebieden veel geleidelijker waardoor er voortdurend binnendringers de macht overnamen.
Echter bleef in Mesopotamië wel een sterke mate van continuïteit doordat de nieuwe
machthebbers zich aanpasten aan de Mesopotamische cultuur.
2.1 De indeling van de Egyptische geschiedenis
- Dynastieën: afkomstig van Egyptische priester Manetho. Hij schreef in de 3e eeuw vc in het
Grieks een geschiedenis van Egypte en ordende deze in 30 dynastieën.
- Moderne indeling: 3 Rijken (Oud, Midden, Nieuw, (Laat))
2.2 Egypte: het Oude Rijk
- Vroeg-dynastieke periode (3000-2600 vc). Vereniging van Egypte onder 1 koning, tevens
uitvinding hiërogliefenschrift.
- Oude Rijk (2600-2150 vc). Egypte was een eenheid geworden maar er bestond nog wel een
onderscheid tussen Beneden-Egypte en Boven-Egypte. De koning werd ‘koning der beide
landen’ genoemd.
Het oude rijk is beroemd geworden door de pyramiden, dichtbij de hoofdstad Memphis. In vooral de
jonge tempels is een grote hoeveelheid religieuze en autobiografische hiërogliefenteksten bewaard
gebleven. Dit geeft ons een beeld van de zeer complexe tempeleconomie.
● De val van het Oude Rijk:
- Provinciehoofden werden te machtig. De grond die hun ‘salaris’ was, ging over van vader op
zoon waardoor ze regionale koningen werden. Dit gold ook voor hun ambt waardoor de
koning de greep op zijn ambtenaren verloor.
- Hoogte van de overstromingen van de Nijl nam af, hongersnoden.
→ overstap op kunstmatige irrigatielandbouw
2.3 Mesopotamië: Sumer en Akkad
De Sumeriërs en later de Akkadiërs waren verantwoordelijk voor het vormgeven van de
Mesopotamische beschaving.
De Sumeriërs:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper daisyrosel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,29. Je zit daarna nergens aan vast.