Deze samenvatting is genoeg om te kennen voor het examen sociale psychologie. Ik haalde tijdens de herexamens een 12 door enkel het leren van deze samenvatting. Het is een combinatie van het boek en van de lessen.
Hoofdstuk 1: Methodes van sociaalpsychologisch onderzoek (p.25-58)
1.1 Observatie (p.26-27)
Ecologische validiteit: de mate waarin het onderzoek conclusies over het ‘natuurlijk’
voorkomende gedrag van mensen in situaties die ze ‘in het echte leven’ ook tegenkomen
Nadeel observatieonderzoek: gedragingen waarin een onderzoeker geïnteresseerd is, zijn
soms vrij zeldzaam
Het is vaak zeer moeilijk om conclusies te trekken over de oorzaken van het waargenomen
gedrag of zelfs maar over de precieze omstandigheden die ermee samenhangen → elk
concreet gedrag verschilt op zeer veel dimensies van elk ander gedrag
1.2 Zelfbeschrijvingen (p.27-36)
Veel sociaalpsychologische theorieën bevatten concepten die naar coverte processen
verwijzen, en soms zijn de te verklaren gedragingen zelf ook covert. De verleiding bestaat om
voor het beschrijven van die gedragingen en voor het toetsen van die theorieën een beroep
te doen op wat de handelende personen er zelf over zeggen of schrijven.
Zelfbeschrijvingen gebruiken is aanlokkelijk omdat de kans dat een onderzoeker zo
informatie krijgt over talrijke instanties van het bestudeerde gedrag of de bestudeerde
omstandigheden vrij groot is.
• Vragen te stellen over eender wat
• Weinig arbeidsintensief
• Uitvoering uitbesteed- en automatiseerbaar
1
,Opdat een zelfbeschrijving van een gedrag of een onderliggend proces valide zou zijn, moet
echter aan 3 voorwaarden worden voldaan:
1. Het gedrag of de reden waarom hij/zij het vertoont kunnen beschrijven
2. De gelegenheid krijgen om dat gedrag te beschrijven
3. Dat gedrag willen beschrijven
1.2.1 De beperkingen van zelfbeschrijvingen
De 1ste voorwaarde is niet vervuld als:
1) een onderzoeker retrospectieve vragen stelt en als de ondervraagde zich het
gedrag, de context van het gedrag of de factoren die van invloed waren op
het gedrag niet goed kan herinneren
2) de vragen (oorzaken van) gedragingen betreffen waarvan de ondervraagde
zich niet eens bewust is of was
De 2de voorwaarde is niet vervuld als:
1) de vraagstelling de ondervraagde onvoldoende ruimte geeft om het eigen
gedrag of factoren die daar een rol in hebben gespeeld te beschrijven
a. black out
b. gemeende reden door (on)bewuste beïnvloeding sociale situatie
c. antwoordmogelijkheden niet toereikend mening ondervraagde
Oplossing: als mensen die een vragenlijst invullen al die vragen zouden overslaan
waarop ze het antwoord niet (meer) weten of als ze de soms aangeboden optie
‘Anders, namelijk…’ zouden gebruiken als hun antwoord niet bij de
antwoordmogelijkheden staat. Sociale normen schrijven echter voor dat als iemand
een vraag stelt, de ander zo goed mogelijk probeert te antwoorden
De 3de voorwaarde is vaak niet vervuld omdat:
1) veel gedragingen onder invloed staan van de gevolgen die dat of gelijkaardig
gedrag in het verleden heeft gehad. Gedragingen met aangename gevolgen
nemen toe; gedragingen met onaangename gevolgen nemen af
2) Zelfbeschrijvingen lokken vooral gunstige of ongunstige reacties uit als ze
over gedragingen of gedragsdeterminanten gaan waar uitgesproken sociale
normen over bestaan. Wie zich sociaal wenselijk uitlaat krijgt goedkeuring en
waardering; wie zich sociaal onwenselijk uitlaat, stoot op allerlei vormen van
afkeuring
→ wat mensen over hun gedrag vertellen, wijkt vaak sterk af van hoe ze
zich werkelijk gedragen
2
,Pseudodeelnemer: iemand die zich tegenover echte deelnemers als een mede-
deelnemer voordoet, maar die in werkelijkheid een door de proefleider bedachte rol
speelt
Onderzoek: Feldman-Hall et al. (2012) over keuzes die mensen maken als er een
conflict bestaat tussen hun eigenbelang en het belang van iemand anders
Methode: De onderzoekers vertelden aan sommige deelnemers dat
ze geïnteresseerd waren in economisch gedrag. Om dat te
bestuderen, moesten de deelnemers zich inleven in een
proef waaraan ze samen met een andere deelnemer
zouden deelnemen. Een van beiden zou een bedrag van
20 £ krijgen. De ander zou via elektrodes op zijn hand 20
elektrische schokken krijgen. Degene die het geld kreeg,
kon betalen om het leed van de ander te verlichten.
Hiertoe moest hij/zij per schokbeurt via een
computersysteem doorgeven hoeveel geld hij/zij
opofferde. Na afloop van de schokbeurten mocht degene
die het geld had gekregen het resterende bedrag
meenemen naar huis. De deelnemers kregen de vraag
hoeveel geld ze dachten te houden als ze terechtkwamen
in de rol van de deelnemer die geld kreeg.
Tijdens de sessie zaten de deelnemer en de
pseudodeelnemer in aparte ruimtes, maar kon de
deelnemer telkens gedurende 4 seconden op een monitor
zien ‘hoe de hand van de pseudodeelnemer op de
toegediende schok reageerde’. In werkelijkheid ging het
om video-opnames van de reacties van de hand van de
pseudodeelnemer op echte schokken.
Video gedrag dat deelnemer bij een schok gegeven had:
• Hand in rust
• Hand die pijnlijk samentrok o.i.v. de maximale
schok
• Hand die een tussenliggende reactie vertoonde
Afhankelijke variabele: Zelfverklaarde bereidheid te geven
Feitelijke donatie
Onafhankelijke variabele: Video-opname reactie hand
Resultaten: Meer dan 9/10 deelnemers beweerden da ze alles zouden
geven om het lijden van de ander te verzachten, terwijl
alle deelnemers die de procedure echt doorliepen
minstens en deel voor zich hielden → discrepantie tussen
wat mensen zeiden dat ze zouden doen en wat ze
werkelijk deden
3
, 1.2.2 Het nut van zelfbeschrijvingen
a) Hypothesen genereren
b) Bestudeerd gedrag = soms zelfbeschrijving
c) Rol sociale wenselijkheid gedragsdomein
d) Invloed sociale normen & geheugenproblemen zijn door strategische
vraagstelling te omzeilen
Event sampling: op toevallige of vooraf bepaalde tijdstippen worden mensen
opgeroepen om aan te geven wat ze aan het doen zijn en hoe leuk ze dat vinden
Day reconstruction method: mensen krijgen op een bepaalde dag de vraag om de
vorige dag te beschrijven en bij elke activiteit aan te geven wanneer die begon en
eindigde, wat de activiteit inhield, wie de aanwezigen waren en hoe ze zich voelden
1.3 Correlationeel onderzoek (p.36-38)
Correlationeel onderzoek: geen methode om gegevens te verzamelen, maar om verbanden
tussen gegevens te bestuderen. Ze bestaat erin om van 2 of meer variabelen te berekenen in
hoeverre ze positief of negatief samenhangen (correlatiecoëfficiënt van -1 tot +1)
Werkwijze:
• 2 of meer variabelen meten
• Berekenen of ze samen variëren
• Kans berekenen dat samenhang toevallig is
Voordelen:
• Gebruikt natuurlijke variatie (ethisch)
• Correlaties tussen eender welke metingen
Nadeel:
• Een enkele correlatie zegt niets over oorzakelijk verband en richting daarvan
• Vaak causale relatie verondersteld o.b.v. intuïtie of theorie → misleide conclusies
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper senneboets. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
