Dit is een samenvatting van het boek 'Economie: een inleiding' (geschreven door André Decoster en Erwin Ooghe), lesnotities en de slides uit de lessen van professor Konings Jozef. Het is een zeer uitgebreide samenvatting, met alle informatie uit de lessen en grafieken om deze uitleg te visualisere...
1e
Bachelor
Toegepaste
Economische
Wetenschappen,
KU
Leuven
Schooljaar:
2017-‐2018
SAMENVATTING
GLOBALE
ECONOMIE
Gebaseerd
op
het
boek
‘Economie,
een
inleiding’
geschreven
door
André
Decoster
&
Erwin
Ooghe,
lesnotities,
werkcolleges
en
de
PowerPoint
van
Professor
Konings
Jozef.
,Inhoudsopgave
1
MACRO-ECONOMISCHE
ANALYSE:
WAT
EN
WAAROM?
(HOOFDSTUK
18)
.........................
5
1.1
DE
ECONOMISCHE
KRINGLOOP.
............................................................................................................................
5
1.2
HET
BELANG
VAN
GELD.
.........................................................................................................................................
6
1.3
INFORMATIE-‐
EN
COÖRDINATIEPROBLEMEN.
....................................................................................................
6
1.4
VAN
KEYNES
NAAR
DE
KLASSIEKEN
EN
TERUG.
................................................................................................
7
2
DE
NATIONALE
REKENINGEN
(HOOFDSTUK
19).
........................................................................
8
2.1
HET
BRUTO
BINNENLANDS
PRODUCT
(BBP).
...................................................................................................
8
2.1.1
Het
bbp
in
een
eenvoudig
voorbeeld.
....................................................................................................
8
2.1.2
De
productiebenadering:
de
bruto
toegevoegde
waarde.
...........................................................
8
2.1.3
De
inkomensbenadering
van
het
bbp.
..................................................................................................
9
2.1.4
De
bestedingsbenadering:
de
finale
goederen.
.................................................................................
9
2.1.5
De
evolutie
van
het
BBP.
............................................................................................................................
9
2.2
HET
NATIONAAL
INKOMEN.
..................................................................................................................................
9
2.2.1
Het
nationaal
inkomen.
..............................................................................................................................
9
2.2.2
Het
NNBI
en
de
binnenlandse
vraag
:
de
lopende
rekeningen.
...............................................
10
2.2.3
Het
NNBI
en
de
consumptieve
bestedingen
:
het
nationaal
sparen.
.....................................
10
2.3
DE
BETALINGSBALANS.
.......................................................................................................................................
10
2.3.1
De
drie
rekeningen
registreren
de
oorsprong
en
de
aanwending
van
de
middelen.
.....
10
2.3.2
Onevenwichten
in
de
betalingsbalans.
...............................................................................................
12
3
HET
BBP
ALS
MAATSTAF
VAN
ECONOMISCHE
ACTIVITEIT
DOORHEEN
TIJD
EN
RUIMTE
3.1
HET
NOMINAAL
EN
REËEL
BBP.
.......................................................................................................................
13
3.3
GROEI
VAN
HET
BBP
DEFINIËREN
EN
ANALYSEREN.
....................................................................................
14
3.3.1
De
gemiddelde
jaarlijkse
groeivoet,
groei
is
een
niet-lineair
proces.
...................................
14
3.3.2
Waarom
logaritmes
zo
handig
zijn
bij
groei.
.................................................................................
14
3.4
OUTPUTKLOOF,
INFLATIE
EN
GROEI,
PPP.
......................................................................................................
14
3.5
VERBAND
TUSSEN
INFLATIE
EN
GROEI.
............................................................................................................
15
3.6
BBP
VERGELIJKEN
TUSSEN
REGIO’S
VIA
KOOPKRACHTPARITEIT
(PPP).
..................................................
15
4
DE
VRAAGZIJDE
:
DE
REËLE
SFEER
(HOOFDSTUK
24).
............................................................
16
4.1
UITGANGSPUNT
:
EEN
STABIEL
ALGEMEEN
PRIJSPEIL.
..................................................................................
16
4.2
EEN
EENVOUDIG
MODEL
:
EEN
GESLOTEN
ECONOMIE
ZONDER
OVERHEID.
..............................................
16
4.2.1
De
private
consumptie
C.
.........................................................................................................................
16
4.2.3
De
structurele
vorm
van
een
economisch
model.
..........................................................................
18
4.2.4
Algemene
benadering
:
het
evenwicht.
..............................................................................................
18
4.2.5
Comparatieve
statica
via
multiplicators.
.........................................................................................
18
4.3
EEN
MEER
REALISTISCH
MODEL
:
EEN
OPEN
ECONOMIE
MET
OVERHEID.
.................................................
19
4.3.1
De
impact
van
de
overheid
op
de
aggregatieve
vraag.
..............................................................
19
4.3.2
De
impact
van
de
buitenlandse
handel
op
de
aggregatieve
vraag.
......................................
19
4.3.3
Het
evenwichtsniveau
in
het
algemeen
model
van
de
reële
sfeer.
.........................................
19
4.3.4
De
multiplicator
in
een
open
economie
met
overheid.
...............................................................
20
5
GELD
EN
HET
BANKWEZEN
(HOOFDSTUK
21).
..........................................................................
21
5.1
GESCHIEDENIS
VAN
HET
GELD.
..........................................................................................................................
21
5.2
WAAROM
GEBRUIKEN
WE
GELD?
......................................................................................................................
21
2
, 5.2.1
Geld
als
waardemeter.
..............................................................................................................................
21
5.2.2
Geld
als
algemeen
aanvaard
ruilmiddel.
..........................................................................................
21
5.2.3
Geld
als
beleggingsmiddel.
......................................................................................................................
22
5.3
VERSCHILLENDE
SOORTEN
GELD.
.....................................................................................................................
22
5.3.2
De
geldhoeveelheid
in
enge
zin
(M1).
..................................................................................................
22
5.3.3
De
geldhoeveelheid
in
ruime
zin
(M3).
...............................................................................................
22
5.3.4
Het
internationale
geld.
...........................................................................................................................
22
5.4
DE
BASISMECHANISMEN
VAN
GELDCREATIE.
..................................................................................................
22
5.4.1
Het
ontstaan
van
chartaal
geld.
...........................................................................................................
22
5.4.2
Het
ontstaan
van
giraal
geld.
................................................................................................................
23
5.4.3
De
geldbasismultiplicator.
......................................................................................................................
23
5.5
HET
GELDAANBOD.
..............................................................................................................................................
23
5.5.1
Het
gedrag
van
het
publiek.
...................................................................................................................
24
5.5.2
Het
gedrag
van
de
banken.
.....................................................................................................................
24
5.5.3
Het
gedrag
van
de
Centrale
Banken.
..................................................................................................
24
5.5.4
De
stabiliteit
van
het
bankwezen.
........................................................................................................
25
5.6
DE
VRAAG
NAAR
GELD.
........................................................................................................................................
26
5.6.1
De
componenten
van
de
vraag
naar
geld.
........................................................................................
26
5.6.2
De
transactievraag
naar
geld.
...............................................................................................................
26
5.6.3
De
vermogensvraag
naar
geld.
.............................................................................................................
26
5.6.4
Een
analytische
uitdrukking
voor
de
geldvraag.
..........................................................................
26
5.6.5
Evenwicht
in
de
geldmarkt.
....................................................................................................................
27
5.7
HET
MONETAIRE
BELEID
VOLGENS
DE
TAYLOR
RULE.
.................................................................................
27
6
HET
IS-LM-MODEL
(HOOFDSTUK
25).
...........................................................................................
28
6.1
HET
VERBAND
TUSSEN
DE
REËLE
EN
DE
MONETAIRE
SFEER.
......................................................................
28
6.2
DE
IS-‐CURVE.
........................................................................................................................................................
29
6.3
DE
LM-‐CURVE.
.....................................................................................................................................................
29
6.4
HET
EVENWICHT
IN
HET
IS-‐LM-‐SCHEMA.
......................................................................................................
30
6.4.1
De
liquidity
trap.
..........................................................................................................................................
30
6.4.2
Macro-economische
evenwicht
en
beleid.
........................................................................................
31
7.1
ENKELE
BEGRIPPEN.
............................................................................................................................................
34
7.2
PRIJSVORMING
OP
DE
WISSELMARKTEN.
.........................................................................................................
35
7.3
FACTOREN
DIE
PRIJSVORMING
BEÏNVLOEDEN.
...............................................................................................
35
7.3.1
De
interestvoeten
in
het
binnen-
en
buitenland.
...........................................................................
35
7.3.2
Verwachtingen
en
de
rol
van
speculatie.
..........................................................................................
37
7.3.3
Het
prijsniveau
in
binnen-
en
buitenland.
........................................................................................
37
7.3.4
De
economische
activiteit
in
binnen-
en
buitenland.
...................................................................
38
8.2
EVENWICHT
OP
DE
ARBEIDSMARKT
MET
VAKBONDEN
EN
PRIJSZETTERS.
................................................
41
8.2.1
De
onderhandelingscurve.
.......................................................................................................................
41
8.2.2
De
prijszettingscurve.
................................................................................................................................
42
3
, 8.2.3
Het
macro-economisch
evenwicht
op
de
arbeidsmarkt.
............................................................
43
8.3
DE
AGGREGATIEVE
AANBODCURVE.
.................................................................................................................
44
8.3.1
Het
natuurlijke
outputniveau.
...............................................................................................................
44
8.3.2
Afleiding
van
de
AA-curve.
......................................................................................................................
44
8.3.3
Verschuivingen
van
de
AA-curve.
.........................................................................................................
45
8.3.4
Rationele
verwachtingen
versus
nieuw-keynesianen.
................................................................
45
9
HET
AV-AA
MODEL
(HOOFDSTUK
27).
..........................................................................................
46
9.1
HET
AV-‐AA-‐SCHEMA.
.........................................................................................................................................
46
9.1.1
De
aggregatieve
vraagcurve.
.................................................................................................................
46
9.1.2
De
aggregatieve
aanbodcurve.
.............................................................................................................
46
9.1.3
Het
macro-economisch
evenwicht
op
lange
termijn.
..................................................................
46
9.2.1
Een
positieve
vraagschok
in
het
AV-AA-schema.
...........................................................................
47
9.2.2
Het
IS-LM-schema
als
de
positieve
vraagschok
volgt
uit
een
monetair
beleid.
...............
47
9.2.3
Het
IS-LM-schema
als
de
positieve
vraagschok
volgt
uit
budgettair-fiscaal
beleid.
.....
47
9.2.4
De
financiële
crisis
en
de
recessie
van
2009
in
het
AV-AA-schema.
......................................
48
9.3
DE
PHILIPS-‐CURVE.
.............................................................................................................................................
48
10.4
ROL
VAN
INSTITUTIES.
.....................................................................................................................................
52
,1 Macro-‐economische
analyse:
wat
en
waarom?
(Hoofdstuk
18)
Wat
is
het
verschil
tussen
micro-
en
macro-economie?
• Micro:
men
bestudeert
de
individuele
consumenten.
• Macro:
men
bestudeert
alle
consumenten
van
een
bepaald
land.
Toch
volstaat
de
micro-economische
analyse
niet,
want
de
optelsom
van
alle
individuele
consumenten,
want
er
zijn
enkele
bijkomende
inzichten:
1.1 De
economische
kringloop.
p.
532-‐536
In
de
macro-economie
probeert
men
te
begrijpen
hoe
de
som
van
alle
transacties
samen
evolueert
en
verandert.
De
geldwaarde
van
de
productie
van
goed
i
is
gelijk
aan
𝑝! . 𝑞! ,
dus
de
som
(die
we
verkort
voorstellen
door
PQ)
van
de
productie
van
alle
goederen
is:
𝑃𝑄 = 𝑝! . 𝑞! + 𝑝! . 𝑞! + ⋯ + 𝑝! . 𝑞!
!
⟹ 𝑃𝑄 = 𝑝! . 𝑞!
!!!
In
de
economische
kringloop
staat
tegenover
de
productiestroom
(de
bovenloop)
van
goederen
en
diensten
een
inkomensstroom
(de
benedenloop)
die
terecht
komt
bij
de
gezinnen
(de
consumenten).
Je
kan
zien
dat
het
inkomen
=
creatie
van
toegevoegde
waarde
(productie)
=
waarde
van
finale
goederen
en
diensten.
In
de
economische
kringloop
wordt
de
opbrengst
van
de
verkoop
van
finale
goederen,
uitgekeerd
aan
al
diegene
die
hebben
meegewerkt
aan
het
productieproces
(dat
zijn
allemaal
consumenten),
dus
rekening
houdend
met
deze
economische
kringloop
zorgt
een
stijging
van
de
prijzen
niet
noodzakelijk
voor
een
daling
van
de
vraag.
Gezinnen
krijgen
nu
een
hoger
inkomen,
want
de
opbrengst
van
de
verkoop
stijgt,
en
dat
inkomen
kunnen
ze
ook
consumeren.
GEEN
daling
van
de
vraag.
De
wet
van
Say=
elk
aanbod
schept
zijn
eigen
vraag.
OPM:
Enerzijds
is
de
wet
van
Say
van
groot
belang
(er
zijn
terugkoppelingsmechanismen
die
ontsnappen
aan
de
micro-‐economische
analyse),
maar
anderzijds
is
het
uitgangspunt,
dat
de
consumenten
niet
sparen,
te
restrictief
en
niet
realistisch.
5
,Er
kunnen
een
aantal
lekken
ontstaan
in
de
economische
kringloop
als
bijvoorbeeld
gezinnen
beginnen
te
sparen
sparen
is
een
lek
in
de
economie.
p.
537-‐539
1.2 Het
belang
van
geld.
De
economische
kringloop
die
we
eerder
hebben
voorgesteld,
is
niet
volledig:
de
geldkringloop
mist.
Op
het
eerste
zicht
lijkt
het
dat
geld
niets
bijbrengt
(‘geld
is
neutraal’)
aan
de
kringloop,
maar
dit
is
gezichtsbedrog.
geld
kan
effecten
hebben
op
onderliggende
reële
grootheden
maar
ook
verstoringen.
Om
dit
te
duiden
leiden
we
een
belangrijke
identiteit
af:
M(geldhoeveelheid)
=
de
voorraad
aan
geld
die
mensen
op
een
bepaald
moment
aanhouden.
Dit
is
een
voorraadvariabele.
PQ(geldwaarde
van
de
productie)
=
de
stroom
van
goederen
en
diensten
die
gedurende
een
bepaalde
periode
op
de
markten
van
finale
goederen
verhandelt
worden.
Dit
is
een
stroomvariabele.
Om
deze
twee
met
elkaar
in
verband
te
brengen
moeten
we
van
M
een
stroomvariabele
maken,
en
daarom
voeren
we
V
in
(MV
is
een
stroomvariabele):
V(omloopsnelheid)
=
het
aantal
keren
dat
de
bestaande
geldvoorraad
wordt
gebruikt
in
transacties
van
goederen
en
diensten
gedurende
een
bepaalde
periode.
We
krijgen
dan
de
identiteit
van
Fischer:
𝑃 . 𝑄 = 𝑀 . 𝑉
De
identiteit
van
Fischer=
stelt
dat
de
nominale
waarde
van
de
stroom
van
goederen
en
diensten
op
elk
ogenblik
gelijk
moet
zijn
aan
de
geldstroom
die
gebruikt
wordt
om
de
transacties
van
deze
goederen
en
diensten
mogelijk
te
maken.
Dit
is
ook
een
belangrijke
reden
waarom
micro-economische
analyse
niet
volstaat:
er
kunnen
namelijk
storingen
optreden
in
het
geldcircuit,
die
volgens
deze
identiteit
gevolgen
gaan
hebben
op
de
goederenstroom.
De
interactie
tussen
de
geld-‐
en
goederenstroom
wordt
dus
in
de
micro-‐economische
analyse
niet
betrokken.
p.
539-‐540
1.3 Informatie-‐
en
coördinatieproblemen.
1.3.1 Voorbeeld
1:
investeringen.
Bedrijven
doen
investeringen
omdat
ze
verwachten
dat
de
toekomstige
vraag
naar
hun
producten
zal
stijgen.
De
toekomst
is
echter
zeer
onzeker,
dus
door
deze
onzekerheid
gaan
bedrijven
vaak
naar
elkaar
kijken.
6
, Zo
ontstaat
een
investeringsboom
met
een
zelf
voedend
karakter:
• Als
bedrijven
beginnen
investeren
en
de
rest
volgt
dit
voorbeeld
de
totale
productie
stijgt:
optimisten
worden
bevestigd
in
hun
optimisme.
• Als
bedrijven
stoppen
met
investeren
en
de
rest
volgt
dit
voorbeeld
de
totale
productie
daalt:
pessimisten
worden
bevestigd
in
hun
pessimisme.
Animal
spirits=
vlagen
van
pessimisme
en
optimisme
die
volgens
Keynes
de
drijvende
factoren
zijn
achter
de
cyclische
bewegingen
van
de
productie.
1.3.2 Voorbeeld
2:
spaarders.
Spaargedrag
van
gezinnen
wordt
sterk
bepaald
door
de
toekomst.
Als
ze
pessimistisch
gestemd
zijn
over
de
toekomst,
gaan
ze
meer
sparen.
Dit
doen
ze
door
minder
te
consumeren
en
meer
geld
opzij
te
zetten.
Maar
als
je
minder
consumeert,
zal
ook
de
vraag
dalen.
Dit
zal
zorgen
voor
een
daling
van
het
inkomen
(zoals
gezien
bij
de
economische
kringloop)
waardoor
gezinnen
minder
kunnen
sparen.
Spaarparadox=
de
neiging
om
meer
te
sparen,
die
leidt
tot
een
verminderde
mogelijkheid
om
te
sparen.
p.
541-‐544
1.4 Van
Keynes
naar
de
klassieken
en
terug.
Keynesiaanse
analyse
(Keynes,
beïnvloedt
door
de
Grote
Depressie
in
1930):
• Macro-‐economie
is
geen
optelsom
van
micro-‐economische
fenomenen.
• Coördinatieproblemen
die
zorgde
voor
de
spaarparadox
(in
1930
bijvoorbeeld).
• Geld
maakt
het
verschil.
• De
overheid
heeft
een
rol
te
vervullen
en
moet
in
een
crisis
de
vicieuze
cirkel
doorbreken
door
zelf
meer
te
gaan
besteden
(overheidsuitgaven
moeten
stijgen).
• Stickky
prices.
dit
leidde
tot
stijgende
overheidsschulden
en
steeds
meer
inflatie.
Economen
grepen
terug
naar
de
neoklassieke
visie
(M.
Friedman):
• Terugkeer
naar
micro-‐economische
grondslagen:
macro-economie
is
de
optelsom
van
micro-economische
fenomenen.
• Geen
plaats
voor
coördinatieproblemen
of
animal
spirits,
want
de
perfect
werkende
markten
lossen
die
vanzelf
op.
• Er
is
geen
nood
aan
overheidsinterventie,
de
markten
reguleren
zichzelf
wel.
• Flexibele
prijzen.
Om
goed
te
zijn
zouden
we
eigenlijk
met
een
mix
van
de
twee
visies
moeten
werken.
7
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lara1234. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
