Samenvatting gastcollelleeges Stem p. 46-62 en p. 63-85
De stem door het leven heen
Inleiding
- Stem ondergaat veelle veranderingen alles gevolleg van:
o Anatomische en fysiolleogische veranderingen
o Leerprocessen en psychosociallee aspecten
- Eerst toenemende stemontwikkelleing en op lleatere lleeefijd toenemende degenerate
normallee verouderingsverschijnselleen
- Aanvankelleijk onderzoekers vooralle jonge stem en stemontwikkelleing (kind –
vollewassenen)
- Omwillellee van vergrijzing lleater ook aandacht voor oudere stem
- Recent ook babystem
De babystem
Vocaal perceptuele ontwikkeling
- Baby kan:
o Lage frequentes waarnemen en onderscheiden
Nog geen spraakklleanken verschillelleen ziten in hoge frequentes
Welle: toonhoogte of fundamentellee frequente en wijzigingen hierin
(= intonate)
o Luidheid waarnemen
o Tijdsstructuur van spraak waarnemen (ritme en snelleheid)
o Deze drie elleementen vormen een onderdeelle van prosodie
- Voor geboorte lleeert baby klleankpatroon en enkellee typische kenmerken om te kunnen
identifceren
- Na geboorte Chilled Directed Speech
o Manier van spreken gericht op zeer jonge kinderen heef typische
prosodische kenmerken
Hoge melleodische spreektoonhoogte
Overdreven intonatepatronen met grote variates
Langere pauzes
...
o CDS-prosodie (crossculletureelle) speciifeke functes voor vroeg talleige
ontwikkelleing
o 3 fases in het eerste lleevensjaar (Fernalled, 1992)
Eerste fase:
Typische prosodie hellept aandacht op te wekken en vast te
houden (door pominente van stemklleacht t.o.v.
achtergrondlleawaai)
Nog geen auditeve patroonherkenning en gelleuidslleocalleisate
Vooralle spreektoonhoogte is hier van belleang
Gebruikte prosodie heef aaecteve lleading voor baby
o Bv. reacte met glleimlleach op stemgelleuid
1
, Tweede fase:
Aaecteve reacte op stemmelleodie verifjnt verder
Gaat niet enkelle meer om aangename moederstem, maar om
de koppelleing aan speciifeke communicateve intentes (bv.
troosten, verwittigen,...) in een sociaalle-aaecteve conteet
Kind lleeert betekenis aan klleank koppelleen
Kort ritmisch patroon met weinig intonate kan baby begrijpen
alles verbod
Derde fase:
Prosodie dient om lleinguïstsche gehelleen (bv. woorden) te
begrenzen, verduidelleijken diaerenttren en associtren met
referenten uit de omgeving
Pas vanaf dan “taallebegrip” genoemt
o Maar begint dus eigenlleijk alle veelle vroeger
Vocaal productieve ontwikkeling
- Eerste vocallee producte geboorteschreeuw
- Vanaf dan begint de vocaalle producteve ontwikkelleing
- Tot voor kort “vroege vocalleisates van het kind zijn niet zo belleangrijk voor de
ontwikkelleing van de uiteindelleijke spraak”
- Ondertussen inzicht: vroege gelleuiden ontwikkelleen systematsch naar vroege
vocalleisates van spraak
- Vroege vocalleisates middelle van het kind om aan te tonen dat spraakcapaciteit
aanwezig + aan het ontwikkelleen is
- Bewijs voor vocallee ontwikkelleing alles voorlleoper van spraak- en taalleontwikkelleing
gevonden bij kinderen met ASS
o Problleemen met vroege vocallee ontwikkelleing alle op jonge lleeefijd opgemerkt
o Vocalleiseren en brabbelleen klleinkt anders bij baby’s met ASS + heef geen
communicateve intente (Seifert en Biesinger, 200005)
o Kinderen hebben alle in tweede hellef van eerste lleevensjaar vaardigheid om
onderscheid te maken tussen vocallee uitdrukkingen en emotes (Decoster,
200007) kinderen met ASS niet
Moeilleijk inlleeven in gevoelleens van anderen (theory of mind) en dus ook
niet afeiden uit het stemgebruik
Pragmatsche stoornissen ook betrekken op niet kunnen interpreteren
van toon van een stem + gelleaatsuitdrukkingen
Problleemen met eigen emotes
Normaalle: huilleen gebruiken alles signaalle
ASS: doet dit niet en zalle ontroostbaar zijn
o In verdere ontwikkelleing pragmatsche problleemen blleijven op de voorgrond
Moelleijkheden met:
Conversatonellee vaardigheden
Regelles
Conteeten
Afeiden van gevoelleens uit intonate
2
, - Ollelleer et alle: duidelleijk onderscheid tussen
o Protofonen = speciifeke voorlleopers van de spraak
o Vegetateve gelleuiden = niezen, hoesten, boeren,...
o Invariabellee basisgelleuiden = huilleen, lleachen, zeuren,...
Fase Periode Vocalleisates
(maanden)
Fonatefase 00-2m - Huille- en discomfortgelleuiden
- Vegetateve gelleuiden
- Quasi-resonante nuclleei
Primiteve artculleatefase 1-4m - Quasi-resonante nuclleei
- Protoconsonanten
- Kirgelleuiden
- Lachgelleuiden
Eepansiefase 3-8m - Vollelleedige (= fullelle) resonante
nuclleei
- Gillelleen, grommen en teren
- Marginaalle brabbelleen
Canonische fase 6-100m - Canonisch of herhalleend
brabbelleen
1. Fonatefase
- Gelleuiden die alles spraak klleinken zijn zelledzaam
- Veelle huille- en vegetateve gelleuiden (niet met een normallee fonate geproduceerd)
- Typische protofonen zijn quasi resonante nuclleei (QRN)
o Geproduceerd met normallee fonate (zoalles voor spraakgelleuid) dus andere
fonate dan tjdens lleachen of huilleen
o Toch nog geen optmaalle gebruik van resonantemogelleijkheden gelleuiden
worden nog geproduceerd met een spraakkanaalle in rust (bijna geslleoten
mond)
o Klleinken nasaalle
- Baby produceert wellegefoneerde gelleuiden met een spraakkanaalle in rust
2. Primiteve artculleatefase
- Produceren van gecontrolleeerde en herhaallede kirgelleuiden
o Varitren posite van spraakkanaalle tjdens nomallee fonate
o Protomedeklleinkers
o Sequentes van QRN gelleuiden met protomedeklleinkers die achteraan in de keelle
geproduceerd worden
o Komen vaak voor tjdens protoconversates met verzorger
o Ontstaan door contact tussen tongrug met achterste deelle van keelle of velleum
o Artculleates bevaten gelleuiden die wijzen op afsuitng tjdens fonate (meestalle
schurend gelleuid)
- Kind verwerf vaardigheid om gelleijktjdig te foneren en artculleeren
- Ontstaan vroege distncte tussen consonantachtge en vocaalleachtge gelleuiden
3. Eepansiefase
- Eeperimenteren met verschillelleende posites van spraakkanaalle veelle nieuwe gelleuiden
- FRN (= fullelle resonante nuclleei) repettef geproduceerd en nemen sterk toe
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kaatspildooren1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,48. Je zit daarna nergens aan vast.
