Prehistorie
Studiepunten: 5
Examen: partiële evaluatie
Semester: 1
Les 1: inleiding, ontstaan aarde en leven
We schetsen een hypothetisch beeld van de prehistorie omdat er maar beperkt bronmateriaal
is en geen geschreven bronnen (artefacten, overblijfselen van structuren).
Traditionele indeling prehistorie
We maken deze indeling op basis van gebruikte
materialen.
We kunnen de prehistorie indelen in de steentijd en
de metaaltijd.
Steentijd
Oude steentijd = paleolithicum
Midden-Steentijd = mesolithicum
Nieuwe Steentijd = neolithicum
Metaaltijd
Kopertijd
Bronstijd
IJzertijd
Ontstaan van het
heelal
De meest aanvaardbare theorie is de
oerknal / oerexplosie / Big Bang.
De grondlegger van deze theorie is George Lemaître, hij heeft hiervoor in 2006
de Nobelprijs voor bewijzen gewonnen.
De Big Bang is de theorie waarin veronderstelt wordt dat het huidige heelal is ontstaan door
het exploderen van een oerkern, ongeveer 13,7 miljard jaar geleden. Hierdoor werden
brokken gloeiende materie de ruimte in geslingerd, die op hun beurt sterrenstelsels vormden
met elk miljarden sterren.
Er zijn echter nog veel onduidelijkheden bij wetenschappers over deze theorie. In de tijd van
Lemaître was Big Bang zelfs een scheldwoord.
Ontstaan van de zon
De materie die uit elkaar spatte vormden sterren, één van die sterren was de zon.
Ontstaan van de aarde
,Buiten de zon waren er nog slingerende gaswolken, hieruit ontstond zo’n 4,5 miljard jaar
geleden de aarde.
De geologische tijdschaal
een internationaal gebruikte tijdmaat
De vorming van de aardkorst gebeurde in verschillende fasen. De geologie onderscheidt het
precambrium (= de oudste gesteenten zonder fossielen) en het phaneroïzoïcum (=
zichtbaar leven).
Het phaneroïzoïcum wordt nog onderverdeeld in:
Paleozoïcum (oud leven)
Mesozoïcum (midden leven)
Kenozoïcum (recent leven)
Van elke laag heeft men de leeftijd bepaald door onderzoek van aanwezige gesteenten en
fossielen.
225 miljoen jaar geleden: supercontinent Pangea
Pangea = pan + gaia = alle aarde
Bij het uiteenvallen van Pangea werden er zeeën en
gebergtes gevormd.
De processen die het aardoppervlak vormden
Vanaf de jaren ’60 wordt de theorie van de continentendrift algemeen aanvaard.
Volgens deze theorie schuiven continenten voortdurend en heel langzaam over het
aardoppervlak waardoor de ligging van de continenten steeds veranderde.
Continenten schuiven op platen en deze platen bewegen door de stromingen in de aarde.
Verschillende platen
Euraziatische plaat
Afrikaanse plaat
Antarctische plaat
Australische plaat
Noord-Amerikaanse plaat
Pacifische plaat
Zuid-Amerikaanse plaat
De processen die het aardoppervlak vormden
Platentektoniek: de leer van de verplaatsingen en verschuivingen van de platen op de
aardkorst.
Bewegingen van platen
Platen kunnen naar elkaar toe bewegen, zo ontstaan gebergtes (Alpen, Andes), vulkanen en
aardbevingen.
, Platen kunnen langs elkaar bewegen: aardbevingen, vulkaanuitbarstingen (Sint-
Andreasbreuk).
Platen kunnen uit elkaar schuiven, zo ontstaan zeeën, vulkaanuitbarstingen en
aardbevingen.
Het ontstaan van leven
Dankzij fossielen kan het eerste leven op aarde gereconstrueerd worden. Zo kwamen we na
een lange evolutie tot de mens.
Het eerste leven ontstond in het water, ongeveer 3,5 miljard jaar geleden.
Eéncellige wezentjes Meercellige: Vissen Amfibieën
trilobieten
3,5 miljard jaar 700 miljoen jaar 500 miljoen jaar 375 miljoen jaar
geleden geleden geleden geleden
Leefde in water Leven was pas Leefde in water Toen er meer
mogelijk na zuurstof was
zuurstof kwamen ze uit
Leefde in water het water
Ze leefde niet
enkel meer in
water maar ook
op het land
Dubbel-leven
Reptielen Zoogdieren Vogels De mens
300 miljoen jaar 200 miljoen jaar 150 miljoen jaar Ongeveer 3,5
geleden geleden geleden miljoen jaar
Leefden volledig Ze zijn geleden
op het land warmbloedig en
Dino’s waren de zogen
eerste dieren die
volledig op het
land leefden. Ze
regeerden
ongeveer 100
miljoen jaar
geleden op aarde.
Ze zijn
uitgestorven door
een komeetinslag
Iguanodon Bernissartensis
Krijgt zijn naam door zijn vindplaats in Bernissart
(1878) in een steenkoolmijn door mijnarbeiders, ze
vonden ongeveer een 30-tal volledige skeletten.
Etymologie: tanden van een leguaan
Systematiek: klasse reptielen
Ouderdom: 135 miljoen jaar oud
Verspreiding: Europa, Noord-Amerika en
Mongolië
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper willowb. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
