Nele VdS 2023 - 2024
Vloeiend van 3 naar 1 : Wiskunde Educatieve Bachelor Lager Onderwijs
Wiskunde
Deel 1: Wiskundige initiatie (in de kleuterschool)
1. Waarom wiskundige initiatie?
besluit
Het is belangrijk om 'wiskunde' niet als een apart leergebied (vak) aan te bieden, maar
kinderen te doen inzien dat wiskunde in hun leven verweven zit.
Ontwikkelingsdoelen wiskundige initiatie
→ minimumdoelen op het vlak van kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes die de
onderwijs overheid wenselijk acht voor het einde van de kleuterschool.
1. Wiskundige initiatie-getallen
1.1. De kleuters kunnen handelend en verwoordend de ene concrete hoeveelheid
dingen vergelijken met een andere hoeveelheid dingen. Bij het verwoorden
gebruiken zij daarbij de passende hoeveelheid begrippen. (evenveel / niet
evenveel dingen, veel / weinig dingen, te veel / te weinig dingen, dingen over
/ dingen te kort, meer / minder dingen, meest / minst dingen).
→ bv. Meer of minder kinderen met sandalen dan met dichte schoenen?
1.2. De kleuters kunnen met aanwijzing vijf dingen correct (simultaan) tellen en
daarna zeggen hoeveel dingen er geteld zijn (resultatief).
1.3. de kleuters kunnen een rangorde (tot vijfde) aanduiden en verwoorden
(ordinaal tellen) als begin en richting zijn afgesproken
1.4. De kleuters kunnen in concrete situaties rekenhandelingen uitvoeren met
betrekking tot aantal en hoeveelheid. Zij kunnen deze handelingen
verwoorden door de gepaste begrippen te hanteren (evenveel maken, bij
doen, wegdoen, samentellen, vermeerderen, verminderen, verdelen).
→ bv. 1+1 actie in de winkelhoek
1.5. De kleuters kunnen door handelend en verwoordend te vergelijken, aangeven
dat er een bepaalde hoeveelheid dingen dezelfde blijft, hoe ze ook geplaatst
of geordend zijn in de ruimte.
→ bv. kubussen naast elkaar of opgestapeld
2. Wiskundige initiatie-meten
2.1. de kleuters kunnen handelend en verwoordend twee dingen op hun
kwalitatieve eigenschap vergelijken
2.2. de kleuters kunnen dingen kwalitatief vergelijken en samenbrengen op basis
van één of twee gemeenschappelijke kenmerken
→ bv. heeft de figuur ronde kanten of enkel rechte kanten?
2.3. de kleuters kunnen dingen rangschikken volgens de toenemende of
afnemende mate van een welbepaald kwalitatief kenmerk
1
, Nele VdS 2023 - 2024
Vloeiend van 3 naar 1 : Wiskunde Educatieve Bachelor Lager Onderwijs
2.4. de kleuters kunnen in concrete situaties handelingen uitvoeren met vormen,
grootheden en figuren, in functie van een kwalitatief kenmerk
2.5. de kleuters kunnen handelend en verwoordend, aangeven dat een bepaalde
grootheid (lengte, inhoud, volume, gewicht, oppervlakte) van een ding
dezelfde blijft, hoe dit ook geplaatst of geordend is in de ruimte
→ bv. een stukje touw, opgerold of uitgestrekt
2.6. De kleuters kunnen bij benadering een voorwerp "meten" met een
zelfgekozen maateenheid.
→ bv. hoeveel stappen heb je nodig om van de klasdeur tot aan de kapstok te
gaan?
2.7. de kleuters kunnen verandering, beweging, (snelheid) die ze met hun eigen
lichaam ervaren of die ze bij voorwerpen, verschijnselen of bij andere mensen
waarnemen, verwoorden
→ bv. wandelen vs. fietsen
2.8. De kleuters kunnen bij vergelijking van twee voor hen bekende activiteiten en
bij voldoende duidelijke verschillen, verwoorden welke activiteit het langst en
welke het kortst duurt.
2.9. De kleuters kunnen aan de hand van een kalender de dagen aftellen tussen
het nu en een speciale gebeurtenis waarvan de dag is aangegeven binnen de
periode van een week.
→ bv. aftelkalender tot Sinterklaas
3. Wiskundige initiatie-ruimte (initiatie op meetkunde)
3.1. de kleuters kunnen handelend, in concrete situaties de begrippen "in, op,
boven, onder, naast, voor, achter, eerste, laatste, tussen, schuin, op elkaar,
ver weg, dichtbij, binnen, buiten, omhoog en omlaag" in hun juiste betekenis
gebruiken. Zij kunnen pictogrammen in verband met "richtingen" als
symbolen hanteren
→ bv. tijdens het spelletje “de juffrouw/meester zegt…”
3.2. de kleuters kunnen vanuit verschillende gezichtspunten die ze zelf concreet
innemen, verwoorden hoe eenzelfde voorwerp, gebouw of persoon er telkens
anders uitziet
3.3. de kleuters kunnen in een concrete situatie oplossingen vinden voor een
ruimtelijk probleem
3.4. De kleuters kunnen vanuit een patroon een rij of een reeks dingen verder
zetten. In het patroon kunnen aantallen (beperkt tot 5) en/of kwalitatieve
kenmerken (beperkt tot twee gemeenschappelijke) voorkomen
→ bv. kralenketting
Uitgangspunten bij wiskunde onderwijs aan kleuters
- wiskunde is er aanwezig
- verschillende uitgangspunten voor goede wiskunde activiteiten
- geïntegreerde aanpak
- tijdens de ochtendroutine overlopen we de dagen van de week
- Zijn er vandaag meer kinderen in onze klas met een korte broek of
meer met een lange broek?
2
