De meeste ‘grote’ klassieke theorieën vertrekken vanuit een universele benadering: fundamentele
psychologische processen en kenmerken die gelden voor alle mensen, of hoe mensen in het algemeen kunnen
beschreven worden.
HEDENDAAGS ONDERZOEK NAAR PERSOONLIJKHEID
Legt meestal (i.t.t. de klassieke theorieën) de nadruk op individuele en groepsverschillen
(= niet universeel)
Elke onderzoeker vertrekt vanuit zijn eigen perspectief. Elk van de bestaande perspectieven omvat
delen van de waarheid.
KENNIS DOMEIN
Is een gespecialiseerd gebied binnen de wetenschap van de psychologie van waaruit psychologen zich
richten op het leren over specifieke en beperkte aspecten van de menselijke natuur
Integratie nodig om “volledig beeld” van de persoonlijkheid te krijgen
ER ZIJN 6 KENNIS DOMEINEN VAN PERSOONLIJKHEID
1. Dispositionele
2. Biologische
3. Intrapsychische
4. Cognitief en ervarings-
5. Sociale en culturele
6. Aanpassing
1. DISPOSITIONEEL DOMEIN
De aandacht wordt vooral gericht op manieren waarop individuen verschillend zijn van elkaar. Dit domein
doorkruist daardoor alle andere domeinen.
Het centrale doel is om fundamentele disposities te identificeren (i.e. meest belangrijke manieren waarop
individuen verschillend zijn)
2. BIOLOGISCH DOMEIN
Mensen zijn in de eerste plaats verzamelingen van biologische systemen. Die systemen zijn de bouwstenen
voor gedrag, denken en emoties.
Genetische basis van PH (tweelingonderzoek)
Fysiologische basis van PH
Evolutionaire basis van PH (over generaties heen)
3. INTRAPSYCHISCH DOMEIN
Mentale mechanismen van de persoonlijkheid, vaak niet op ‘bewust niveau’
1
,Differentiële psychologie
Persoonlijkheidspsychologie : Freud’s klassieke theorie en meer moderne benaderingen van de psychoanalyse
(onderdrukking, ontkenning, projectie etc.); Motieven voor behoeften (power, achievement, intimacy) (TAT)
4. COGNITIEVE EN ERVARINGSDOMEIN
Aandacht voor cognitie en subjectieve ervaringen zoals bewuste gedachten, gevoelens, overtuigingen,
verlangens
Zelf en zelfconcept
Streefdoelen
Emotionele ervaringen
Intelligentie
5. SOCIAAL EN CULTUREEL DOMEIN
Persoonlijkheid beïnvloedt en wordt beïnvloed door cultuur en sociale contexten
Onderzoek naar culturele verschillen tussen groepen (bv. naar agressie)
Individuele verschillen in culturen — Hoe komt persoonlijkheid tot uiting in een sociale context?
6. DOMEIN VAN AANPASSING
Persoonlijkheid heeft een sleutelrol bij onze manier van ‘copen’ en aanpassen aan gebeurtenissen in het
dagelijks leven
Persoonlijkheid staat in verband met gezondheid en staat in verband met problemen bij coping en aanpassing
Persoonlijkheidsstoornissen
2
, Differentiële psychologie
PERSOONLIJKHEIDSTREKKEN
OVER TIJD:
STABILITEIT VERSUS
VERANDERING
Hier wordt coherentie aan toegevoegd.
Coherentie De trek blijft stabiel, maar de uiting kan verschillend zijn
! = Bij een kind is er sprake van temperament, vanaf adolescentie is er sprake van een trek.
Bv. extraversie: uiting veranderd, maar trek is stabiel
Persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen worden niet voldoende getest.
Want men denkt: Ze zijn oud, het is normaal dat ze klachten hebben.
Belangrijke vragen
Hoe evolueert persoonlijkheid doorheen iemands leven?
Hoe stabiel zijn verschillen tussen mensen doorheen de tijd?
Wat verandert er, wat blijft stabiel?
Kan je van kleinsaf al in verschillen tussen kinderen, latere verschillen zien in volwassenheid?
CONCEPTUELE BEGRIPPEN
WAT IS PERSOONLIJKHEIDSONTWIKKELING?
Persoonlijkheidsontwikkeling De samenhang, consistentie en stabiliteit van eigenschappen van mensen
doorheen de tijd, EN de wijzen waarop mensen veranderen over de tijd.
Er zijn veel verschillende vormen van zowel stabiliteit als verandering
ER ZIJN 2 VORMEN VAN STABILITEIT
1. Rangorde stabiliteit
Positie van een individu
2. Gemiddelde niveau stabiliteit
Groepen van een populatie
RANGORDE STABILITEIT
Je relatieve positie t.o.v. anderen blijft dezelfde doorheen de tijd / Behoudt van een individuele positie in een
groep
Bv. lengte
Bv. agressie
Als niet: rangorde wijziging
GEMIDDELDE NIVEAU STABILITEIT
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper janavanhoof. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
