Samenvatting
Samenvatting Staatsrecht en administratief recht
Gedetailleerde samenvatting met notities in verwerkt en illustrerende voorbeelden. Er staat ook op vermeld waar de prof extra belang aan hecht voor het examen.
[Meer zien]Voorbeeld 6 van de 96 pagina's
Voorbeeld 6 van de 96 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Staats- en bestuursrechtProf. Christophe Baekeland
Sarah Pintens
Academiejaar 2023 – 2024
Staats- en bestuursrecht 1
Academiejaar 2023 – 2024
,Inhoudsopgave
1. De kwalifica-e als een ‘bestuur’ .............................................................................................................4
De administra,eve overheid ...............................................................................................................................7
A. De organieke criteria: ...........................................................................................................................8
B. De func4onele criteria: .........................................................................................................................9
C. De tweewegenleer:.............................................................................................................................13
D. Cumul voorwaarden?: ........................................................................................................................16
2. De gevolgen van de kwalifica-e ‘bestuur’ ............................................................................................17
De Algemene Beginselen van Behoorlijk Bestuur (ABBB):.................................................................................17
1. Algemene achtergrond .......................................................................................................................17
2. De procedurele ABBB .........................................................................................................................18
3. De inhoudelijke ABBB .........................................................................................................................28
De We>en van de Openbare Dienst (WOD): .....................................................................................................31
1. Het con4nuïteitsbeginsel ....................................................................................................................31
2. Het veranderlijkheidsbeginsel ............................................................................................................32
3. De benuIgingsgelijkheid ...................................................................................................................32
Besluit ...............................................................................................................................................................33
3. De organisa-e van een bestuur ............................................................................................................34
De bestuurskundige en organisatorische principes van een bestuur ................................................................34
1. Algemeen............................................................................................................................................34
Het principe van centralisa,e ...........................................................................................................................37
Het principe van deconcentra,e .......................................................................................................................38
Het principe van decentralisa,e .......................................................................................................................38
Bestuurlijk toezicht ............................................................................................................................................41
4. De interne werking van een bestuur.....................................................................................................45
Het overheidspersoneel ....................................................................................................................................45
1. De verhouding tussen de ambtenaar en de overheid ........................................................................45
2. De eigenschappen van een statutaire rechtsverhouding ...................................................................46
3. Het Koninklijk Besluit van 22 december 2000 (APKP) ........................................................................48
4. De specifieke situa4e van de grondrechten van de ambtenaar .........................................................49
5. Het tuchtrechtelijke regime van de ambtenaar ..................................................................................51
De ABBB en WOD ..............................................................................................................................................54
De domeingoederen..........................................................................................................................................55
1. Openbare domeingoederen ...............................................................................................................55
2. Private domeingoederen ....................................................................................................................56
5. De externe werking van een bestuur ....................................................................................................57
De administra,eve sanc,es ..............................................................................................................................57
1. Wat zijn administra4eve sanc4es? .....................................................................................................57
2. Soorten administrtaieve sanc4es en verschil veiligheidsmaatregel ...................................................57
3. De administra4eve sanc4e als “straf”.................................................................................................58
4. De GAS-boetes ....................................................................................................................................58
Openbaarheid van bestuur ...............................................................................................................................61
1. Een grondrecht ...................................................................................................................................61
2. Een ac4eve openbaarheid van bestuur ..............................................................................................61
Staats- en bestuursrecht 2
Academiejaar 2023 – 2024
, 3. Een passieve openbaarheid van bestuur ............................................................................................62
4. Uitzonderingen op de openbaarheid van bestuur ..............................................................................62
5. Aanvraagprocedure ............................................................................................................................65
6. Beroepsprocedure ..............................................................................................................................65
Gastspreker over overheidsopdrachten: ...........................................................................................................66
1. Aankoopproces ...................................................................................................................................66
2. Wat is W.O.O? .....................................................................................................................................66
3. Proces W.O.O ......................................................................................................................................68
Contracteren met de overheid ..........................................................................................................................75
1. Algemeen............................................................................................................................................75
2. Concessies ..........................................................................................................................................75
3. Overheidsopdrachten .........................................................................................................................76
6. De grondrechten en hun verband met een bestuur ..............................................................................88
Algemeen ..........................................................................................................................................................88
De klassieke liberale grondrechten ...................................................................................................................89
1. De vrijheid van meningsui4ng (Art. 19 en 25 GW en 10 EVRM) .........................................................89
2. De vrijheid van godsdienst (Art. 19 - 21 GW en 9 EVRM) ..................................................................89
3. De vrijheid van vereniging (Art. 26 GW en 11 EVRM) ........................................................................91
4. De vrijheid van vergadering (Art. 27 GW en 11 EVRM) .....................................................................91
De sociale grondrechten ...................................................................................................................................93
1. Het recht op privé-, failie- en gezinsleven (Art. 22 GW en 8 EVRM) ...................................................93
2. Het recht op onderwijs (Art. 24 GW) .................................................................................................94
De solidariteitsgrondrechten.............................................................................................................................94
1. Het recht op een menswaardig leven (Art. 23 GW) ............................................................................94
2. Het recht op een duurzame ontwikkeling (Art. 7bis GW) ...................................................................96
Staats- en bestuursrecht 3
Academiejaar 2023 – 2024
,1. De kwalifica-e als een ‘bestuur’
Wat is een administra;eve overheid? : synoniem voor bestuur
è Dit begrip bepaalt of de Raad van State bevoegd is of niet
Wat is een bestuur? :
Wat is een bestuurshandeling? :
- Hoofdzakelijk binnen de uitvoerende macht (van de 3 staatsmachten)
Het bestuursrecht of het administra;eve recht omvat het geheel van de geschreven en
ongeschreven rechtsregels met betrekking tot de werking van het bestuur.
o Enerzijds wijst dit op de ac;viteit of op een func;e, met name op het besturen.
o Anderzijds wijst dit op het geheel van instellingen die instaan voor het bestuur, met
name de bestuursorganen.
Wat valt er specifiek te begrijpen onder een bestuur?
• Is dit een overheidsinstelling? (voorbeelden:)
• Ar#kel 14,§1,1° van de RvS-We5en van 12 januari 1973 verwijzen naar het begrip
“administra*eve overheden”.
• Ar#kel 1 van de Wet van 29 juli 1991 betreffende de uitdrukkelijke mo#vering van de
bestuurshandelingen verwijst ook naar “administra*eve overheden”.
• Ar#kel 3,1° van het thans opgeheven Vlaamse Decreet van 26 maart 2004
betreffende de openbaarheid van bestuur verwijst naar de term “administra*eve
overheid”.
• Ar#kel 2,1° van het Vlaamse Decreet van 07 mei 2004 houdende wijziging van het
decreet van 7 juli 1998 houdende instelling van de Vlaamse Ombudsdienst, wat
betreO de bescherming van ambtenaren die melding maken van onregelma#gheden,
verwijst tevens ook naar het begrip “administra*eve overheid”.
• Een bestuur lijkt op het eerste gezicht alleen te verwijzen naar de uitvoerende macht.
• De verwijzing in de regelgeving naar begrippen zoals onder meer “administra*eve
overheid”, “bestuursinstan*e” en “Raad van State” lijken allemaal naar de uitvoerende
macht te verwijzen, maar desalnieRemin is dit toch ruimer dan dat.
Ter herinnering: de Raad van State is de waakhond van de uitvoerende macht.
• Objec*ef conten*eux: vernie;ging van eenzijdige administra;eve rechtshandelingen
binnen de 60 dagen na publica;e in het Belgisch Staatsblad (erga omnes). (verdwijnt
dan uit de rechtsorde alsof ze nooit heeB bestaan)
• Subjec*ef conten*eux: buiten toepassing laten van algemene, provinciale en
plaatselijke besluiten en verordeningen die in strijd zijn met de wet door de gewone
rechter op grond van art. 159 Gw. (inter partes). (bepaling blijY bestaan maar wordt
enkel op u niet van toepassing)
Staats- en bestuursrecht 4
Academiejaar 2023 – 2024
, èç GrondweRelijk Hof is de waakhond van de wetgevende macht
o Objec;ef conten;eux: zelfde => vernie;ging binnen de 6 maanden
o Subjec;ef conten;eux: een prejudiciële vraag aan GwH, en als blijkt dat er
een schending is van de GW dan blijY die wet wel bestaan maar wordt ze niet
toegepast
èç Interna;onaal recht kan niet vernie;gd worden
o Objec;ef conten;eux: bestaat hier niet
o Oplossing om het eventueel toch te vernie;gen? : de instemmingswet (want
al;jd instemming v bevoegde parlementen nodig) door het GwH laten
vernie;gen (dan blijY u interna;onaal verbonden maar na;onaal niet meer)
o Subjec;ef conten;eux: gewone rechter kan toetsen (interna;onaal recht met
rechtstreekse werking heeY voorrang binnen de hiërarchie der normen) of het
interna;onaal recht voorrang heeY of niet (voorwaarden voor rechtstreekse
werking: voldoende duidelijk en helder geformuleerd, …)
Regering heeY de lead in het sluiten van verdragen, maar moet instemming krijgen van het
parlement (alle bevoegde parlementen moeten instemmen)
Ter herinnering: (herhaling vorig jaar)
• De uitvoerende macht (regering en Koning) heeY een belangrijke rol bij het uitvoeren van
weRen (art. 108 Gw. / art. 20 BWHI).
• Ruim te interpreteren: zij mogen uit de wet en uit haar beweegredenen alle
gevolgen afleiden die er op een natuurlijke wijze uit voortvloeien en die ermee in
overeenstemming kunnen zijn (Cass. 18 november 1924).
• Verplicht om weRen uit te voeren in een redelijke termijn.
• Samenwerking tussen wetgevende en uitvoerende macht.
• KB en MB moet in overeenstemming zijn met de weRen (hiërarchie der normen).
• Beperking: zij mogen weRen niet opheffen, wijzigen, aanvullen, uitbreiden of
beperken. Tevens mag hij weRen niet schorsen noch vrijstelling van hun
uitvoering verlenen.
• Bijzondere machten (art. 105 Gw. / art. 69 en 78 BWHI): (inbreuk op scheiding der
machten)
• Koning kan onder bepaalde voorwaarden regelgevende bevoegdheden krijgen
van het parlement.
• Vroeger eerder zeldzaam, vandaag meer en meer de norm.
• Bv. hervorming NMBS en COVID-19-maatregelen
• Vooral van belang bij de bekrach;ging van de bijzondere machtenbesluiten. Dit
bepaalt of dat zij onder toezicht van de Raad van State of van het GrondweRelijk
Hof vallen.
• Het GrondweRelijk Hof controleert de wetgevende macht.
• Objec*ef conten*eux: vernie;ging van weRen, decreten en
ordonnan;es binnen de 6 maanden na de publica;e in het
Belgisch Staatsblad (erga omnes).
• Subjec*ef conten*eux: antwoorden op een prejudiciële vraag en
desgevallend buiten toepassing laten van de strijdige wetgevende
norm (inter partes).
Staats- en bestuursrecht 5
Academiejaar 2023 – 2024
, De kern van bijzondere machten:
Residuaire bevoegdheden Voorbehouden bevoegdheden
• Uitzonderlijke omstandigheden. • Moet uitgeoefent worden door de wet,
• Duidelijk en nauwkeurig omschreven er wordt een verwijzing naar de
bevoegdheid. wetgevende macht gemaakt
• Beperkte duur;jd. • Uitzonderlijke omstandigheden.
• Bekrach;ging door de wetgever in • Duidelijk en nauwkeurig omschreven
redelijke termijn: op;oneel. bevoegdheid.
• Respect hogere rechtsnormen. • Beperkte duur;jd.
• Verplichte collegialiteit ministerraad. • Bekrach;ging door de wetgever in
redelijke termijn: verplicht.
• Respect hogere rechtsnormen.
• Verplichte collegialiteit ministerraad.
è in casus: eerst bepalen over welke bevoegdheid het gaat
- Bij uitzonderlijke omstandigheden kan het gaan over bijzondere machten
(uitzonderlijke omstandigheden: bv. volksgezondheid, oorlog, economische crisis,
financiële crisis, begro;ngscrisis)
Ter herinnering: Hiërarchie der normen:
1. Grondwetsconform interna;onaal recht met rechtstreekse werking
2. Grondwet.
3. Bijzondere weRen / bijzondere decreten.
4. WeRen = decreten = ordonnan;es = interna;onaal recht zonder rechtstreekse
werking.
5. Ordonnan;es inzake ruimtelijke ordening, vervoer, infrastructuur en stedenbouw.
6. KB / besluit gemeenschaps- en gewestregering / omzendbrieven.
7. MB / besluit individueel lid gemeenschaps- en gewestregering / omzendbrieven.
8. Reglementen van de Provincieraad.
9. Besluiten van de Bestendige deputaBe.
10. Reglementen van de Gemeenteraad.
11. Besluiten van het College van Burgemeester en Schepenen.
En interna;onaal recht met rechtstreekse werking dat niet grondwetsconform is?
è 6 tot 11 zijn uitvoerende normen (deze worden getoest aan het hoger niveau: de
wetgevende normen)
Staats- en bestuursrecht 6
Academiejaar 2023 – 2024
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sarahpintens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,39. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 72042 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen