College 1: Introductie – controverses 3
Statistiek en methodologie 3
Twee psychologische kampen 4
College 2: Dieren 6
Eigenschappen van mensentaal 6
Experiment Washoe en Kanzi 6
Clever-Hans-effect 7
Recursiviteit 7
Van der Goot, Tomasello: Differences in the nonverbal requests of great apes and
human infants. 8
College 3: Taal en denken 9
Invloeden tussen denken en taal 9
Is denken afhankelijk van taal? 9
Dual Process Theory 14
Foreign accent effect 14
College 4: Taalwaarneming 15
McGurk effect 15
Het woord-superioriteitseffect 16
Auditief of visueel 16
Baskent, Van Engelshoven & Galvin (2014) 17
Brouwer et al. (2020) 17
College 5 – Herkenning van gesproken taal 19
Stap 1: Activatie van woorden 20
Stap 2: Competitieproces 21
Hadar et al. (2016): Working Memory Load Affects Processing Time in Spoken Word
Recognition: Evidence from Eye-Movements. 22
College 6 – Taalontwikkelingsstoornis 24
Predictive processing 24
Turn-taking en Taalvaardigheid: studie 1 25
Gebruiken kinderen epistemische cues? 25
Studie 1A: Gebruiken kinderen epistemische informatie (jij vs ik) om beurtwisselingen
te voorspellen? 25
Studie 1B: In hoeverre speelt de semantische context daarbij een rol? 26
Turn Taking en Taalvaardigheid bij TOS: Studie 2 26
College 7: Lezen 28
Het Stroop Effect 28
Colheart’s Dual-route model 28
College 1: meaning 32
, Semantisch netwerk 32
Diepe dyslexie 32
Modelsimulatie van diepe dyslexie 33
Het Grounding Probleem 33
Artikel Mahot, Grainger & Strijker (2017) 34
Language of Thought (Jerry Fodor) 34
College 2: Zinsstructuur 36
Parsing or Processing? 36
Incrementaliteit en Garden-path model 36
Modulair of interactief? 37
Mirault et al (2017): You read that wrong again! A transposed-word effect in
grammaticality judgements 37
College 3: Tekstbegrip 39
Theorieën over tekstbegrip: minimalisme en constructionalisme 39
Kintsch & Van Dijk (1978) 40
Het constructie-integratiemodel van Kintsch 40
Gurevich et al.: Herinneren van de letterlijke tekst 40
Swinney (1979): klassiek experiment 41
Hoe vind je het antecedent bij pronomina? 41
Redl et al. (2020) 42
College 4: Woorden kiezen 43
Model van woordproductie (Garret) 43
Is lexicalisatie modulair of interactief? 45
Het uiteindelijke model van woordproductie 48
College 5: Zinnen Bouwen 49
Model van zinsproductie (Garrett) 49
Syntactische encodering: 50
Syntactische priming 51
College 6: Meertaligheid 53
Kritieke periode 53
Invloed tussen talen in het mentale lexicon 54
Invloed tussen talen in de grammatica 54
Invloed van tweetaligheid op cognitie 55
Dimensional change card-sort taak 55
Simon Taak 56
Modulariteit 58
Ontwikkelingsstoornissen en taal 58
,College 1: Introductie – controverses
● College bijgewoond
● Behoort tot Hoofdstuk 1: Language
Psycholinguïstiek is de studie van (menselijk) taalgedrag. Het is gericht op mentale
representaties en processen die betrokken zijn bij taalgebruik. Taalkunde bestudeert taal,
terwijl psychologie gedrag bestudeert.
Statistiek en methodologie
Onderzoeksmethodologie: Er zijn twee manieren van onderzoek doen
A) Empirisch onderzoek → gaat over het beschrijven van de objectieve werkelijkheid
en is gebaseerd op systematische waarnemingen.
B) Experimenteel onderzoek → wordt meestal gedaan in de psycholinguïstiek. Dit is
niet alleen beschrijven, maar ook verklaren. Je doet
dan aan systematisch ingrijpen in de werkelijkheid, en
aan het waarnemen van het gevolg daarvan.
Een nuttige theorie is falsifieerbaar (Karl Popper),
daartoe moet het voorspellingen doen die weleens
onwaar zouden kunnen zijn. Hoe preciezer en
verrassender de voorspelling, hoe nuttiger de theorie.
Je maakt altijd onderscheid in afhankelijke en
onafhankelijke variabelen: de afhankelijke variabele is
de gemeten variabele, de uitkomst, het voorgestelde
effect. De onafhankelijke variabele is de voorgestelde
oorzaak, de voorspellende variabele, wat
gemanipuleerd wordt in een experiment.
Statistiek gaat erover of een conclusie kan worden getrokken uit de metingen, of of de
resultaten slechts door toeval zijn veroorzaakt.
De p-waarde geeft aan hoe waarschijnlijk de resultaten zijn als alleen toeval een rol zou
spelen. Afspraak: de grens voor statistische significantie ligt op p = .05. Er is sprake van
significantie als p < .05 (dat betekent dat de resultaten onwaarschijnlijk zijn als de uitkomst
toevallig is). Er is geen sprake van significantie als > .05 (dat betekent dat er geen sprake is
van significantie, er valt geen conclusie te trekken, je mag voorlopig aannemen dat er sprake
is van slechts toeval.
, Twee psychologische kampen
Kamp 1: Oostkust → Noam Chomsky (Universele Grammatica), Lynn Frazier
(taalverwerving). Hierbij ligt de nadruk op taal (linguïstiek).
Kamp 2: Westkust → James McClelland, Jeff Elman. Hierbij ligt de nadruk op
psychologie, niet op taal.
Psycholinguïstische controverses:
A) Leren we en gebruiken we taalregels en regelmatigheden?
Kamp Oost: Ja, taalregels zijn psychologisch ‘echt’. Typisch model hiervoor is een
computerprogramma.
Kamp West: Nee, mensen herkennen en volgen patronen. Taalregels zijn
abstracties van zulke regelmatigheden. Typisch model hiervoor is een statistisch
systeem. Het statistisch model observeert taaluitingen en probeert patronen af te
leiden (patroonherkenning ⇒ nieuwe taaluitingen worden verwerkt naar analogie met
de ontdekte regelmatigheden. In zo een model zijn geen regels, maar wel
opgeslagen regelmatigheden). Het
connectionistisch model is bijvoorbeeld een
netwerk van kunstmatige neuronen. Het is een
‘neutraal netwerk’ die computationeel, statistisch
is, geïnspireerd door de werking van het brein.
Het connectionistisch model werkt ongeveer
zoals een biologisch zenuwstelsel (verwerking
van informatie gebeurt door neuronen die elkaar
(de)activeren. Taal leren is het afleiden van
patronen in de verwerkte informatie. De
verbindingen tussen de neuronen worden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ayaahlalouch. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,44. Je zit daarna nergens aan vast.