Tentamen (uitwerkingen)
Vlaamse Primitieven
- Instelling
- Hogeschool PXL (PXL)
Samenvatting cursus en uitgewerkte examenvragen
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 25 pagina's
Voorbeeld 3 van de 25 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
DE VLAAMSE PRIMITIEVENIn de 15de eeuw manifesteerde zich een nieuwe benadering in de kunst, zoals te zien is in de Middelnederlandse
Apocalyps die aan het begin van de eeuw ontstond. Deze kunstwerken bevatten afbeeldingen van Christus te
midden van de zeven sterren en kandelaars, evenals brieven aan de zeven kerken.
Wat opvallend is in deze kunstwerken, is de realistische weergave die werd toegepast. Dit omvatte niet alleen de
zorgvuldige verwerking van achtergronden in blauw en/of rood, maar ook aandacht voor de
gezichtsuitdrukkingen van de afgebeelde figuren. Een opmerkelijk kenmerk was de subtiele gradatie van kleuren,
zoals rood en blauw, maar ook violet en groen, wat bijdroeg aan een verfijnde en gedetailleerde weergave van
de kunstwerken uit deze periode.
Jan Bandol
Jean de Vaudetar schenkt zijn historiebijbel aan Karel
V van Frankrijk
1371
292x215
Museum Meermanno, Den Haag.
Jan Bondol, ook bekend als Hannequin de Bruges of Jean de Bruges, diende als hofschilder van Karel V tussen
1368 en 1381. In zijn rol als hofschilder creëerde hij het eerste portret in de miniatuurkunst. Zijn werk
kenmerkte zich door een opvallend realisme, waarbij hij een gedetailleerd interieur met een baldakijn en tegels
schilderde, waardoor een indrukwekkende diepte ontstond.
Getijdenboek van maarschalk Boucicaut
ca. 1408
27.4x19cm
Musée Jacquemart-André, Parijs.
Het werd lang aan Jacob Coene toegeschreven en kenmerkt zich door specifieke artistieke elementen. Een
opmerkelijke scène in het boek is de Visitatie, waarbij de hemelse setting een bijzondere aandacht trekt door
het licht dat geleidelijk aan intenser wordt naar de horizon toe. Wat dit kunstwerk extra bijzonder maakt, is de
meesterlijke integratie van personages in de natuurlijke omgeving, waarbij de grenzen tussen de menselijke
figuren en de natuur vervagen. De wolken dragen bij aan de atmosfeer en de diepte van het tafereel.
1
,De Vlaamse Primitieven waren een groep kunstenaars actief tussen de 15de en 16de eeuw in de Bourgondische
Nederlanden. De Bourgondische Nederlanden bestonden uit bv uit grote steden als Doornik, Brugge, Gent,
Mechelen, Leuven, Brussel, …
Ze integreerden religieuze scènes in de dagdagelijkse realiteit, zo is de Annunciatie afgebeeld met herkenbare
architectuur en hedendaagse kledij. Opvallend is ook dat opdrachtgevers vaak werden afgebeeld, met name de
opkomende rijke burgerij. Sociologisch gezien weerspiegelt dit hun interesse en betrokkenheid bij religieuze
scènes, waarin ze zichzelf wilden zien.
De figuren in de werken van de Vlaamse Primitieven zijn geen abstracte weergaven, maar vertonen gevoelens in
hun gestes en gezichtsuitdrukkingen. De kunstenaars maakten gebruik van christelijke symboliek, zoals het
weergeven van de lelie niet alleen als ornament, maar ook met een symbolische betekenis. Gedetailleerde
weergave werd mogelijk gemaakt door innovaties in de olieverftechniek, waarbij pigmenten met olie werden
gemengd voor een trager droogproces, waardoor nauwkeurige formatie en gelaagdheid mogelijk werden. Dit
resulteerde in realisme in volume, eigenschappen en gebruik van atmosferisch perspectief.
De kunstwerken werden vaak op eikenhouten panelen geschilderd, soms ook op doek. Hiërarchisch gezien
varieerden de beelden van profaan en wereldlijk tot altaarstukken, devotiepanelen, epitafen en wandtapijten.
De betekenis van de beelden ging verder dan esthetiek; ze fungeerden als een medium voor een mystieke
ervaring, waarin de "tegenwoordigheid" van heilige verhalen werd overgebracht. Dit idee van de aanwezigheid
van God in de wereld kwam sterk naar voren.
Hoewel de term "primitief" in de 19de eeuw werd geïntroduceerd, kreeg de Vlaamse Primitieve kunst pas echt
erkenning tijdens de tentoonstelling in Brugge in 1902, waardoor hun belangrijke rol in de kunstgeschiedenis
werd onderstreept.
Robert Campin (1378-1444)
Maria met kind, De Heilige
Veronica en De Heilige
Drievuldigheid
ca. 1428-30
gemengde techniek op eiken
paneel
160.2 x 68.2 x 1.3 cm,
151.8 x 61.0 x 0.4 cm,
148.7 x 61.0 x 1.1 cm,
het Städel Museum, Frankfurt.
De beelden die deel uitmaakten van een triptiek, met Maria en het Kind in het centrum kwamen uit Doornik,
een bisschopstad. Doornik stond bekend om kunstenaars als Broederlam en Claus Stuter. Campin en zijn
atelier, waar Van Der Weyden begon te werken, waren een belangrijke plek in dit artistiek kader.
De kunstwerken, waarschijnlijk triptieken, vertoonden een sterk sculpturale en realistische stijl, beïnvloed
door de opleiding van kunstenaars in Dijon, waar ze sculpturen zoals die van Claus Gunter (zoals de Mozesput)
hebben gezien. De aandacht voor details was opmerkelijk, vooral in de detaillering van stof en decoratieve
achtergronden. Fijne schaduwen voegden een extra dimensie toe aan de realistische weergave van de werken.
Veronica (links), ook wel bekend als de "vera icon" of 'het ware beeld': veegde het zweet en bloed van Jezus
af terwijl hij zijn kruis droeg op Golgotha. Het gezicht van Jezus verscheen vervolgens op deze doek, die
genezing bracht aan melaatsen.
Bij het rechtse schilderij werden volume, schaduwen en licht opvallend gebruikt om de diepte en betekenis
van het onderwerp te versterken. Deze techniek illustreerde de meesterlijke vaardigheid van de kunstenaars
in het overbrengen van theologische concepten via beeldende kunst.
2
, Robert Campin
Het Mérode-altaarstuk
1427
In het midden van het schilderij, te midden van een alledaags burgerlijk huis met een open haard, een haard
en een comfortabele zitplaats, ontvouwt zich de Annunciatie als een intiem tafereel.
Aan de linkerkant verschijnen de donoren, de welgestelde De Mérode-familie, opdrachtgevers voor wie de
kunstenaar Campin werkt. Een deur verbindt hen met het centrale tafereel, waardoor een subtiel verband
ontstaat tussen de donoren en het huiselijke gebeuren. In dit kleinere tafereel wordt de relatie tot het huis
benadrukt, waar de familie De Mérode haar eigendom in de middeleeuwen koesterde.
De voorwerpen in het schilderij zijn helder in vorm, met een duidelijk weergegeven textuur. Symboliek weeft
zich door het canvas met een uitgedoofde kaars, het rood van Maria's gewaad, een lelie op de tafel, en de oud
en nieuw testament boeken die prominent rusten op het tafelblad. Opvallend is ook het joodse gebedskleed
(talles) uit het oude testament en een muizenval die bedoeld is om de Duivel te vangen. De culturele invloed
is duidelijk aanwezig, waar geloof en symboliek de keuzes op het schilderij sturen.
De lichtinval van links naar rechts, gegoten door het raam, werpt zachte schaduwen en creëert een geleidelijk
betredend lichtspel. De kunstenaar maakt gebruik van de olieverftechniek om deze nuances in licht en
schaduw subtiel weer te geven.
De culturele impact van het schilderij strekt zich uit tot de emotionele ontwikkeling van de mens. Maria wordt
voorgesteld als een vrouw tussen het volk, en Jezus lijkt oordelend.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anne-lisekrekels. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen