PROTO-RENAISSANCE
RODE DRAAD
Historische context:
Sinds de 3de eeuw spreken we over het Westerse en het Oosterse Romeinse Rijk, waarbij het Westerse deel
wordt aangevallen en in 476 na Christus valt. In de 6de eeuw herstelt de Byzantijnse keizer Justinianus I de
eenheid van Rome slechts gedeeltelijk, gezien de constante dreiging op de peninsula (schiereiland)
(bijvoorbeeld door de Longobarden). In de 9de eeuw neemt Karel de Grote de taak op zich om de eenheid van
het Frankische Rijk te herstellen en wordt hij gekroond door paus Leo III, waarmee hij de titel "Pater Europae"
verkrijgt.
Een nieuwe impuls voor de handel doet zich voor in de 11de eeuw, wat resulteert in stedelijke groei en een
verandering in machtsverhoudingen. Opkomende handelaars en bankiers, zoals de familie de Medici in
Florence, spelen een prominente rol in deze ontwikkeling, wat bijdraagt aan de heropleving van de Europese
economie.
Culturele Context:
In de 13de eeuw kenden de steden en geestelijke orden een groeiende rijkdom. Twee van de belangrijkste
orden in deze tijd waren de Franciscanen en de Dominicanen. De Franciscanen, volgelingen van de heilige
Franciscus van Assisi (1182-1226), streefden naar nederigheid en distantie van alle wereldlijke eigendommen.
Ze legden de nadruk op de menselijke kant van Christus, evenals op de leden van hun orde en hun daden. Aan
de andere kant werd de orde van de Dominicanen opgericht door de heilige Dominicus (1170-1221) en gesticht
door Dominic van Osma.
Het Westerse Schisma (1378-1417) markeerde een periode van verdeeldheid tussen pausen en tegenpausen,
waarbij Rome en Avignon betrokken waren. Dit schisma werd uiteindelijk beëindigd door het Concilie van
Konstanz (1414-1418).
Opmerkelijk waren ook de bedelorden, waarvan de kloosters in steden werden opgericht en daardoor
afhankelijk waren van externe steun. Deze steun kwam vaak van nieuwe welgestelde handelaars, die financiële
bijdragen leverden voor de bouw van graafkapellen, het onderhoud van kloosters en de bouw van kerken,
waardoor ze indirect bijdroegen aan de groei en bloei van deze religieuze gemeenschappen.
In de 13de en 14de eeuw vormden de handelssteden Genova, Pisa, Venetië en Florence een verbinding op het
Italiaanse schiereiland. Ondanks de economische bloei was er echter geen gecentraliseerd bestuur. De Paus
oefende wel invloed uit, maar sommige steden, waaronder Pisa, boden weerstand.
Binnen het Heilige Roomse Rijk was er in de 14de eeuw een kwestie van erkenning van keizers door de paus,
met als opmerkelijk voorbeeld de verplaatsing naar Avignon.
Pisa groeide uit tot een belangrijke havenstad met een bevolkingsgroei tot wel 15.000 mensen, vooral tot in de
late 13de eeuw. Ondanks economisch succes behield de stad een sterke identificatie met haar Romeinse
verleden.
In de steden voltrok zich een dynamische verschuiving, waar handel en ambachtslieden (gilden) de feodale
structuren uitdaagden, wat resulteerde in economische en sociale groei in stedelijke gebieden ten koste van
het platteland.
Desondanks bracht het jaar 1340 een keerpunt met de uitbraak van de pestepidemie, die tussen de 75 en 200
miljoen slachtoffers eiste. Hierdoor gingen veel banken failliet. Ondanks deze tegenslagen was er een
broeiperiode voor de kunsten, mogelijk gemaakt door een rijke en gecultiveerde elite.
De bredere culturele verschuivingen in deze periode omvatten het werk van Dante Alighieri (1265-1321),
Francesco Petrarca (1304-74) en Giovanni Boccaccio (1313-75). Zij interpreteerden antieke literaire werken van
onder andere Virgilius en Cicero, met de nadruk op menselijke deugden boven de openbaring, wat leidde tot de
opkomst van het humanisme.
1
, 2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anne-lisekrekels. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.