Samenvatting van het gehele boek Traumasporen (Bessel van der Kolk)
Inhoudsopgave
H1: de lessen die ik leerde van Vietnamveteranen................................................2
H2: Revolutionaire veranderingen in ons begrip van het brein en de geest...........3
H3: een kijkje in het brein: de neurologierevolutie.................................................6
H4: Rennen voor je vege lijf: de autonomie van het overleven..............................8
H5: Verbindingen tussen het lichaam en de hersenen.........................................13
H6: het verlies van je lichaam, het verlies van jezelf...........................................15
H7: Op dezelfde golflengte komen: gehechtheid en afstemming.........................18
H8: Gevangen in relaties: de prijs van mishandeling en verwaarlozing...............21
H9: Wat heeft liefde daarmee van doen?.............................................................22
H10: De complexe posttraumatische-stressstoornis: de verborgen epidemie......24
H11: Geheimen onthullen: het probleem van de traumatische herinnering.........29
H12: De ondraaglijke zwaarte van het herinneren...............................................30
H14: Taal: godswonder en gruwel.........................................................................31
H15: Het verleden loslaten: EMDR........................................................................34
H16: Leren leven in je lichaam: yoga...................................................................36
H17: De stukken bijeenvoegen: zelfleiderschap...................................................37
H18: Gaten vullen: het doen van structures.........................................................40
H19: De herbedrading van de hersenen: neurofeedback.....................................42
H20: Je stem vinden: collectieve ritmes en theater..............................................46
1
,H1: de lessen die ik leerde van Vietnamveteranen
Traumatische ervaringen laten sporen na. Ze kunnen een stempel drukken op
onze geschiedenis, cultuur en in families. Trauma laat ook sporen na in onze
geest, in onze emoties, in ons vermogen om vreugde en intimiteit te ervaren en
zelfs in ons gestel in ons immuunsysteem. Trauma raakt niet alleen hen die er
direct aan worden blootgesteld, maar ook de mensen om hen heen.
Het is van belang om uit te gaan van de expert; de cliënt zelf. Want de
belangrijkste oorzaak van het lijden bestaat uit leugens die wij voor onszelf
vertellen. Het is lastig om de wrede verhalen aan te horen, dit kan komen door
het denkbeeld dat geweld alleen in verafgelegen plaatsen voorkomt.
Trauma en het verlies van het zelf
Al sinds mensenheugenis reageren strijders vaak op de dood van hun kameraden
met afschuwelijke, gewelddadige wraakacties. En hoe kan je anderen die jou pijn
hebben gedaan of jezelf die zulke wreedheden ongecontroleerd heeft kunnen
uitvoeren nog vertrouwen? Dit maakt dat Trauma het bijna altijd moeilijk maakt
om weer intieme relaties aan te gaan.
Een van de moeilijkste dingen voor getraumatiseerde mensen is het overwinnen
van de schaamte die ze voelde over de manier waarop ze zich gedroegen tijdens
de traumatische gebeurtenis, gerechtvaardigd of niet.
Veel getraumatiseerde mensen worden diep vanbinnen gekweld door de
schaamte die ze voelen over dat wat ze zelf wel of juist niet hebben gedaan. Ze
verachten zichzelf voor hun doodsangst of voor hoe afhankelijk of razend ze zich
voelde. Deze schaamte zie je ook terug bij slachtoffers van kindermisbruik. De
meeste kampen met een schaamte over de dingen die ze deden om te overleven
en de manier waarop ze probeerde om een verbinding te houden met de persoon
die hen misbruikte (afhankelijkheidsrelatie).
Gevoelloosheid
Emotionele verdoofd zijn kan voor komen als klacht bij trauma. Mensen willen het
trauma weg stoppen. Dit kan door altijd proberen bezig te zijn, hard werken,
alcohol en drugs. Alles kan geprobeerd worden om de confrontatie met de
demonen te vermijden.
Als mensen toch iets willen voelen wanneer ze dit niet doen kan zelfbeschadiging
voorkomen.
Veranderende waarneming
Van der Kolk heeft een onderzoek gedaan naar de waarneming en verbeelding
van getraumatiseerde mensen. De deelnemers moesten hiervoor een
Rorschachtest afnemen.
Rorschachtest: een test waarbij je bijna onmogelijk vals positief kan antwoorden.
Mensen kregen een betekenisloze inktvlek te zien. Hierbij construeren ze een
mentaal beeld. De interpretaties en gevoelens die mensen op deze inktvlekken
projecteren, vertellen ons veel over de manier waarop hun geest werkt. De
tweede kaart van de test bevat kleur. Mensen met trauma reageren hier sterker
op. Wat we geleerd hebben van de test:
2
, Getraumatiseerde mensen zijn geneigd om hun trauma op alles en
iedereen om hen heen te projecteren, en dat zij moeite hebben om te
bevatten wat er om hen heen gebeurt.
Trauma is van invloed op de verbeelding. Wanneer de mens enkel trauma
ziet of geen verbeelding heeft, bezitten zij de mentale flexibiliteit niet
meer.
Getraumatiseerde mensen kijken anders naar de wereld, ze projecteren
hun ervaringen op anderen.
Verbeelding is essentieel belang voor ons kwaliteit van leven. Het geeft ons te
kans om te ontsnappen uit de dagelijkse routine en geeft ons kans op nieuwe
mogelijkheden voor te stellen.
Gevangen in trauma
Trauma creëert een scherpe grens tussen de wereld van mensen die weten hoe
het was en de wereld van mensen die dat niet weten. Mensen die de
traumatische gebeurtenis niet hebben meegemaakt kun je niet vertrouwen,
simpelweg omdat zij het niet begrijpen.
Het ontstaan van de PTSS-diagnose
in 1980 is de diagnose PTSS in het handboek opgenomen. Dit bood voor veel
mensen een beter behandelperspectief doordat ze geen verkeerde diagnose
meer kregen zoals alcoholisme, drugsgebruik, depressie, stemmingsstoornis of
schizofrenie.
Een nieuw begrip
Door de jaren heen is ontdekt dat overweldigende ervaringen van invloed zijn op
onze diepste gevoelens en op onze verhouding tot ons fysieke bestaan (de kern
van wie we zijn). We hebben geleerd dat trauma niet slechts een gebeurtenis in
het verleden is, maar ook bestaat uit sporen die deze gebeurtenis nalaat in onze
hersenen, onze geest en ons lichaam. Deze sporen hebben blijvende gevolgen
voor de wijze waarop het menselijk organisme in het heden overleeft. Trauma
leidt tot een fundamentele verandering in de organisatie en interpretatie van dat
wat door de hersenen en de geest wordt waargenomen. Voordat er echt
verandering kan plaatsvinden, moet het lichaam leren dat het gevaar geweken is
en dat het mag leven in de realiteit van het heden.
H2: Revolutionaire veranderingen in ons begrip van het
brein en de geest
Jaren 60: chemische samenstelling ontdekt die cliënten kon kalmeren en minder
psychotisch konden maken. Dit gaf hoop dat er geneesmiddelen zouden kunnen
worden ontwikkeld voor de behandeling van ernstige psychische problemen.
Nachtelijk trauma
Inmiddels bekend dat meer dan de helft van de mensen die psychiatrische hulp
zoeken geweld hebben ervaren. Er werd veel tijd besteed aan het beheersen van
zelfmoordgedachten en zelfdestructief gedrag, in plaats van tijd te besteden aan
het verkrijgen van een beter inzicht in de mogelijke oorzaken van hun wanhoop
en onmacht. Ook weinig tijd besteed aan de motivatie en verlangen van cliënt.
3
, Het is belangrijk om in je begeleiding rekening te houden met de trauma’s die
mensen hebben. Vraag je altijd af of je niet ongewild een trauma aan het
nabootsen bent uit het verleden van de cliënt.
Het ontraadselen van het lijden
Genezing hangt af van kennis die op ervaring is gebaseerd. Je kunt alleen dan
volledig de leiding hebben over je leven als je de realiteit van je lichaam en alle
diepgewortelde, intuïtieve manieren waarop het zichzelf kan uitdrukken kan
erkennen.
1968: cliënten met geneesmiddelen het beter deden dan cliënten die 3x in de
week gesprekstherapie hadden. Antipsychotica speelde hierbij een grote rol in
het terugdringen van het aantal mensen in psychiatrische ziekenhuizen. nodig
omdat grote hoeveelheden soms voor onmenselijke situaties zorgde.
Jaren 60: veel onderzoek naar ontwikkelen van technieken voor het meten van
hormonen en neurotransmitters. Neurotransmitters: zijn chemische
boodschappers die informatie overbrengen van neuron tot neuron, en ons op die
manier in staat stellen om een effectieve wisselwerking te hebben met de wereld
om ons heen. Deze behoefte van onderzoekers om een nauwkeurige manier te
vinden om hun bevindingen te communiceren, heeft geleid tot de DSM.
Onvermijdelijke schok
Aangeleerde hulpeloosheid is onderzocht bij dieren. Honden die eerder
elektrische schokken hebben gehad blijven in de open kooi liggen, terwijl een niet
getraumatiseerde hond direct wegrend (Maier en Seligman).
Liever dan de risico’s van nieuwe opties te beproeven blijven ze hangen in
de angst die ze kennen.
Hun vecht-of-vluchtreactie is belemmerd, wat leidde tot agitatie of
ineenstorting.
Mensen met trauma scheiden grote hoeveelheden stresshormonen af lang nadat
het werkelijke gevaar is geweken. Het gehalte van stresshormoon cortisol is laag
bij mensen met PTSS. Cortisol: maakt een einde aan de stressreactie door een
alles-veilig-signaal af te geven.
bij PTSS: vecht/vlucht/bevries signalen blijven actief. Er vindt een voortdurende
afscheiding van stresshormonen plaats.
Bange dieren keren altijd terug naar hun hol, ongeacht of dat hol veilig is of
beangstigend.
Verslaafd aan trauma: de pijn van genot en genot van pijn
Re-ensceneringen: de drang om te herhalen.
= jezelf in positie zetten om het trauma weer te ervaren
Freud geloofde dat re-ensceneringen een onbewuste poging waren om controle
te krijgen over een pijnlijke situatie en dat ze uiteindelijk zouden kunnen leiden
tot het beheersen en oplossen van het probleem (geen bewijs voor die theorie).
> Herhaling leidt slechts tot meer pijn en meer zelfhaat.
Attractors: (Solomon) Alle activiteiten kunnen op den duur prettig worden. Deze
geleidelijke aanpassing geeft aan dat er een nieuw chemisch evenwicht tot stand
is gekomen in het lichaam. Iemand begint te hunkeren naar de activiteit en
ervaren een gevoel van ontwenning als de activiteit niet beschikbaar is. Op de
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ShannaServaas. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.