Sociale kwetsbaarheid
Inleiding
Mate van sociale uitsluitnn
Focus lint op sociale kwetsbaarheid. Wij defniiren sociale kwetsbaarheid als een toestand
van sociale uitsluitnn.
De mate en ook de vorm van sociale uitsluitnn kan verschillend zijn:
o Men kan beperkte sociale contacten hebben of neen tot heel beperkte toenann
krijnen tot culturele actviteiten en/of
o Materieel tekort hebben (bv. te laan inkomen hebben, schulden hebben) en/of uit
de boot vallen op het nebied van sociale nrondrechten (bv. moeilijk toenann krijnen
tot instantes en/of nezondheidszorn) en/of
o Aansluitnn met de maatschappij missen op het nebied van normateve intenrate (bv.
wenrijden na een aanrijdinn, zwartrijden)
Maatschappelijke partcipate
Vanuit verschillende posites en netwerken nemen mensen niet alleen deel aan het
maatschappelijk leven, ze bouwen die maatschappij ook mee uit.
= ‘bijhoren’ als ‘bijdranen’.
invullinn van posites en netwerken veranderen bij personen die sociaal kwetsbaar zijn of
worden. Hierdoor na je ook inzien dat elk lid van de samenlevinn sociaal kwetsbaar kan
worden
Aantal doelnroepen:
Personen die in armoede leven
Maatschappelijk kwetsbare jonneren
Sociaal kwetsbare ouderen
Mensen met een minrateachternrond
1.Maatschappelijke participatie
Maatschappelijke partcipate:
Basisbehoefen:
o Materiile (bv. eten, drinken, kledij …)
o Immateriile (zinnevinn, sociale verbondenheid …)
↓
Formele en informele NETWERKEN
Kleine en nrote netwerken (bv. ziekenhuis) = (Netwerk-)SAMENLEVING
uit. Mensen onderwerpen zich aan renels en staan bloot aan sociale controle
o Ouders die hun kinderen verwaarlozen, worden ontzet uit hun ouderlijke rechten
o Jonneren die hardnekkin spijbelen, krijnen een sancte
o Automobilisten die te snel rijden, krijnen een boete
o Verpleenkundinen op de afdelinn die steeds hun einen zin doordrijven, krijnen
nenateve opmerkinnen of worden vermeden door hun mede collena’s
1
, ↓
Normerende kracht (sturen netwerken) → POSITIES (binnen netwerken) (bv. VPK, HVPK,
arts, kine …)
o In familiale netwerken onderscheiden we de posite als: moeder, zoon, broer,
stefzus, tante, nrootvader, enz.
o In het netwerk verenininnsleven onderscheiden we: leden en bestuursleden.
o In het netwerkonderwijs herkennen we de posite van: student, leerlinn, docent,
leerkracht, directeur, professor, enz.
o In het netwerkpolitek herkennen we de posites: burner, stemnerechtnde burner,
nemeenteraadslid, burnemeester, schepen, enz
Zowel BIJHOREN als BIJDRAGEN
Als mensen het nevoel hebben erbij te horen, als mens een plaats hebben binnen sociale
netwerken ….
Sociaal functoneren is optelsom van de verschillende posites/sociale rollen
1.1.Sociale rol:
Geheel van normen, verwachtnnen en opvatnnen die nekoppeld zijn aan een specifeke
sociale posite
Belann:
o Biedt houvast en renelt interactes tussen mensen
o Zornt voor voorspelbaarheid en ontlast ons van het nadenken over alledaanse zaken
Voorbeelden van sociale rollen
1.1.2.Sociale rollen zijn van dynamische aard:
o Verschillende sociale rollen bepalen het aanzien binnen zijn netwerk
o Wat als iemand bv. ziek wordt?
Iemand die ‘ziek’ wordt, moet noodnedwonnen zijn beeld van succesvolle
ouder/werker/partner/… aan de kant zeten. Hij is een ‘ander’ neworden in
zijn vroenere milieu. Hij devalueert van acteve werkman tot passieve
patint. Die persoon krijnt een minder wenselijke atribuut: de zieke ouder,
de werkloze, de patint, enz.
Aan elk van die nieuwe rollen hannen specifeke rolverwachtnnen en
rolnormen vast, die op hun beurt ook weer kunnen leiden tot rolspanninn.
Een handicap is ook zo een rol dat vaak nenatef wordt beschouwd.
Atributen kunnen echter positef evolueren als ze bij iemand horen die een
hoonnewaardeerde sociale rol heef. Bij een atleet als Marc Herremans leidt
2
, het atribuut ‘handicap’ niet tot een kleinere, maar net tot een nrotere
maatschappelijke waarderinn
1.1.3. Wisselwerking tussen rolopvatting – rolverwachting - rolnorm
Rolspanninn:
Ontstaat door plotselinne of neleidelijke veranderinn binnen de nebruikelijke sociale rol
o Bv. verlies van job, inhoud van job die verandert, echtscheiding waardoor rol als
moeder verandert …
Reacte is afankelijk van individu tot individu:
o Tolerantedrempel (kwetsbaarheid van het indivivdu)
o Intensiteit van de spanninn
Roldeterminanten:
Factoren die vaak (tjdelijke) invloed hebben op de stjl/manier waarop iemand sociale rol
uitoefent
Soorten:
o Somatsche roldeterminanten bv. pijn, invaliditeit, stoma …
Lichamelijke fysische elementen. Zornt voor tjdelijke of blijvende
beïnvloedinn v.d. sociale rol.
o Psychische roldeterminanten bv. neerslachtnheid, verwardheid …
Elementen uit het psychisch functoneren v.h. individu bepalen zijn manier
van rolnedran.
o Sociale roldeterminanten bv. echtscheidinn, uit sportclub stappen
Sociale factoren waarmee de persoon in interacte staat beïnvloeden het
rolnedran v.d. cliint en de omnevinn.
o Financiile roldeterminanten bv. Plots werkloze moeder.
Persoon wordt neconfronteerd. Beïnvloedt zijn omnevinn en het invullen van
zijn rol.
o Existentile roldeterminanten bv. verlies van een kind,
Kracht die sommine mensen puten uit hun neloonsovertuininn.
o Culturele roldeterminanten bv. iemand die door verlies van job arm wordt
Rolopvatnn, rolverwachtnn, rolnorm:
Rolopvatting = nedran dat nestuurd wordt door einen opvatnnen
Rolverwachtingen: expliciete en impliciete verwachtnnen van (omnevinn van) netwerk
Rolnorm: Renlementen, weten, richtlijnen
Rolvervaninn
Samenlevinnen, nroepen, nezinnen … zijn dynamisch
↓
Hierdoor maatschappij steeds diverser
↓
Hierdoor ‘rolnorm’ en ‘rolverwachtnn’ minder ‘dwinnend’ en ‘drinnend’ karakter
Conclusie:
3
