Werkvloer Bufferprocesssen Omstandigheden
Basisvaardigheden Solidaire gemeenschap Dingen die de opvoeding
Veiligheid Wat kan de maatschappij en (werkvloer) kunnen
Verzorging omgeving betekenen voor beïnvloeden
Zicht op het kind de ouders? Het kind
Eisen Sociaal netwerk en een Ouders
Grenzen goede taakverdeling Broertjes/zusjes
Wie kan helpen en doe je Behuizing
Timen en doseren daarvan, je Financiën
het samen?
behandelt een puber anders Cultuur
Metapositie t.o.v. de
dan een puber Sociaal netwerk
werkvloer
Gezondheid
Kunnen opvoeders Echtscheiding
Emotieregulatie daarbij
reflecteren? Woonomgeving
‘Goede ouder’- ervaringen Etc.
Het besef het af en toe goed
te doen als ouder
Pedagogiek
De leer van opvoeding. Opvoedkunde.
Opvoeden
Opvoeden houdt in dat ouders hun kind begeleiden bij de ontwikkeling tot iemand die zelfstandig
kan meedoen aan de samenleving. Dit doen ouders door: Het bieden van een verzorgende en
beschermende omgeving.
Als opvoeden niet vanzelf gaat: hoofdstuk 1 de paragrafen 1.1 – 1.4 (pagina’s 17-32).
Orthopedagogiek
De wetenschap die zich bezighoudt met bijzondere of specifieke opvoeding en ‘het in zijn
ontwikkeling belemmerde kind’. Ortho = rechtop
Pedagogiek en orthopedagogiek richten zich beiden op de opvoeding en de invloed daarvan op de
ontwikkeling van het kind. De orthopedagogiek doet dit door problemen met kinderen te zien als
opvoedingsproblemen op een opvoedingsopdracht. Het gaat altijd om de betekenis die problemen
hebben voor de opvoeding.
Het terrein van de pedagogiek is de opvoedingswerkelijkheid en de orthopedagogiek bestudeert een
specifieke groep van verschijnselen daarbinnen, zoals ernstige opvoedingsproblemen.
,Of orthopedagogische zorg nodig is, is afhankelijk van:
1. De aard en de ernst van de stoornis. Stoornissen die langere tijd van invloed zijn op de
ontwikkeling en opvoeding.
2. De vraag of er speciale hulpmiddelen en technieken nodig zijn om de negatieve gevolgen van
een stoornis zoveel mogelijk te boven te komen.
3. De vraag of het kind hulp nodig heeft om met de stoornis te kunnen leven.
(Vliegenthart)
Vier paradigma’s (gezichtspunten op de problemen die orthopedagogiek bestudeert
1. Het individueel theoretisch paradigma. De nadruk ligt in dit geval op de beperking als
medische categorie. Men denkt vooral in termen van stoornissen, defecten of
biologische tekorten
2. Het interactioneel-theoretisch paradigma. Een handicap wordt opgevat als een
etiket, degene met dit label krijgt daarmee een (ongunstige) identiteit toegeschreven
en wordt behandeld volgens dit verwachtingspatroon.
3. Het systeemtheoretisch paradigma. De handicap wordt gezien als consequentie van
de eisen van een (pedagogisch) systeem.
4. Het maatschappijtheoretisch paradigma. De handicap is in deze opvatting het
product van de samenleving. De toegang tot het geheel van menselijke activiteiten
wordt geblokkeerd en daardoor raakt de gehandicapte geïsoleerd
Componenten die betrekking hebben op het orthopedagogisch werkterrein:
1. Het kind met een specifieke vraagstelling.
2. De opvoeder die zoekt naar de betekenis achter het gedrag van het kind en die probeert
daar een pedagogisch antwoord op te vinden.
3. De situatie die gekenmerkt wordt door handelingsverlegenheid bij de opvoeders en
waarbinnen ook andere personen en factoren uit de omgeving invloed hebben op de
factoren.
Bij opvoedingsproblemen wordt veel te snel contact gezocht met de hulpverlening. Het aantal
jongeren in de zorg groeit veel te hard en het zorgsysteem raakt overbelast. Dit is te wijten aan:
1. Het jeugdtolerenatieniveau. Wat vroeger kwajongensstreken waren, wordt nu gezien als
overlast en probleemgedrag.
2. De psychopathalogisering van problemen. Er wordt steeds makkelijker contact gelegd met
psychologen en psychiaters die problemen vertalen in stoornissen.
3. De criminalisering. Problematisch gedrag wordt door politie en strafrechtsysteem
beschouwd als crimineelgedrag dat moet leiden tot vervolging.
Opvoeden, De Winter
‘’Opvoeden is persoonsvorming’’
Opvoeden is meer dan een persoonlijk project van de ouders en ontplooiing van het kind. De
pedagogische civil society is ook erg belangrijk. Dit is dat ook anderen zich verantwoordelijk voelen
voor het opgroeien van jongeren. Denk aan bijvoorbeeld de sociale kwaliteit van een wijk en sterke
sociale netwerken die invloed hebben.
We zouden opvoeding kunnen zien als het op gang brengen van een proces, waarbij kinderen
ontdekken wie ze zijn, wie ze willen zijn en hoe zij in de samenleving staan.
Het gaat dus om:
- Persoonlijkheidsvorming
- Opzoek gaan naar identiteit
- Je plaats in cultuur en samenleving
,Opvoeden, Kok
‘’De relatie is de basis van het opvoeden’’
Opvoeden is een wezenlijk aspect van het menselijk bestaan. Hiermee maken mensen het humane
voortbestaan mogelijk. Opvoeden is een dynamisch proces, waarin het kind zich ontwikkelt en de
opvoeder opvoedt. Het kind ontwikkelt zich vanuit een innerlijke drang, door te oefenen en te leren.
De opvoeders groeien mee in de ontwikkeling.
‘’Samen op weg, zonder het waarheen te kennen’’.
Ontwikkelen eigenheid, Kok
Hoe het kind zicht ontwikkelt en waar het precies op uitkomt is niet vooraf te bepalen. Mensen
worden geboren met een startpakket aan ontwikkelingsmogelijkheden die tot uiting komen in
interactie met de omgeving. Kok noemt dit de ontwikkeling van de eigenheid. Het opvoedingsproces
draagt eraan bij dat het kind deze eigenheid ontplooit. Hoe die eigenheid eruit gaat zien, openbaart
zich pas gedurende de ontwikkeling.
Relatie, Kok
Relatie is de basis van het opvoedingsproces. Zonder relatie is opvoeden niet mogelijk. Als er al
gesproken kan worden van een doel van opvoeding, dan heeft dat betrekking op het optimaliseren
van het proces van opvoeding. De opvoedingsrelatie, van het opvoedingsklimaat en van de
opvoedingssituaties waaraan het kind zich ontwikkelt.
- Eigenheid van het kind
- Opvoeder en kindperspectief
- Achter probleemgedrag schuilt een vraag
- Overaccentuering
Opvoedingsimpasse
De opvoeder constateert dat de ontwikkeling niet in de gewenste richting verloopt. De opvoeder ziet
dan ook geen bevredigende middelen meer om de ontwikkeling van het kind in die richting te
beïnvloeden.
Post (ter horst)
Problematische opvoedingssituatie
Functioneel en intentioneel proces (Kok):
Functioneel karakter: de continue onderlinge betrokkenheid van de deelnemers aan het
opvoedingsproces
Intentioneel karakter: de opvoeder wil het kind iets leren, hem duidelijk maken of iets laten
ervaren
Drie niveaus van omgaan met problemen in de opvoeding die elkaar onderling beïnvloeden. (Van
Strien)
1. Het niveau waarop ouders, leerkrachten en andere opvoeders nadenken over opvoeding en
gedrag
2. Het niveau van de praktijkgerichte theorie, beroepskrachten die verder gaan dan
ervaringskennis en standaardvoorbeelden en meer putten uit algemene, wetenschappelijk
getoetste kennis
3. Het wetenschappelijke niveau waarop onderzoek wordt verricht dat bijdraagt aan algemene
theorievorming. Daarbij wordt een systematisch proces van denken en handelen doorlopen.
1. Kok: relatie is de basis van opvoeden
, Eigenheid van het kind
Opvoeder en kind perspectief
Achter probleemgedrag schuilt een vraag
Overaccentuering, kinderen vragen in hun gedrag om een bepaald accent, bijv. extra
structuur etc.
2. Pels: autonomie-conformiteit (opvoedingswaarden) Autonomie (westers): je kan zijn wie je
bent. Conformiteit (niet-westers): je moet je wel aanpassen aan de ander.
3. De winter: opvoeden = persoonsvorming. Bij opvoeden gaat het om complexere zaken dan
gedragsregulering zoals “de vorming van persoonlijkheid, om het ontdekken van identiteit en
de zin van je bestaan, om je plaats in cultuur en samenleving”.
Pedagogische civil society, opvoeden doe je niet alleen “It takes a village to raise a
child”
4. Ter horst: het gewone leven, wat kun je doen om het gewone leven te herstellen
De ouder, het kind en omgeving
Als opvoeden niet vanzelf gaat: hoofdstuk 7 de paragrafen 7.1 – 7.2
Systeemtheorie
De systeemtheorie plaatst de mensen in hun sociale context en probeert vanuit dat perspectief te
begrijpen wat er speelt. Je kijkt niet naar het individu, maar naar een groep.
Gezin is systeem
Het gezin is een systeem met eigen kenmerken, die tot uiting komen in de structuur en de
verhoudingen, de rollen en de fases die worden doorlopen.
Systeemtheorie (Nabuurs)
Nabuurs beschrijft een gezin als: ‘’Elk leefverband van één of meer volwassenen die
verantwoordelijkheid dragen, stabiliteit en continuïteit bieden voor de verzorging en opvoeding van
één of meer kinderen vanuit een duurzame en affectieve relatie’’.
Belangrijkste kernpunten (Nabuurs)
1. Een systeem bestaat uit verschillende delen die onderling samenhangen en elkaar wederzijds
beïnvloeden.
2. Systemen kunnen worden gezien als zichzelf handhavende eenheden, die voortdurend in
wisselwerking staan met hun omgeving
3. Een systeem heeft de mogelijkheid in zich om zich te handhaven, en stemt zich voortdurend
af op de omgeving
4. Systemen hebben het vermogen zichzelf te besturen te reproduceren
Bliksemafleider
Het kind als bliksemafleider weet door zijn gedragsproblematiek de aandacht af te leiden van de
spanningen tussen ouders. Doordat zij hun aandacht op hem moeten richten, is er minder
gelegenheid voor hun eigen ruzies. Bewust of onbewust probeert het kind hiermee te bereiken dat
zijn ouders bij elkaar blijven.
Coalitie
Binnen een systeem kunnen coalities gevormd worden. Dit is een systeem binnen een systeem. Een
subsysteem dus. Het bestaat uit twee of meer leden die dezelfde belangen hebben. Deze personen
hebben meer interactie met elkaar.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marilyn1232. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,39. Je zit daarna nergens aan vast.