100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Volledige samenvatting staatsrecht met voorbeeldexamen €11,99
In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Universiteit Hasselt (UHasselt)
  4.  
  5. Rechten
  6.  
  7. Staatsrecht

Samenvatting

Volledige samenvatting staatsrecht met voorbeeldexamen

2 beoordelingen
 4 keer verkocht

Een volledige samenvatting van het vak Staatsrecht aan de Uhasselt, waarbij gebruik is gemaakt van het boek en de powerpoints. Zelf heb ik met deze samenvatting 17/20 behaald in eerste zit. Daarnaast zit er op het einde ook een voorbeeldexamen bij met de antwoorden.

Laatste update van het document: 1 jaar geleden

Voorbeeld 4 van de 76  pagina's

Document informatie

  • 23 januari 2024
  • 23 januari 2024
  • 76
  • 2023/2024
  • Samenvatting

Onderwerpen

Geschreven voor

Alle documenten voor dit vak (19)

2  beoordelingen

review-writer-avatar

Door: noorizienat • 1 maand geleden

review-writer-avatar

Door: sorasmek • 1 week geleden

Good

Verkoper

avatar-seller
LawStudentUHasselt

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud

Volledige samenvatting staatsecht (2023 – 2024)



De basisprincipes van het grondwettelijk recht
Artikel 1 GW: “België is een federale staat, samengesteld uit de gemeenschappen en de gewesten”
➔ Vroeger was België een gedecentraliseerde eenheidsstaat

Een gedecentraliseerde eenheidsstaat versus een federale staat




A. DE EENHEIDSSTAAT

Alles wordt geregeld door één centrale overheid, waarbij de soevereiniteit onverdeeld bij de centrale
overheid berust: deze hebben een algemeen en hiërarchisch toezicht op alle diensten
➔ Alle eenheidsstaten hebben verzachtingen zoals de deconcentratie en de decentralisatie

Eerste verzachting: de deconcentratie

Een verdeling van taken binnen een gecentraliseerde dienst
= hogere overheid wijst de bevoegdheid toe aan bepaalde diensten om rechtshandelingen te stellen
• Interne deconcentratie: toegewezen aan ambtenaren van het centraal bestuur
Vb: de delegatie van handtekening door een minister aan het hoofd van zijn departement
• Externe deconcentratie: toegewezen aan ambtenaren van de buitendiensten van het bestuur
Vb: belastingdiensten

Twee kenmerken
1) De gedeconcentreerde diensten hebben geen onderscheiden rechtspersoonlijkheid
2) De hogere overheid behoudt het hiërarchisch toezicht
= de bevoegdheid om aan de ondergeschikten bevelen te geven, hun beslissingen te wijzigen
en zich in hun plaats te stellen

Tweede verzachting: de decentralisatie

Autonome overheden of diensten beschikken over bepaalde bevoegdheden = gezagssplitsing
• Territoriale decentralisatie: toewijzen van de bevoegdheden aan een bepaald gedeelte van
het grondgebied
Vb: provincies en gemeenten
• Functionele decentralisatie: toewijzen van de bevoegdheden aan een bepaalde
overheidsdienst
Vb: instellingen van openbaar nut zoals de RSZ, RVA, OVAM, …

Twee kenmerken:
1) De gedecentraliseerde overheden hebben een eigen rechtspersoonlijkheid
2) De hogere overheid oefent slechts een administratief toezicht uit
- Diensten verplichten om de wet na te leven, zonder zich in hun plaats te kunnen stellen
- Deze kunnen de wettigheid en de opportuniteit beoordelen
( een rechter kan enkel de wettigheid beoordelen)



1

,Volledige samenvatting staatsecht (2023 – 2024)


B. DE FEDERALE STAAT OF DE BONDSSTAAT

De bevoegdheden zijn verdeeld tussen twee onderscheiden en autonome rechtsordeningen
➔ Deze van de federatie en deze van de deelstaten, die niet ondergeschikt zijn aan elkaar

Soorten:
• Het centripetaal federalisme: vrijwillige aaneensluiting van voorheen onafhankelijke staten,
om hun doelstellingen in een groter staatkundig geheel te realiseren, waarbij ze elk hun eigen
autonomie behouden
Vb: de uitoefening van residuaire bevoegdheden door deelstaten, nastreven van een
gemeenschappelijk belang en het daaruit voortvloeiend samenhorigheidsgevoel, …
• Het centrifugaal federalisme: een afkaveling van een gedecentraliseerde eenheidsstaat
waarin de samenstellende delen een steeds ruimere autonomie verwerven
Vb: België

De drie wetten van het federalisme

1) De autonomie van de deelstaten

De deelstaten zijn zelfstandige rechtspersonen, met eigen organen, eigen bevoegdheden en eigen
financiële middelen
• Federatie en deelstaten hebben elk een afzonderlijke rechtsordening
• Eigen bevoegdheden
- Residuaire bevoegdheden behoren bij de federale overheid
 Volgens de Grondwet behoren de residuaire bevoegdheden bij de deelstaten, maar
deze is nog niet uitgevoerd
- Concurrerende bevoegdheden (integraal of beperkt)
- Exclusieve bevoegdheden
• Grondwettigheidstoetsing
- Diffuus stelsel: deze bevoegdheid komt toe aan elke rechter
- Centraal stelsel: deze bevoegdheid behoort enkel tot het Grondwettelijk Hof
• Financiering: deelstaten hebben eigen financiële middelen

2) De participatie van de deelstaten

De staatsstructuur kan niet gewijzigd worden zonder instemming van de deelstaten
= tweekamerstelsel: gelijke bevoegdheid voor de herziening van de federale grondwet
• Eerste kamer vertegenwoordigd de volledige staat
• Tweede kamer vertegenwoordigd de deelstaten

3) De coöperatie: toenemende samenwerking

Het is niet mogelijk om volmaakte scheiding tussen de beleidsniveaus te krijgen, waardoor er
wederzijdse beïnvloeding zal zijn bij de beleidsuitoefening
= coöperatief federalisme, meestal op uitvoerend vlak met parlementaire controle
• Horizontaal: toenemende samenwerking tussen de deelstaten onderling
• Verticaal: samenwerking tussen de deelstaten en de federale overheid

C. CONFEDERATIE

Zie video’s dia 10



2

,Volledige samenvatting staatsecht (2023 – 2024)


Een parlementaire monarchie versus een presidentieel stelsel

De parlementaire monarchie Het presidentieel stelsel
Staatshoofd (koning) + regeringsleider Staatshoofd = regeringsleider (president)

Koning is: Staatshoofd = regeringsleider (president)
- Erfelijk - Rechtstreeks verkozen
- Onschendbaar en onverantwoordelijk - Ontleent persoonlijke macht
- Onbekwaam om alleen te handelen: - President is geen verantwoording schuldig
= enkel onder verantwoordelijkheid van aan het parlement doordat hij het mandaat
ministers direct van het volk heeft gehad
- Heeft geen macht, wel invloed zoals bij
vorming van regeringen

Samenwerking der machten Strikte scheiding der machten
- Minister (regering) is politiek - Scheiding der machten maar wel
verantwoordelijk tegenover het controlemogelijkheden
parlement, doordat hij is aangesteld → De regering is niet politiek
- Regering moet kunnen steunen op een verantwoordelijk voor het parlement maar
parlementaire meerderheid wel voor de president
- Het parlement kan de regering voortijdig - De president benoemt en ontslaat
ontbinden en beroep doen op het ministers
kiezerskorps (stemgerechtigde) - Het parlement kan niet voortijdig
- Er is samenwerking van de machten ontbonden worden
→ Parlement en regering staan in → President en parlement moeten dus
wederzijdse afhankelijke verhouding ‘gedwongen’ samenwerken tijdens de
volledige termijn

Vb: Groot-Brittannië en België Vb: Verenigde Staten van Amerika, Frankrijk

België: een gerationaliseerd parlementair stelsel
• De federale regering kan slechts in bepaalde gevallen tot ontslag worden gedwongen
• Het federale parlement kan slechts in bepaalde gevallen worden ontbonden


Scheiding der machten (Montesquieu)

Drie staatsfuncties die niet in dezelfde handen mogen berusten
1. De wetgevende macht
2. De uitvoerende macht
3. De rechterlijke macht

Trias politica
• Onderlinge samenwerking tussen de machten
• Wederzijdse controle = “checks and balances”; art. 159 GW

De volkssoevereiniteit (Rousseau)

“alle machten gaan uit van het volk”
• De afgevaardigden zijn enkel lasthebbers en kunnen niet beslissing i.p.v. het volk
• Tegenpool van Montesquieu



3

, Volledige samenvatting staatsecht (2023 – 2024)


De nationale soevereiniteit (Sieyès)

“alle machten gaan uit van de Natie”; art. 33 GW
• Natie = de collectiviteit van de burgers uit het verleden, het heden en de toekomst
• De wil van de natie uitdrukken (niet die van het volk)
• Beslissingen kunnen niet aan een beoordeling van het volk worden onderworpen

Kenmerken van de soevereiniteit:
• Exclusief
• Onvervreemdbaar: de soevereiniteit kan niet aan andere overheden worden overgedragen
• EN ondeelbaar: kan enkel door de staat worden uitgeoefend

HOOFDSTUK II: DE KENMERKEN VAN DE BELGISCHE STAATSINRICHTING

“alle machten gaan uit van de Natie. Zij worden uitgeoefend op de wijze bij de Grondwet bepaald”
➔ Art. 33 GW: nationale soevereiniteit en scheiding der machten

Een scheiding der machten

1) De federale wetgevende macht
- Gezamenlijk uitgeoefend door de Koning, de Kamer van volksvertegenwoordigers en
de Senaat; art. 36 GW
- OF door de Koning en de kamer van volksvertegenwoordigers voor de andere
aangelegenheden dan die bedoeld in art. 77 en 78 GW; art. 74 GW
1) De federale uitvoerende macht
- Berust bij de Koning; art. 37 GW
 Omdat deze zelf onschendbaar en onverantwoordelijk is, benoemt hij ministers
en federale staatssecretarissen; art. 88, 96 en 104 GW
- Deze zijn politiek verantwoordelijk tegenover de Kamer van volksvertegenwoordigers;
art. 101, lid 1 GW
2) De rechterlijke macht
- Uitgeoefend door de hoven en rechtbanken; art. 40 GW
= de gewone rechtscolleges
-  Deze zijn te onderscheiden van de ‘met eigenlijke rechtspraak belaste organen’
= de administratieve rechtscolleges en de tuchtrechtscolleges; art. 146 en 161 GW

In België slechts een relatieve machtenscheiding
• De autonomie van elke staatsmacht relatief
- Samenwerking der machten
Vb: voor de totstandkoming van een federale wet, de Koning speelt een rol bij alle 3
de rechtsmachten
- Wederzijdse controle van de staatsorganen
Vb: de exceptie van onwettigheid via art. 159 GW
• Ongeschreven algemeen rechtsbeginsel dat aan meerdere grondwetsbepalingen ten
grondslag ligt




4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LawStudentUHasselt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,99. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€11,99  4x  verkocht
  • (2)
In winkelwagen
Toegevoegd