Medische embryologie van de mens
Deel 1: Eerste embryonale periode
Inleiding
Ontwikkeling ve individu vanaf bevruchte eicel tot geboorte + studie van de gameten (= gametogenese)
Inzicht in volwassenen anatomie & voorbereiding op kindergeneeskunde en verloskunde
Ontstaan v aangeboren afwijkingen door stoornissen vd ontwikkeling o.a. door teratogene factoren: gevolg
naargelang periode:
Week 1 & 2: embryo sterf (zwangerschap zelfs niet vastgesteld)
15 – 60 dagen: organogenese: stoornisssen van groei en diferentatei gevoelige periode verschilt
naargelang orgaan
korte periode waarbinnen specifeke ontwikkeling moet verlopen: tjdelijke inducte
o Invloed cel op andere door oplosbare stof die zich in omgeving verspreidt
o Invloed cel op andere door rechtstreeks contact tss cel & ECM
Nadat de organen gevormd zijn: minder afwijkingen van vormi wel van functe
Hoe vroeger inwerking hoe zwaarder gevolgen!
Ontwikkeling bevruchte eicel tot aan geboorte in 2 periodes:
Embryonale periode: 8 weken: begin vorming organen + uitwendige lichaamsvorm (3 cm groot):
bilaminaire kiemschijf tot primiteve lichaamsvorm (3-4w) met organogenese (3-8w)
Foetale periode: groei + diferentate organen (9-38w)
Stadiëring van de zwangerschap
Zwangerschapsduur-periode: 40 wk : vanaf laatste menstruate
Ontwikkelingsleefijd: 38 wk: vanaf bevruchtng tot geboorte
Gameten (geslachtscellen)
Haploïd: 23 chromosomen tgv meiose tjdens spermatogenese of oögenese
Spermatogenesis:
Puberteit dood
Vorming tot spermatden
Spermiogenesis: ontwikkeling van spermatden tot spermatozoa: geen kernverandering
Spermatogonia blijven actef
Oögenese:
Week 4: oerkiemcel
Tegen 5de maand in zwangerschap: oogonia worden primaire oocyten (7 milj)
Oögonia zijn dus slechts 4 m aanwezig
Geboorte meisje: 2 milj primaire oocyten
Puberteit: 400 000 primaire oocyten
+- 400 ovulates in leven van vrouw => meeste eicellen sterven af = folliculaire atresie
Bij ovulate: metafase van meiose II (1 poollichaampje)
1
, Bij bevruchtng: voltooien meiose II: 2 poollichaampjes)
Chromosomale afwijkingen ontstaan in meiose; nondisjuncte van de homologe chromosomenparen
Chromosomale afwijking bij mitose na bevruchtng: mozaïeken
Levensduur: Spermatozoïden:
Bevroren toestand: oneindig: bevruchtngsvermogen blijf behoudeni ook na sterven van de man
Kans op zwangerschap grootst:
o coïtus in de 2 dagen voorafgaand aan de ovulate
o eerste 12u erna
spermatozoa overleven tot week in ovaria: lange intracervicale overlevingsduur
Transport:
Spermatozoïden: beweeglijk dankzij staart (50 à 150m/sec): 5 min na coïtus in eileideri na 70 min
uiteinde eileider + contractes uterus & eileider
ovum: peristaltek eileider + trilharen van epitheel: veel trager: (min 3i5; meestal: ) 4-5 dagen na
ovulate in uterus bevruchtng moet plaatsvinden in ampulla
!! eicel max 12u bevruchtbaar !!
transport tegengehouden: bevruchte eicel plant zich in in eileider (= tuba uterina): tubaire
zwangerschap veroorzaakt bloedingen afreken v zwangerschap
Bevruchting
Ovum omgeven door
zona pellucida (dikke membraan)
corona radiata (krans van cellen uit het ovarium)
moeten doorboord worden door spermatozoön
Voor penetrate: 2 verschijnselen:
Capacitate vh sperma: fnale stap in maturate sperma: o.m. verwijdering van zaadvocht oiv secrete
vd tuba (bij IVF worden spermatozoa “gewassen”)
Acrosoomreacte: binding van spermatozoön aan receptormolecule in zonda pellucida (ZP 3)
enzymes vrijgesteld uit het acrosoom: penetrate doorheen de zona pellucida
Na penetrate van de zaadcel:
versmeltng plasmamembraan van zaadcel en eicel
kern zaadcel in cytoplasma van eicel
metafase II eicel ontwikkelt zich verder kernwand + 2e poollichaampje
2 haploïde kernen in interfase naast elkaar: mannelijke & vrouwelijke pronucleus
in beide verdubbelt het aantal chromosomen (DNA-synthese)
kernwanden verdwijnen + begin 1ste mitose: chromosomen mengen zich tot 1 metafase 1e
segmentatedeling (klieving): 2 blastomeren
Beschermingsmechanisme tegen polyspermie:
o eicel ondergaat depolarisate (vrijstelling calcium uit ER) fusie ve 2e zaadcel verhinderd
o cortcale reacte: cortcale granules vrijgesteld zona pellucida ondoordringbaar
Klievingdelingen en diferentate:
bevruchte eicel = zygote vrucht
klievingsdelen tot morula (32 cellen): # cellen stjgti zonder toename in groote
dag 4-5 na ovulate: uterus bereikt (tjdens klievingsdelen)
2
, vanaf 8-cellig stadium: diferentate met compacte: blastomeren vergroten contactoppervlak +
vormen dichte celmassa (tght junctons) + tussen blastomeren ontstaat centrale holte = blastocoel
blastocyststadium
Blastocyst:
o buitenlaag = trofoblaast: placenta en chorion
o binnenlaag = embryoblast: embryo en amnion
Implantatie - 1e week
Betrekking met uterusslijmvlies:
1 dag na aankomst uterus: hatching: zona pellucida lost op vasthechtng blastocyst op 5e-6e dag
Dag 7: implantate of innesteling: trofoblast-cellen dringen doorheen slijmvliesepitheel
(endometrium) blastocyst zinkt weg in het dieperliggende bindweefsel (stroma)
implantate op dag 10 of later: kans spontane abortus stjgt!
Invasie vh baarmoederslijmvlies komt overeen met invasie door kankercellen ( trofoblast zorgt
niet voor celvernietging)
IVF en embryotransfer:
IVF v oöcyten + transfer in uterus
steriele vrouwen toch zwanger laten worden met grotere kans op multpele zwangerschap en
spontane abortus
Zwangerschapstming:
14 dagen na ovulate: menstruatei geen menstruate: 1e teken van zwangerschap
1 cyclus: eerst dag v laatste menstruate – ovulate: 28 dagen
Embryologie: tming tussen bevruchtng en bevaling = 266 dagen
Praktjk: zwangerschapsduur geteld vanaf eerste dag van laatste menstruate: 266+14 dagen = 280
dagen = 9 maanden
2e week (dag 8 tot 14 na bevruchting)
Algemeen: ontstaan van:
2 trofoblastlagen en 2 vruchtvliezen (amnion & chorion)
2 holten: amnionholte & primiteve dooierzak
trofoblastlacunes en coeloom
2-lagig embryo
Trofoblast:
Dag 9: embryo ingenesteld in baarmoederwand
Celdelingen in trofoblast geïnduceerd door epitheel 2 lagen:
Binnenste laag = cytotrophoblast: hoge delingsactviteiti zorgen voor invasie van embryo in
endometrium door secrete v proteolytsche enzymes
Buitenste laag = syncytotrophoblast: verliezen celgrenzen vormen massa v cytoplasma met
verspreide kernen (‘syncytumm)
vanaf dag 9: lacunes die in verbinding treden met arteriën en venen vh endometriumi in lacunes
sijpelt enkel serum (vebindingen nog niet groot genoeg voor bloedcellen)
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gdlc. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.