HOOFDSTUK 2 – CELLULAIRE REACTIES OP SCHADELIJKE PRIKKELS
Geef de vereisten voor cellulaire homeostase.
Cel vergelijken met een huis:
Normale aanvoer substraten en O2 (energievoorziening) = brandstof
Integriteit en permeabiliteit van celmembranen en transmembranaire eiwi en = deur,
muren, dak en vensters
Normale enzymac viteit nodig voor energievoorziening en verweer tegen agressie = kachel
Gene sche informa e = plan
Geef de oorzaken van cel beschadiging (in schemavorm) en geef uitleg.
(EX jan ’24: geef de oorzaken en de manieren + vb)
Fysische oorzaken
Mechanisch trauma
o Directe schade
o Bedreiging bloedvoorziening
Extreme temperatuurwisseling
o Te hoog daling capaciteit O2-aanvoer mogelijke celdood
o Te laag:
Fase 1: VC verminderde weefselperfusie (aanhouden fase 2)
Fase 2: disregula e vaa onus VD + toename permeabiliteit + extravasa e
bloed
Fase 3: vaatwandbeschadiging intravasculaire stolling
Fase 4: bevriezing/vrieswonde intracellulaire ijskristallen + schade
celorganellen celdood (barst)
Elektrocu e
Elektrische shock op celniveau elektrische E omgezet in thermische E
verhi ng/verbranding afsterven cellen
Gevaar: hartritmestoornissen elektrische shock interfereert met normale elektrische
conduc e
Atmosferische drukverandering
Alleen schadelijk bij extreme omstandigheden: te snel s jgen = acute decompressie (=
gasbelvorming) vertraging circula e (= gasembolie) ischemische cel schade dat leidt tot
hypoxische cel schade
Acute blootstelling ijle lucht hypoxie door daling PO2 hypoxische cel schade
Acuut-chronische blootstelling ijle lucht hypoxische endotheelbeschadiging s jging
vasculaire permeabiliteit hoogteziekte (hart- en longoedeem)
Straling
Niet-ioniserende
o UV, IR, laser, elektromagne sche velden
o Te weinig energie om atomen te ioniseren toch cel schade kunnen veroorzaken
Ioniserende
o α-, -, - en Rx-straling ( en Rx de gevaarlijkst!)
o Energie om atomen te ioniseren hoge dosis = schade aan DNA en/of acute
verwondingen
1
, Fysiopathologie MIA (23-24) | M. Parent
Chemische oorzaken
Hypoxie
o Vasculair mechanisch: stremming in bloedtoevoer ischemie
Acuut (bv trauma) of chronisch (bv artherosclerose/thrombose)
o Vasculair chemisch: belemmering O2-transport dr bv anemie/CO2-vergi iging
o Cellulair: belemmering O2-uitwisseling
Intoxica e
o Chemicaliën of medica e
o Toxische stof of stof produceert toxische metabolieten
o Graad van toxiciteit a ankelijk van fysiologisch proces waar stop mee reageert
Voedingsdeficiën e
o Vitamine B en D meest voorkomende in deficiën e
Microbiologische oorzaken
Infec es
o Direct: cel invasie door micro-organismen celdood
Bv enteropathogene E. Coli (of virus)
Injec e toxines in gastcel (Tir & EspF) celdood dr ac e op mitochondria en
func everlies
o Indirect: afgi e exotoxines celdood
Vb enterotoxigene E. Coli
Toxines (HLT & ST) lekkage water en elektrolyten dr CFTR
Immunologische reac es
o In principe verdediging tegen pathogenen soms cel schade veroorzaken
hypersensi viteitsreac es
Gene sche oorzaak
Endogeen (afwijking in genoom)
Aangeboren/verworven
Muta e/dele e (alles wat oorspronkelijke code aantast)
o mRNA vertaalt puntmuta e in afwijkend aminozuur
verstoorde eiwitsynthese
verstoorde opbouw en processen
cel schade
Geef de mechanismen van cel beschadiging (in schemavorm) en geef uitleg.
Gestoorde cellulaire energievoorziening
o Belangrijkste oorzaak: hypoxie
Cel schade (korte duur) vs celdood (lange duur)
o Myocard infarct: ATP-deple e staking Na/K-pomp abnormale permeabiliteit
Compensa e: ac va e anaerobe glycolyse uitvallen bij glycogeen-deple e
o Sleutelprocessen:
Deple e ATP
Membraanschade
Verlies intracellulaire Ca-homeostase
Abnormale membraanpermeabiliteit bij har nfarct na 30-40m ischemie
2
, Fysiopathologie MIA (23-24) | M. Parent
Abnormale permeabiliteit membranen
o Oorzaak: gestoorde energievoorziening
o Membraanaantas ng waardoor?
Toxines
Vrije radicale effecten?
Peroxidering membraanlipiden func everlies
Oxidering eiwi en denatura e
DNA-beschadiging strengbreuken
Verlies essen ële enzymac viteit
o Verstoring krebscyclus, anemie, Na/K-ATP-ase geremd, …
Aantas ng genoom
o Directe schade dr vrije radicalen en straling
Erns ge schade DNA geen replica e of transcrip e
Schade DNA 3 effecten:
Beperkte schade al dan niet func onele gevolgen
Ac vering mechanismen van herstel:
o Base-excision repair
o Nucleo de-excision repair
o Endjoining
Te uitgebreide schade induc e apoptose
Welke zijn de reac es van de cel op acute beschadiging en geef uitleg.
Reversibel
Hydropische degenera e
o Toename membraanpermeabiliteit of falen Na-pomp influx H2O en cel zwelling
Ve ge degenera e
o Ophopen van ve en in cellen en weefsels
Irreversibel
Apoptose
o Geprogrammeerde celdood
o Leiden geen ontstekingsreac es
Necrose
o A raak cel door enzymen (autolyse of heterolyse)
o Leiden ontstekingsreac es, weefselherstel of regenera e in
Geef de cellulaire adapta eprocessen die mogelijk zijn a.g.v. chronische beschadiging en geef
uitleg.
Groeistoornissen
Atrofie = afname in volume/aantal cel of weefselcomponent
Hypertrofie = toename cel volume als gevolg van verhoogde func onele ac viteit
Hyperplasie = toename cel aantal door toename func onele ac viteit of fysiologische
belas ng
Metaplasie = normale cellen op abnormale plaatsen
Dysplasie = abnormale cellen
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mp1572. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,50. Je zit daarna nergens aan vast.
