Samenvatting
Samenvatting medische ethiek Chris Gastmans
- Vak
- Medische ethiek
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Samenvatting kwetsbare waardigheid (Chris Gastmans) De slides en de notities van de lessen samengevat
[Meer zien]Voorbeeld 5 van de 22 pagina's
Voorbeeld 5 van de 22 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting medische ethiekHOOFDSTUK 6: INTIMITEIT EN SEKSUALITEIT BIJ OUDEREN
1. VOORAFGAANDE BESCHOUWINGEN
Seksualiteit in 7 dimensies
- Biologisch
- Psychologisch
- Gedrag
- Relationeel
- Sociocultureel
- Moreel
- Religieus
2 soorten ouderen
Aseksuele oudere
- Onverenigbaarheid van oud-zijn en seksualiteit: seks = jong en gezond zijn
- Seksualiteit = gedragsprobleem
- Infantilisering: ouderen benaderen en aanspreken als kinderen
Sexy oldies
- Seksualiteit hoort bij gezond en dynamisch leven
- Tekenen van ouderdom negeren
- Medicalisering: bij problemen medische behandelingen
2. SEKSUALTITEIT IN WOONZORGCENTRA
Nood aan intimiteit en seksualiteit is persoonlijk
=> seksueel actief blijven seksualiteit = verleden
Diversiteit in uitdrukkingen
- Liefde en zorg: helpen bij aankleden, eten
- Romantiek: hand vasthouden, kussen, knuffelen
- Erotiek: erotische literatuur, masturberen, seksuele activiteiten
=> komen alle drie voor in wzc
Weinig expliciet seksuele activiteit
- Mannen meer actief dan vrouwen
- Mannen minder tevreden over seksuele activiteiten
- Verband tss vroeger en actueel seksueel gedrag: vroeger zeer actief meer nood
aan betrekkingen op latere leeftijd
1
,Hindernissen voor seksualiteit en intimiteit in wzc
- Gebrek aan privacy
- Gezondheidsproblemen: ziekte, seksuele dysfunctie, medicatiegebruik, dementie
- Negatieve houdingen en beperkte kennis van VPK, medebewoners en familie
Misinterpretaties, vooroordelen
Schaamte, discomfort
Groepsdruk
Hetero-normativiteit: niet breeddenkend over homoseksualiteit
- Gebrek aan communicatie (taboe)
Seksuele expressie en dementie
Diagnose van dementie wijzigingen in seksueel gedrag
- Gevaar voor misbruik
Progressieve cognitieve aftakeling
Risico infantilisering
- Wijzigingen in het persoon zijn: minder of meer zin in seks
- Relationele wijzigingen: partner zorgverlener
Ongepast seksueel gedrag
- Hyperseksualiteit: meestal mannen in wzc (reden: het is hier een taboe)
- Ongecontroleerde, niet-intentioneel gedrag
Ongepast betasten
Dwangmatige masturbatie
Seksuele opmerkingen
Uitkleden in openbaar
3. ANTROPOLOGISCH KADER
Ethische legitimatie van seksualiteit
- Wilsbekwaam: door geïnformeerde toestemming
- Wilsonbekwaam: ?
Kenmerken die mensen zonder cognitief vermogen gemeenschappelijk hebben
1) Het vreemde zelf
- We verstaan onszelf niet volledig
- We blijven een vreemde voor onszelf: spiegelervaring, stemgeluid, videotapes
- Karakteristieken waarvan we de betekenis niet goed doorgronden: cultuur,
familie, geslacht, seksuele oriëntatie
- Seksualiteit blijft vreemd, laat zich relationeel niet verklaren
- Dementie ervaren het ‘vreemd-zijn) nog intenser
2
, 2) Het (dis)continue zelf
- Continuïteit: identiteit opbouwen, de weg naar jezelf standvastig gevoel
- Discontinuïteit: periodes waarin we ons anders gedragen, met andere mensen
omgaan, groeien, aanpassen instabiliteit
- Dynamische spanning tss discontinuïteit en continuïteit
- Wilsbekwame personen: continuïteit > discontinuïteit
- Wilsonbekwame personen (dementie): discontinuïteit > continuïteit
- Voorbeeld: na 50 jaar gaat je partner dezelfde persoon zijn, maar ook zijn
veranderd
3) Het belichaamde zelf
- ‘Hebben’ geen lichaam, maar ‘zijn’ een lichaam ervaren de wereld via lichaam
- Lichaam is enige weg om in contact te komen met omliggende wereld (eten,
drinken, werken, seksueel gedrag)
- Dementie betekent niet noodzakelijk verlies van deze belichaamde kennis (vb.
brieven sorteren, zingen, dansen, groenten snijden)
- Ondanks dementie kan seksueel gedrag voortgezet wd
4) Het in-de-wereld zijn
- Mensen ervaren een fundamentele vertrouwdheid met de omringende wereld
- Voorbeelden: keukentafel, kleren die je draagt, bed waarin je slaapt, plaats waar
je werkt
- Deze vertrouwde objecten verdwijnen uit onze gefocuste aandacht
- Dementie vertrouwdheid met betekenisvolle zaken verdwijnt vervreemding,
angst, desoriëntatie
- Voorbeeld: betekenis aan een locatie kan volledig verdwijnen, seksuele
handelingen op vreemde locatie
5) Het met-anderen zijn
- Persoon in relatie
- Lichamelijke creëert kwetsbaarheid
Risico op lichamelijke schade
Risico op objectivering
- Dementerende moeten beschermd worden tegen deze risico’s
Besluit
- Bij ieder mens gaat fundamentele kwetsbaarheid vooraf aan autonomie
- Mens-zijn is wandelen op een dunne koord
- Zichzelf-zijn / anders-zijn
- Continuïteit / discontinuïteit
- Vertrouwdheid / desoriëntatie
- Individualiteit / relationaliteit
- Seksueel gedrag van dementerende is geen gedrags- of medisch probleem, maar
een uitdrukking van wie we als mens zijn
3
,4. ETHISCHE IMPLICATIES
Van nadruk op cognitie naar nadruk op existentiele, gecontextualiseerde benadering
1) Persoonlijke context
- Persoonlijke beleving vh individu
- Bewust zijn van eigen veronderstellingen
- Respect voor autonomie
Wilsbekwaamheid is niet ‘alles of niets’, maar beslissings-afhankelijk
Seksualiteit is meer dan cognitie
Cognitieve geïnformeerde toestemming is geen exclusief criterium
- Vinden vh gepaste evenwicht: consistentie met waarden uit het verleden
(continuïteit) huidige beleefde ervaringen (discontinuïteit)
- Risico, schade en teamoverleg
Geen overbescherming of verwaarlozing van ouderen
Aanvaarbare graad van risico tolereren
Lichamelijke + psychische + sociale + morele integriteit
Ondergrens bewaken: geen dwang of schade
Interdisciplinair teamoverleg en contextgevoelige interpretatie
2) Relationele context
- Belang van beide partners in overweging nemen
Aandachtig voor onevenwicht in relatie (machtsmisbruik)
Seksualtiteit mag geen verplichting zijn
Aandachtig zijn voor de beleving vd ‘gezonde’ partner: zorg dat deze niet
gekwetst is als hij/zijn de partner hand in hand ziet lopen met iemand
anders geef uitleg wat hiervoor de reden zou zijn
3) Organisatorische context
- Voldoende ruimtelijke (kamers) en attitudinele (gesprekken) privacy voor seksuele
expressie
- Nood aan responsieve organisatorische context
Aanbieden van kennis
Fysieke, psychische en morele integriteit van hulpverlener beschermen
Schriftelijk ethisch beleid: waarden + concrete oriëntaties
Stimuleren open communicatie onder collega’s
Geen paternalistisch controlegedrag
Geen ‘laisser-faire’ mentaliteit
- Meedelen informatie
Vrijgeven info niet aangewezen
Proportionele afweging tss betrokkenheid van familielid, aard, betekenis
en gevolgen van gedrag
Informatiedeling enkel als het de goede zorg ten goede komt
4
, 4) Sociale maatschappelijke context
- Maatschappelijke taboes doorbreken
Seksuele expressie = pathologie (aseksuele ouderen)
Seksuele expressie = noodzakelijk (sexy oldies)
- Signalen van discriminatie herkennen
Geen discriminatie
Geen identiteitsverlies van LGBTQ
LGBTQ vriendelijke wzc
5. BESLUIT
- Intimiteit blijft basisgegeven in het leven van personen met dementie
- Nood aan excistentiele, geen cognitivistische kaders
- Ethische reflectie moet verankerd zijn in inclusieve antropologie: ‘ik, jij, samen
mens’
- Ethische guidelines moeten rekening houden met persoonlijke, relationele,
organisatorische en sociale context
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper GS2002. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 78998 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen