Gezin, Opvoeding en Hulpverlening Samenvatting deel 1 (7.7)
7 keer bekeken 0 keer verkocht
Vak
Gezin, Opvoeding en Hulpverlening
Instelling
Vrije Universiteit Amsterdam (VU)
Er staat letterlijk wat er verteld wordt in de kennisclips dus je kan die bestuderen door screenshots te maken van de kennisclips en de aantekeningen in deze samenvatting ernaast te lezen (net als een hoorcollege PowerPoint dus). Bovendien heb ik van alle empirische en theoretische artikels een sam...
De leerdoelen van deze cursus zijn als volgt:
Beschrijven en vergelijken van theorieën en de empirische onderbouwing hiervan over het gezin en het
opgroeiende kind.
Herkennen van kenmerken van theorieën in een casus over het gezin en het opgroeiende kind en het
kunnen verbinden van deze kenmerken aan een theorie.
Kritisch evalueren van literatuur over het gezin en het opgroeiende kind.
Een wetenschappelijk artikel mondeling kunnen presenteren aan algemeen publiek.
Week 2: gehechtheidstheorie & intergenerationele overdracht (van
psychopathologie en opvoedgedrag)
Zijn alle gehectheidsrelaties even belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen?
Intergenerationele overdracht gaat over het doorgeven van bepaald gedrag, eigenschappen of problemen van
deze op de andere generatie (bv. Als een ouder kampt met depressie, heeft het kind dan een grotere kans op
depressie?).
KENNISCLIP 1: GEHECHTHEIDSTHEORIE (slides in album: GOH – W1 – K1)
Artikel van Schuengel wordt toegelicht.
Gehectheidsgedrag
Vaak één van de ouders.
Kinderen doet dit bij mensen die hun troost en bescherming kunnen geven. (Bij honger bijvoorbeeld).
Geen vaste set aan gedragingen.
Binnen vreemde situatie procedure en laboratoriumprocedure om gehechtheidsgedrag te meten worden gekeken
naar: nabijheid zoeken, contact behouden, vermijden en afweren van contact met gehechtheidsfiguur.
Daarnaast kunnen kinderen desorganiserend gehechtheidsgedrag tonen. Zoals tegelijkertijd gehechtheidsfigurur
benaderen, maar daar ook voor terug tijnsen.
Gehechtheidsrelaties
Tussen 2 personen als er sprake is van gehechtheidsgedrag van de ene persoon gericht op de andere persoon en
de andere persoon daarop reageert.
Geen vaste patronen.
- Vooral tussen ouder en kind, maar kan ook tussen 2 volwassenen bijvoorbeeld in een romantische relatie.
Binnen vreemde situatie procedure kan ouder-kindgehectheidsrelatie geclassificeerd worden als:
- Veilig
- Onveilig vermijdend
- Onveilig afwerend
- Gedesorganiseerd
Gehechtheidsband
Meer algemene term: verwijst naar gevoelsmatige of affectieve band tussen 2 personen.
Meer om de verbinding die mensen hebben: de ander is speciaal voor ze + het is moeilijk om gescheiden te
worden van deze persoon.
Niet hetzelfde als gehectheidsrelatie, waarbij de ene persoon toenadering zoekt bij het andere voor steun en
troost.
Gehechtheidsband tussen 2 personen kan aanwezig, afwezig,zwak of sterk zijn.
Gehechtheidsrepresentatie
Verwachtingen die mensen hebben over gehechtheidrelaties en andere sociale relaties.
Volgens de gehechtheidtheorie ontstaan deze gehechtheidrepresentaties op basis van ervaringen die mensen
hebben met hun gehechtheidsfiguren, meestal hun ouders.
In artikel van Carlo Schuengel en collega’s wordt beschreven dat de Adult Attachment Interview gebruikt kan
worden om gehechtheidsrepresentaties te meten.
Een meer accurate term voor gehechtheidsrepresentatie bij volwassenen = State of mind ten aanzien van
gehechtheid.
AAI is semi gestructureerd interview over ervaringen die volwassenen als kind hebben gehad met hun opvoeders.
In het interview zijn 3 patronen te herkennnen:
, o Gereserveerd
Algemene beschrijvingen van hun opvoeders die ze niet/nauwelijks konden ondersteunen met herinneringen.
Idealiseren van de opvoeders: ze zeggen dat hun moeder de liefste moeder is op aarde, maar als er wordt
gevraagd naar voorbeelden kunnen ze zich hier niks van herinneren.
o Autoonoom
Kunnen vertellen over positieve en negatieve ervaringen met hun opvoeders ook als deze relaties moeilijk waren.
Goed in staat om algemene beschrijvingen van hun ovpoeders te ondersteunen met specifieke herinneringen.
Ook kunnen ze goed reflecteren over hun relaties met opvoeders: aandacht voor zowel positieve als negatieve
aspecten van deze relatie.
o Gepreoccupeerd
Vaak heel negatieve beschrijvingen over hun relatie met hun opvoeders.
(Of) deze beschrijvingen zijn moeilijk en warrig om te volgen.
Als deze mensen gevraagd worden naar specifieke herinneringen zijn ze vaak onsamenhangend en sterk gefocust
op erg negatieve gebeurtenissen.
Deze mensen raken spoor van de interviewvragen vaak kwijt.
o Onverwerkt verlies/trauma
Geen patroon, maar categorie!
Kenmerk: versprekingen en tegenstrijdigheden als iemand praat over verlies van belangrijke personen of
traumatische misbruik.
- Bijvoorbeeld:
- Verstoringen in redeneren; in tegenwoordige tijd praten over iemand die overleden is.
- Verstoringen in communicatie; hele onrelevante dingen vertellen over een overlijden of misbruiksituatie.
Gehechtheidsstijl
Anders dan de andere concepten komt deze uit sociale psychologie.
Gaat om het verband tussen gehectheidsrelaties en verwachtingen die je binnen hechte relaties hebt zoals met je
vrienden of romantische partners.
Er wordt vanuit gegaan dat mensen die vroeger op een succesvolle manier aandacht en verzorging hebben
gekregen van hun opvoeders hetzelfde verwachten van andere mensen met wie ze later als volwassenen hechte
relaties mee krijgen.
Binnen de sociale psychologie worden 2 dimensies van gehechtheidsstijlen onderscheiden:
1) Vermijdende gehechtheidsstijl: in hoeverre vind je het prettig om te vertrouwen op andere mensen of om
dichtbij ze te zijn.
2) Angstige gehechtheidsstijl: vertrouwen dat je in andere mensen hebt dat ze je wel of niet gaan verlaten.
Deze gehechtheidsstijlen zijn niet hetzelfde als wordt gemeten met de AAI (dus de State of mind met betrekking
tot gehechtheid) => daarin gaat het echt om de manier waarop mensen terugkijken op hun relaties met
gehechtheidsfiguren in de kindertijd.
De gehechtheidsstijlen in sociale psychologie (zoals hierboven) => gaat over verwachtingen die mensen hebben in
hun relaties met volwassenen.
Dus niet per se met mensen die je gehechtheidsrelaties hebt, maar ook met andere relaties zoals je relatie met je
vrienden.
Hechtingsstoornis
Psychiatrische label dat voorkomt in ICD en DSM.
Twee soorten hechtingsstoornissen:
1) Reactieve hechtingsstoornis: een kind met deze stoornis laat meestal geen of beperkt gehechtheidsgedrag
richting de verzorger zien.
2) Ontremde hechtingsstoornis: een kind met deze stoornis laat juist onvoldoende terughoudend gedrag zien
richting de verzorger, zodanig dat het niet past bij de leeftijd en culturele normen.
Deze hechtingsstoornissen komen vooral voor bij kinderen die opgegroeid zijn in weeshuizen met veel
verschillende verzorgers of bij kinderen die veel misbruik of mishandeling hebben meegemaakt.
Komt heel weinig voor, maar in praktijk komt het wel vaak voor => overdiagnostiek van hechtingsstoornissen.
Tot slot
Je kent definitie van verschillende concepten in gehechtheidstheorie: gehechtheidsgedrag, relatie, band…
KENNISCLIP 2: INTERGENERATIONELE OVERDRACHT
Intergenerationele overdracht van psychopathologie en opvoedgedrag.
, Intergenerationele overdracht
We bedoelen dat iets wordt overgedragen van ouders op kind.
De uitspraak dat kinderen die mishandeld worden door hun ouders ook later hun eigen kinderen gaan
mishandelen => voorbeeld van Intergenerationele overdracht van opvoedgedrag.
Psychopathologie= mentale problemen zoals depressie en/of angst.
Er is een aanzienlijke kans dat kinderen van ouders die kampen met depressie of angstproblemen later die zelf
ook gaan ontwikkelen.
Artikelen
Artikel van Branje.
Hoofdstuk 6 van Pedagogiek in Beeld.
Na deze kennisclip …
Voorlezen slide.
Culturele mechanismen
Onderzoekers in de psychologie en pedagogiek hebben lang gezocht naar verklaringen voor overdracht van
psychopathologie en opvoedgedrag.
Branje en collega’s bespreken eerst enkele culturele verklaringen.
Hierbij gaat het niet om verschillen tussen culturen, maar wel om de omgeving waarin ouders en kinderen
opgroeien zoals een gezamenlijke huis of wijk/buurt waarin ze wonen.
Eerste culturele mechanisme van intergenerationele overdracht van psychopathologie:
1) Ouders en kinderen wonen in dezelfde omgeving (zelfde huis of zelfde buurt delen).
- Idee is dat delen van dezelfde omgeving een effect kan hebben op bepaalde gedrag van beide generaties.
Bijvoorbeeld als ouders en kinderen leven in een buurt met lage social-economische status met veel agressie =>
kan dit zorgen voor agressie bij zowel de ouder als bij het kind.
Volgens de theorie kan opvoedgedrag zelf ook een mechanisme zijn om intergenerationele overdracht van
psychopathologie te verklaren.
In literatuur worden 2 kernaspecten van opvoedgedrag onderscheiden:
1) Vooral kenmerken van warmte, positiviteit en steun.
2) Kenmerken van controle en veeleisendheid van ouders op kinderen.
Zulke opvoedgedrag zie je bijvoorbeeld terug wanneer ouders hun kinderen disciplineren of straffen.
Voorbeeld van zulke overdracht is dat ouders met depressie een bepaald opvoedgedrag gaan vertonen, en dat
daardoor de kinderen zelf ook te maken krijgen met depressie.
Nog geen overtuigend wetenschappelijke bewijs dat opvoedgedrag zelf de intergenerationele overdracht van
psychopathologie kan verklaren.
Culturele mechanismen
Intergenerationele overdracht van opvoedgedrag zelf.
- Ouders die hun kinderen mishandelen zijn vaak vroeger zelf mishandeld door hun ouders.
Cycle of abuse
Er is hiervoor wetenschappelijke bewijs, maar belangrijke kanttekening:
- Studies die een grote effect laten zien van cycle of abuse hebben vaak belangrijke methodologische problemen
zoals retrospectieve design (waarbij deelnemers van onderzoek worden gevraagd terug te denken aan wat ze
hebben meegemaakt als kind -> informatie niet nauwkeurig, want mensen kunnen niet precies herinneren wat ze
hebben meegemaakt: memory bias).
Culturele mechanismen
Oplossing voor dit probleem -> prospectief onderzoek.
Hierbij worden kinderen gevolg vanaf dat ze nog jong zijn. Onderzoek begint dus in heden en gaat door in de
toekomst!
- Hierdoor krijg je meer betrouwbare informatie dan bij retrospectieve onderzoek.
Er is bewijs in prospectieve onderzoek dat psychopathologieën en sociaal economische omstandigheden zoals
armoede de intergenerationele overdracht van opvoedgedrag kan verklaren.
In literatuur worden er meerdere voorbeelden geven. Hier worden er 2 besproken:
1. Negatief voorbeeld. Idee is dat negatief opvoedgedrag door ouders zoals hard disciplineren of straffen ervoor kan
zorgen dat hun kinderen depressieve symptomen ontwikkelen en deze kinderen zullen daardoor als ze zelf eigen
kinderen hebben, dat negatieve opvoedgedrag ook vertonen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fys05. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,59. Je zit daarna nergens aan vast.
