Cost accounting
Inhoud
COST ACCOUNTING
Hoofdstuk 1. Inleiding............................................................................................................................3
Financieel en management accounting..............................................................................................3
Hoofdstuk 2. Kostenbegrippen en kostprijscomponenten.....................................................................3
Kosten en kostprijs.............................................................................................................................3
Kostenindeling....................................................................................................................................3
Directe en indirecte kosten............................................................................................................4
Vaste en variabele kosten...............................................................................................................4
Productiekosten en niet-productiekosten......................................................................................4
Integrale productiekostprijs...............................................................................................................4
Voorbeeld 1....................................................................................................................................4
Voorbeeld 2....................................................................................................................................5
Vergelijking voorbeeld 1 en 2.........................................................................................................5
Different costs for different purposes................................................................................................6
Hoofdstuk 9. Variabele kostprijs.............................................................................................................6
Inleiding..............................................................................................................................................6
Variabele productiekostprijsberekening.............................................................................................7
Voorbeeld.......................................................................................................................................7
Invloed op resultaat............................................................................................................................7
Hoofdstuk 3. Break-evenanalyse............................................................................................................7
Basismodel.........................................................................................................................................7
Hypothesen....................................................................................................................................7
Break-evenafzet..............................................................................................................................7
Break-evenomzet............................................................................................................................7
Uitbreiding basismodel.......................................................................................................................8
BREAK-EVEN ANALYSE: meerdere producten.................................................................................8
Hoofdstuk 6. Activity based accounting..................................................................................................8
Tekortkomingen bestaande kp-systemen...........................................................................................8
Activity based costing.........................................................................................................................9
Voorbeeld 1....................................................................................................................................9
Voorbeeld 2..................................................................................................................................11
Kostenhiërachie................................................................................................................................12
1
,Hoofdstuk 4. Job-order costing.............................................................................................................13
Wat is een ‘job’?...............................................................................................................................13
Registratie kosten.............................................................................................................................13
Actual costing...................................................................................................................................13
Normal costing.................................................................................................................................13
Capaciteitskosten.............................................................................................................................14
Hoofdstuk 5. Process costing................................................................................................................16
Inleiding............................................................................................................................................16
Kpberekening massaproductie.........................................................................................................16
Voorbeeld 1..................................................................................................................................16
Kpberekening met equivalente eenheden........................................................................................16
Voorbeeld 2..................................................................................................................................16
Voorbeeld 3 (volgende periode)...................................................................................................17
Voorbeeld 4..................................................................................................................................18
Hoofdstuk 10. Afgekeurde producten..................................................................................................19
Voorbeeld 1..................................................................................................................................20
Samenvatting....................................................................................................................................22
Huiswerk...........................................................................................................................................22
Hoofdstuk 11. Dienstverlenende afdelingen en hun kosten.................................................................24
Inleiding............................................................................................................................................24
Definities en methoden....................................................................................................................24
Geen onderlinge dienstverlening..................................................................................................24
Onderlinge dienstverlening..........................................................................................................24
Hoofdstuk 2. Besluitvorming................................................................................................................26
Relevante kosten en opbrengsten....................................................................................................26
Het accepteren van een extra order.............................................................................................26
Make or buy beslissing.................................................................................................................26
Schaarse factoren.............................................................................................................................27
1 schaarse factor...........................................................................................................................27
Meerdere schaarse factoren.........................................................................................................28
Activity based management.............................................................................................................29
Winstgevendheid producten........................................................................................................30
Customer profitability analysis.........................................................................................................31
Hoofdstuk 3. Managementcontrole.....................................................................................................33
Inleiding............................................................................................................................................33
Inhoud en definities..........................................................................................................................33
2
, Bouwstenen......................................................................................................................................33
Resultaatcontrole.............................................................................................................................34
Centralisatie <> decentralisatie....................................................................................................34
Transferprijzen..............................................................................................................................34
Controlekosten.............................................................................................................................38
Budgettering + prestatie-indicatoren...............................................................................................41
Case U2.........................................................................................................................................42
Hoofdstuk 1. Inleiding
Financieel en management accounting
Financieel accounting = informatieverstrekking aan externen m.b.t. de financiële toestand van een
bedrijf om de juiste beslissing te nemen, zit vervat in de jaarrekening
Wie? Aandeelhouders, verstrekkers van leningen, werknemers
Management accounting/controle = inzicht verwerven in het kostengedrag en de kostprijs van
goederen, diensten, klanten of markten, info aan het management zodat zij de juiste beslissingen
nemen zodanig dat zij het bedrijf succesvol kunnen leiden (geen wetgeving)
Strategische planning en beslissingen op lange en korte termijn (strategische
langetermijnplanning)
Evaluatie van de prestaties van de onderneming en haar afdelingen (operationele planning
en budgettering)
Subdomein van management accounting = cost accounting (doelstelling om de kost te berekenen van
iets, kostenstructuur)
Hoofdstuk 2. Kostenbegrippen en kostprijscomponenten
Kosten en kostprijs
Kosten verwijzen naar de middelen die doelmatig worden ingezet in de onderneming
De kostprijs van een kostobject is het geheel van kosten dat hiervoor wordt gemaakt
Kostobject goed omschrijven
Historische kostprijs: middelen zijn al ingezet, historische gegevens
Standaardkostprijs: kostprijs schatten wanneer de middelen nog moeten worden ingezet (dit wordt
het vaakst gebruikt), nadien akkoord gaan over een prijs ga je veel goedkoper uitkomen dan als je
ervoor een prijs betaalt
3 verschillende producties:
- Stukproductie = voldoen aan de wensen van een individuele klant, vb. woning, onderhoud
wagen
- Serieproductie = productiehoeveelheid is beperkt, kunnen wel dezelfde producten bevatten
- Massaproductie = wordt in massa geproduceerd
Kostenindeling
Volgende kosten kunnen we onderscheiden:
- Kosten van grondstoffen en hulpstoffen
- Kosten van diensten en diverse goederen
- Arbeidskosten
- Afschrijvingskosten
- Verkoopkosten
- Distributiekosten
- Administratiekosten
3
,Directe en indirecte kosten
Directe kosten: materiaalkosten, arbeid (rechtstreeks betrekking op het kostobject) hoe meer
directe kosten, hoe nauwkeuriger uw kostprijs
Indirect: overhead, kosten verdelen, welke verdeelsleutel ga je gebruiken (hoe ga je kosten toewijzen
aan uw object), vb. afschrijvingen
Vaste en variabele kosten
Variabele kosten: variëren met activiteit (wanneer productie stijgt, stijgen de variabele kosten, per
eenheid blijven ze constant), vb. arbeidskosten
Semi-variabele kosten = kosten van een machine (afschrijving is vast, elektriciteit is variabel)
Vaste kosten: variëren per eenheid (zullen dus niet veranderen binnen bepaalde activiteitsgrenzen,
er eenheid dalen de vaste kosten wanneer men meer gaat produceren), vb. afschrijvingen
Semi-vaste kosten = extra middelen inzetten waardoor de totale vaste kosten stijgen
Productiekosten en niet-productiekosten
Productiekosten: kosten verbonden aan middelen die nodig zijn voor de productie
- Directe materiaalkosten
- Directe arbeidskosten
- Indirecte productiekosten (overhead): indirecte materiaalkost (smeerolie voor machines),
indirecte arbeidskost (onderhoudspersoneel van machines), overige (afschrijvingen,
elektriciteit, milieubelasting)
Berekend in de waarde van de voorraden (men is vrij hoe men dit doet, staat niet veel over
in de wetgeving p.34)
Niet-productiekosten: kosten verbonden aan middelen in niet-productieschakels
Waardeketen = O&O design supply productie marketing distributie klantenservice
Preproductiekosten Postproductiekosten
+ ondersteunende activiteiten (management, HRM, boekhouding, juridische dienst,…)
Integrale productiekostprijs
= een kostprijs die enkel rekening houdt met productiekosten en gebruikt wordt bij externe
rapportering
Voorbeeld 1
Dit zijn de gegeven productiekosten
ZEILBOTEN ZEILBOTEN
STANDAARD LUXE
PRODUCTIEKOSTEN
HOUTVERBRUIK € 480.000 € 128.000
ZEILVERBRUIK € 30.000 € 20.000
VERF € 8.000
DIRECTE ARBEIDSKOSTEN € 300.000 € 500.000
DIRECTE PRODUCTIEKOSTEN € 810.000 € 656.000
ELEKTRICITEIT MACHINES € 60.000 Toewijzing via verbruikte machine-
INDIRECTE VARIABELE PRODUCTIEKOSTEN € 60.000
uren
AF MACHINES € 40.000
ELEKTRICITEIT VERLICHTING PRODUCTIEHAL € 10.000
VERWARMING € 20.000
VERZEKERING € 6.000
Toewijzing via verbruikte directe
INDIRECTE VASTE PRODUCTIEKOSTEN € 76.000
arbeidsuren
STAP 1: TOEWIJZING INDIRECTE KOSTEN
Indirecte variabele productiekosten:
Machine-uren 600 400
- Elektriciteitskosten 60.000
Toewijzing 60% 40%
36.000 24.000
Indirecte vaste productiekosten:
Directe arbeidsuren 6.000 10.000
- AF machines 40.000
- Elektriciteit 10.000
- Verwarming 20.000
4
, - Verzekering 8.000
Toewijzing 37,50% 62,50%
28.500 47.500
STAP 2: INTEGRALE PRODUCTIEKOSTPRIJS BEREKENEN
Standaard Luxe
Productie 100 40
Directe materiaalkosten 510.000 156.000
Directe arbeidskosten 300.000 500.000
Indirecte kosten (MU) 36.000 24.000
Indirecte kosten (DAU) 28.500 47.500
Integrale productiekosten 874.500 727.500
IPKP per boot 8.745 18.187,50
Voorbeeld 2
Dezelfde gegevens maar nu alle indirecte kosten toewijzen aan verbruikte machine-uren
STAP 1: TOEWIJZING INDIRECTE KOSTEN
Machine-uren 600 400
- Elektriciteitskosten 60.000
- AF machines 40.000
- Elektriciteit 10.000
- Verwarming 20.000
- Verzekering 8.000
Toewijzing 60% 40%
81.600 54.400
STAP 2: INTEGRALE PRODUCTIEKOSTPRIJS BEREKENEN
Standaard Luxe
Productie 100 40
Directe materiaalkosten 510.000 156.000
Directe arbeidskosten 300.000 500.000
Indirecte kosten (MU) 81.600 54.400
Integrale productiekosten 891.600 710.400
IPKP per boot 8.916 17.760
Vergelijking voorbeeld 1 en 2
STAP 3: RESULTAAT BEREKENEN
ZEILBOTEN ZEILBOTEN ZEILBOTEN ZEILBOTEN
STANDAARD LUXE STANDAARD LUXE
IPKP € 8.745,00 € 18.187,50 IPKP € 8.916,00 € 17.760,00
PRODUCTIE 100 40 PRODUCTIE 100 40
VERKOOP 80 30 VERKOOP 80 30
VERKOOPPRIJS € 15.000 € 30.000 VERKOOPPRIJS € 15.000 € 30.000
OMZET € 1.200.000 € 900.000 OMZET € 1.200.000 € 900.000
IPKP omzet € 699.600 € 545.625 IPKP omzet € 713.280 € 532.800
BRUTOWINST € 500.400 € 354.375 BRUTOWINST € 486.720 € 367.200
€ 854.775 € 853.920
Administratie & verkoopkosten € 500.000 Administratie & verkoopkosten € 500.000
Commissie € 60.000 € 72.000 Commissie € 60.000 € 72.000
RESULTAAT € 222.775 RESULTAAT € 221.920
5