SEGMENTALE FONOLOGIE: FONEMEN EN ALLOFONEN
FONETIEK VS FONOLOGIE: COARTICULATIE
-fonetiek
Fonetiek bestudeert het fysische proces van spreken en verstaan over alle talen heen: hoe
kunnen mensen klanken horen en interpreteren, wat zijn de signaaleigenschappen van
klanken (akoestisch fonetiek) en hoe kunnen mensen zelf klanken produceren
(articulatorische fonetiek).
= taalonafhankelijk geldt voor alle klanken
= maar!! Nederlands kent specifieke klanken die in andere talen niet voorkomen
= maar!! Niet alle klanken kunnen willekeurig gecombineerd worden
= maar!! In vloeiende spraak beïnvloeden klanken elkaar = coarticulatie (overlappende
articulatorische bewegingen)
Invloeden zijn voorspelbaar = co-intrinsieke eigenschappen
-co-intrinsieke grondfrequentie = invloed van grondfrequentie door omringende klank
-co-intrinsieke duur = invloed van duur door andere klanken
-co-intrinsieke kleur = coördinatie van overlappende articulatiebewegingen
2 types coarticulatie
Anticipatorische coarticulatie
= klank 1 wordt beïnvloed door klank 2
1 2
Bv: nasalering van de [a] door de [n] die volgt / zoek [z] neemt de lipronding van de
vocaal/diftong die volgt over
Persevererende coarticulatie
= klank 2 wordt beïnvloed door klank 1
1 2
Bv: poes [s] neemt de lipronding van de vocaaldiftong daarvoor over
, -overlappende articulatorische bewegingen die optreden bij coarticulatie zorgen voor een
vloeiende overgang van de ene klank naar de andere klank
-akoestisch vlak spectrogram overgangen vloeiend, moeilijk om individuele klanken
precies af te bakenen
-auditorisch vlak overgangen discreet we kunnen de geluidsstroom waarnemen als een
opeenvolging van onderscheidbare segmenten (segmenten: geen concrete, fysische eenheid
maar een abstracte, pyschologische eenheid = foneem) vereist impliciete taalkennis!
-fonologie
= studie van de klankstructuur van een taal en van de regels volgens dewelke die klanken
georganiseerd worden
= bestudeert de systematiek in het gebruik van de klanken in een taal
welke fonemen komen voor in een gegeven taal?
op welke manier kunnen ze gecombineerd worden tot grotere eenheden?
Foneem = kleinste betekenisonderscheidende element in een taal
Transcriptie van fonemen IPA
/fonemen/ [spraakklanken (concrete realisatie]
FONEMEN EN MINIMALE PAREN
-minimale paren
= woordparen die slechts één klank verschillen en waarvan de woorden toch verschillen in
betekenis
Kat vs rat / kot vs rot / rot vs rat / ….
= functie: achterhalen van fonemen in een taal
!! rot vs Rot (huig r of tongpunt r) / sik vs sik (ondertandse of boventandse s) : roept geen
verschil in betekenis op dus zijn geen minimale paren = allofonen (verschillende variaties
van een foneem)
-foneem
= kleinste betekenisonderscheidende element in een taal
= distinctieve segmenten want ze fungeren in een relatie van oppositie of contrast
Minimale paren en fonemen: taalspecifiek
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jinthemattheeussen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.