100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
samenvatting: gezondheidspsychologie €6,99
In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Thomas More Hogeschool (tmhs)
  4.  
  5. Toegepaste Pyschologie
  6.  
  7. Gezondheidspsychologie

Samenvatting

samenvatting: gezondheidspsychologie
 1 keer verkocht

Dit is een samenvatting van het vak gezondheidspsychologie. Dit document bestaat uit slides, aangevulde notities, boek, casussen, voorbeelden. Kortom alles wat je moet kennen voor het examen.

Voorbeeld 4 van de 62  pagina's

Document informatie

  • 30 januari 2024
  • 62
  • 2020/2021
  • Samenvatting

Onderwerpen

Geschreven voor

Alle documenten voor dit vak (15)

Verkoper

avatar-seller
yunavanreusel1

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud

WAT IS GEZONDHEID?
WAT IS GEZONDHEID ? VERANDERDE PERSPECTIEVEN

Veranderde perspectieven  Perspectief op gezondheid verandert constant!

Van oudsher hebben mensen een relatie gezien tussen:

 Geest
 God(en)
 Fysieke gesteldheid

RELATIE TUSSEN LICHAAM EN GEEST

Hippocrates (Griekse arts uit oudheid: 460-377 v.Chr.)

 Ziekte is een gevolg van een verstoord evenwicht tussen 4 circulerende lichaamsvloeistoffen (=humores):
o gele gal
o slijm
o bloed
o zwarte gal
 Ziekte is dus een onevenwicht tussen de humores door de externe patogenen (=slechte dingen van buitenaf)
 Men ging er vanuit dat de 4 humores bij gezonde mensen in evenwicht waren
 Variant van dit denken in heden:
o Onevenwicht in neurotransmitters bv dopamine. Dit zorgt voor depressie, door innemen van bepaalde stoffen
kan dit balans gecompenseerd worden

 Vroeger was genezing = opniew balans brengen via aderlaten, vasten, dieet, geneesmiddelen
 Lichaam en geest = 1 eenheid  Om die reden dacht men dat hoeveelheid sappen in verband stond met
persoonlijkheid
o Teveel slijm = een kalme persoonlijkheid,
o Teveel bloed = optimisme
o Teveel zwarte gal= droevig
o Gele gal = cholerisch of boosaardig


ETIOLOGIE = OORZAAK VAN EEN ZIEKTE


GALENUS (129-199 N.CHR.)

 Dacht dat de etiologische basis voor alle ziekten (geestelijk en lichamelijk) puur lichamelijk was
 4 lichamelijke humores beinvloeden 4 temperamenten en konden aanleiding geven tot specifieke ziekten bv.
melancholieke vrouwen hadden grotere kans op borstkanker door een grote hoeveelheid zwarte gal
 de geest speelt dus geen rol in de etiologie van ziekten


VROEGE MIDDELEEUWEN: GELOOF EN SPIRITUALITEIT

 ziekte = straf van God of gevolg van kwade geesten die de ziel binnendrongen (=omdat je iets verkeerd had gedaan)
 Mens had weinig controle over gezondheid, priesters konden wel demonen uitdrijven
 verbod op wetenschappelijk onderzoek bv verbod op autopsie, zorgde voor remming biologie van de mens (hoe zit
lichaam in elkaar?)
 religieuze gezichtpunten hielden stand tot de ‘renaissance’ begon  Indivuele denken werd belangrijker
 1600 n.Chr.: wetenschappelijke revolutie  Enorme boem in wetenschappelijke kennis

1

,DESCARTES (1596-1650)

 lichaam en geest zijn 2 afzonderlijke/onafhankelijke entiteiten = dualisme
 lichaam is machine = mechanistisch standpunt (=onderdelen onderzoeken bv cel)
 Behandeling werd technischer, meer diagnostiek
 Ziekte kon in menselijke cellen plaatsvinden en niet in verstoord evenwicht van sappen
 Bv autopsie mocht hier wel
 Benadering gaat uit van biomedisch ziektemodel

BIOMEDISCH ZIEKTEMODEL

 Standpunt: oorzaak wegnemen van ziekte  Symptomen zullen verdwijnen, herstel gezondheid
o Symptomen zijn gevolg van ziekte die zijn oorsprong heeft buiten het lichaam of door inwendige
veranderingen
 = reductionistisch  negeert dat verschillende mensen anders kunnen reageren op dezelfde ziekte
 Bv biomedisch ziektemodel kan moeilijk verklaren dat de ene met corona geen symptomen heeft en de andere in het
ziekenhuis ligt
 gezondheid = afwezigheid van ziekte
 ziekten en symptomen hebben een achterliggende fysiologische verklaring
 genezing werkt mechanistisch en rechtlijnig
 maar...waarom dan verschillende reacties van mensen? (verschillende symptomen, cognities..)

VRAAGTEKENS BIJ DUALISME: PSYCHOSOCIALE MODELLEN VOOR GEZONDHEID EN ZIEKTE

Veel ziekten hebben een organische oorzaak, maar verzoorzaken individuele reacties

Rol van ‘geest’ of psyche blijkt daarin belangrijk bv. fantoompijn, placebo-effect (zie ook H15)  dus toch (tenminste) een
bidirectionele relatie (kan van twee kanten komen) in tegenstelling tot dualistisch denken

BIOPSYCHOSOCIAAL ZIEKTEMODEL

Geïntegreerde benadering (=verschillende dingen samenbrengen) voor de assessment van:

 biologische/fysiologische
 psychologische/gedragsmatige
 sociale/omgevingsfactoren

die samen bijdragen aan gezondheid en ziekte

GEDRAG, DOOD EN ZIEKTE

 Stijging levensverwachting
 Daling mortaliteit (sterftecijfers)  Meer geneesmiddelen, vaccinatie, betere sanitaire voorzieningen
 Oorzaken overlijden ook drastisch veranderd (mensen stierven vroeger van andere dingen bv griep, TBC. Nu zie je bv
hartziekte, longziekte)
 De meest belangrijke oorzaken van overlijden nu hebben een belangrijke gedragscomponent
o Bv roken zorgt voor longziekten, kanker/ slecht eten leidt tot diabetes
o Ons gedrag draagt bij aan onze gezondheid en onze kans op overlijden




2

,INDIVIDUELE, CULTURELE EN LEEFTIJDGERELATEERDE PERSPECTIEVEN OP GEZONDHEID

LEKENTHEORIEËN OVER GEZONDHEID

Lekentheorieën = Hoe kijken de mensen zelf naar gezondheid, dus geen academische theorieën

Bauman (1961) vroeg aan patiënten met een ernstige ziekte:“Wat betekent gezondheid voor u?”

 een overwegend gevoel van welzijn
 de afwezigheid van symptomen
 handelingen waartoe een persoon in staat is bv 10 km wandelen

Benyamini (2003) zelfde vraag aan ouderen (n = 500)  Afhankelijk van hoe hun gezondheid was, gaven ze andere antwoorden:

 slechte/redelijke gezondheid: recente symptomen/indicatoren van slechte gezondheid (bv. pijn)
 goede gezondheid: positieve indicatoren (bv. in staat zijn tot wandelen)
  gezonde individuen hun subjectieve gezondheidsbeoordelingen zijn meer verbonden met gezondheidsgedrag
(wordt gezond anders beleefd wanneer men dat wel/niet is)
o Gezondheidsgedrag = gedrag (ongeacht de gezondheidstoestand) dat bedoeld is om de gezondheid te
beschermen, te bevorderen of in stand te houden (bv. voldoende lichaamsbeweging)  Gaat dus niet over de
gezondheidstoestand opzich bv iemand die pijn heeft kan wel nog gezondheidsgedrag stellen.

Health & Lifestyle (n = 9000, Blaxter): gezondheid als :

 Niet ziek
 Bezit (ik heb een goede gezondheid, ik herstel snel)
 Gedrag (gezond zijn omdat je veel sport, gezond eet)
 Lichamelijk fitheid en vitaliteit
 Psychosociaal welzijn (mentaal gezondheid)
 Functie (ik kan een taak verrichten)

Subjectieve beoordeling van gezondheid via vergelijking met anderen (welke referentiegroep?) leeftijd, beroep,
betere/slechtere gezondheid ….

Gezondheid is een relatieve staat van zijn = in relatie tot een ander moment, een ander persoon..

DEFINITIE VAN GEZONDHEID VAN DE WHO WERELDGEZONDHEIDSORGANISATIE

Gezondheid= Toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn en (…) niet alleen als de afwezigheid van ziekte of
invaliditeit (WHO, 1947)

 Doelstellingen & beleidsdocumenten (bv we willen alcohol met zoveel % verminderen tegen dat jaar) veronderstellen
een relatie tussen gedrag, leefwijze en gezondheid

CROSSCULTURELE PERSPECTIEVEN OP GEZONDHEID

‘Normale gezondheid’ verschilt per cultuur en is afhankelijk van het economische, politieke klimaat van het tijdperk (bv Trump
en Obama was andere kijk op gezondheid)




3

, LEVENSLOOP EN GEZONDHEID

Afhankelijk van leeftijd, kijken we anders naar gezondheid

Kinderen <7 Op een magisch niveau bv zon kan hartaanval veroorzaken
Kinderen 8-11 Concreter, oorzaak en gevolg bv begrijpen van besmetting
(een functie, organen van het lichaam)
Vroegere puberteit Fysiologisch (specifieke organen van lichaam)
Late puberteit en volwassenheid Psychofysiologisch (verband tss lichaam en geest verstaan) bv
stress
Ouderen Vaak positieve opvatting, meer wijsheid

WAT IS GEZONDHEIDSPSYCHOLOGIE?

Psychologie = het wetenschappelijk onderzoek naar mentale, psychosociale & biologische processen & gedragsmatig
functioneren via empirische methoden

Tools = systematische observatie en zelfrapportage (zijn hypotheses geldig of niet?)

WAT IS VERBAND TUSSEN PSYCHOLOGIE EN GEZONDHEID?

Matarazzo (1980): Gezondheidspsychologie = ‘het aggregaat van de specifieke onderwijskundige, wetenschappelijke en
professionele bijdragen van het vakgebied psychologie aan de bevordering en het behoud van de gezondheid, de voorlichting
over en de behandeling van ziekten en de daaraan gerelateerde disfunctie’  Benadrukt de belangrijkste doelstelling van de
gezondheidspsychologie = begrip ontwikkelen en vergroten van de biopsychologische factoren bij: (zeer belangrijk om te leren)

1. Bevordering en het instand houden van gezondheid bv gezond eten
2. Verbeteren van gezondheidszorg en gezondheidsbeleid bv adviezen formuleren waardoor zorg en beleid beter wordt
door bv campagnes
3. Preventie en behandeling van ziekte bv vaccinatie
4. Oorzaken van ziekte, wat zijn risicofactoren? Bv in een arm land geboren worden, geslacht


GEZONDHEISPSYCHOLOGIE EN ANDERE TERREINEN

 modellen/theorieën uit sociale, klinische, cognitieve psychologie, het bevariorisme
 gecombineerde met andere vakgebieden (bv. gezondheidseconomie)
 vaak deel van inter- en multidisciplinaire groepen bv in ziekenhuis samenwerken
 Belangrijk! Wat is gezondheidspsychologie = vooral kijken naar verschillende factoren, oorzaken van ziekte

- Psychosomatische geneeskunde (geest en lichaam)  Astma werd veroorzaakt door onderdrukte emoties (analytische
theorie van Freud) (bestaat niet meer)
- Gedragsgeneeskunde (klassieke en operante conditionering, bv. graded activity = blootstellen van pijn H15)
- Medische psychologie (beroep eerder dan vakgebied)
- Medische sociologie (gezin, verwantschap, samenleving)  Hoe kan de sociale context bijdragen aan
gezondheid/ziekte
- Klinische psychologie (geestelijke gezondheid)




4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yunavanreusel1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€6,99  1x  verkocht
  • (0)
In winkelwagen
Toegevoegd