DIVERSITEIT
INLEIDING EN THEORETISCHE BESCHOUWING
MIGRATIE
WAT IS MIGRATIE?
‘ Het permanent verwisselen van vaste verblijfsplaats van individuen en/of groepen binnen een groter geografisch gebied dan de
geboortestreek.’ (Jessurun)
Permanent verwisselen = Je blijft niet meer in je geboortestreek
Heeft altijd bestaan
Overlevingsstrategie ( want je leven, veiligheid, vrijheid is in gevaar )
o Vrijwillig = Permanent verwisselen van verblijfplaats door bv huwelijk of behoefte aan verandering
Ik ga wonen in Amsterdam omdat het een gezellige stad is
o Semivrijwillig = Migreren vanwege een gebrek aan werk, gebrek aan toekomstperspecitieven of omdat je niet
blij bent met de huidige economische situatie
Spanjaarden komen naar België omdat ze denken dat ze hier meer kans maken op werk
o Onvrijwillig = Gedwongen om een land te verlaten, omdat je vreest voor je leven/vrijheid door bv politiek,
klimaat, geweld.. De keuze om terug te gaan is er niet Zie je vaak tussen vluchtelingen, asielzoekers
In vrijwillig of semivrijwillig heeft de migrant altijd zelf de keuze
VERSCHIL MIGRANT/VLUCHTELING
Migrant = Verlaten hun land voor een beter leven of andere redenen bv studeren in een ander land, natuurrampen,
voedseltekort.. Vaak geen gevaar moesten ze naar hun land terugkeren (vrijwillig of semivrijwillig)
Vluchteling = Gedwongen om naar een ander land te gaan door oorlog of vervolging, mogen niet worden teruggestuurd
als ze gevaar lijden, hebben recht om in een ander land te gaan wonen als ze in gevaar zijn (onvrijwillig)
VERKLARINGEN
Niet één theorie voldoende (samenspel tussen verschillende factoren):
o Economisch = meer geld, ik ga van plek A naar B omdat ik denk dat ik daar meer geld kan verdienen
o Historisch structureel = DBD jobs (dangerous dirty and dumb jobs). Vanuit de overheid gastarbeiders
uitnodigen om in de industrie van het ontvangde land te gaan werken. Bv Roemeense verpleegsters oproepen
omdat er in België niet genoeg zijn
o Migratie systeem = Link tussen land A en B door kolonies, slavernij, basisnetwerken, de verbinding met andere
landen door de geschiedenis.
Meerde factoren relevant
Voorbeeldexamenvraag:
Alphons uit Congo gaat hoger onderwijs volgen in België. Dit valt te verklaren vanuit: Migratiesysteem theorie omdat Congo ooit
een kolonie is geweest van België
MIGRATIE NAAR BELGIË
Gastarbeiders:
Voor WOI kwamen de gastarbeiders vanuit de buurlanden
Interbellum (Italianen en polen waren de eerste gastarbeiders = tijdelijke migratie)
1
, Na WOII Was er veel kapot dus toename van andere nationaliteiten
Jaren 60 met blijvende economische groei
o 1964: tewerkstellingsakkoord met Marokko en Turkije
Oliecrisis in 1973
o Werving van arbeidsmigranten stopgezet door Belgische regering, maar dit duurde zeker een jaar voordat dit
stopte
Maar het bleek dat arbeidsmigranten vestigen zich in hun gastland (dan krijg je ouders die Turks spreken en kinderen
die zich meer thuis voelen in België waardoor ze hier blijven) 2 vormen van volgmigratie:
o 1. Gezinshereniging = Ik als werknemer gaan terug naar mijn land en mijn partner/kinderen halen
o 2. Gezinsvorming = Als man zonder vrouw, teruggaan naar eigen land en een partner haalt van daar
Arbeidsmigranten evolueren tot etnische minderheden Doordat ze zich vestigen gaan ze groepen maken met
mensen (waardoor ze bv een durumzaak opstarten)
Tijdelijkheidsgedachte (Er werd niet geïnvesteerd in bv Nederlandse lessen, omdat die mensen tijdelijk kwamen)
Dekolonisering van Belgische Congo:
Migratie die niet gelinkt is aan arbeid, maar terugkwamen omdat de situatie niet meer veilig was
Terugkerende Belgen
Beperkte groep Congolezen/Rwandezen/Burundezen
1989 val Berlijnse muur (Europa was verdeelt tussen Westen en Oosten)
Europese Unie en Verdrag van Schengen (1992)
Vrije, interne Europese markt (ik mag me vrij verhuizen en mag daar werken zonder probleem) Zorgde voor
toename van Europese migranten
Globalisering
Golfoorlog
Joegoslavië valt uit 1
2001 (19/11)
21e eeuw
Nieuwe patronen binnen migratie
Wordt complexer & diverser
o Andere patronen
11% van de bevolking heeft een niet-Belgisch paspoort
19% heeft migratieachtergrond Vb. Minority – majority cities (steden waarin geen enkele minderheid
nog een meerderheid heeft, geen enkele groep van nationaliteit heeft dus een meerderheid)
Vreemdeling vs immigrant
o Vreemdeling = Iemand die geboren is in het gastland, waarvan de ouders immigranten zijn. Je kan
naturaliseren (betekent dat je Belg gaat worden)
o Immigrant = Migratiebeweging gemaakt van land A (geboren) naar B
MIGRATIE-ACCULTURATIE
Acculturatie = bepaalde elementen overnemen van die cultuur
Berry: het perspectief van de nieuwkomers
Bouhris: het perspectief van de mensen in het land van aankomst
2 dimensies:
o Behoud cultuur/identiteit
o Contact met meerderheid
2
, Er wordt ingezet op integratie
MIGRATIE-BELEID
België (federaal vs regionaal)
o Alle asielproblematiek is federaal beleid, maar de uitvoering ervan is regionaal uitgevoerd. Dus het betekent
dat het heel erg verschillend is van waar je terecht komt hoe je behandeling zou zijn
Tijdslijn
o Jaren 80 = Assimilatie
o Jaren 90 = Minder heden beleid, focus op onthaal, opvang en emancipatie (=zelfstandigheid)
o Begin 21e eeuw = Inburgeringsdecreet (= focus op integratie, maar geen duidelijk doel, onderliggend was wel
ervoor zorgen dat de herkomstkloof niet groot was)
o Nu = Vanaf 2001 kwam er een groot wantrouwen door 19/11 naar de Islam toe Invloed politiek
DIVERSITEIT IN DE 21 S T E EEUW
Nieuwe ontwikkelingen:
Tot welke generatie roots in migratie? (je hebt 3 generaties nodig, maar we zien dat zelf de 4de generatie er nog last van
heeft)
Nieuwe gastarbeiders door de veranderingen in de geschiedenis maar ook door typische beroepen die België niet willen
doen bv Kuisvrouwen
Financiële crisis van 2008 waardoor hoogopgeleide mensen uit andere landen naar hier komen
Migratie-crisis(?!) 2015 Grote stroom mensen door oorlogsgebieden naar België
Globalisering:
Wordt versterkt door de nieuwe informatietechnologie (contact houden met mensen uit thuisland)
Transnationaliteit = Meerdere nationaliteiten die je samen met elkaar combineert
Transmigratie = Migrant die steeds verder gaat (steeds naar volgende landen gaan)
EMPANCIPATIEBEWEGINGEN:
Feminisme (4 golven, volgen elkaar op in tijd)
o 1. Vrouwenkiesrecht in de UK (arbeidspositie van vrouwen)
o 2. Arbeids en rechtspositie van de vrouw & seksualiteit (bv de pil werd uitgevonden) Moment van LHBTQ
beweging
o 3. Diversiteit binnen feminisme (discriminatie, rol van vader…)
o 4. Intersectionaliteit = hoe word je beïnvloedt door op machtsassen (vormen van onderdrukking) en hoe kan je
dat veranderen
LHBTQ+ beweging (denkbeeld verandert door bv homo’s, wie is dan de man?)
Etnische zelforganisaties worden opgericht (overkoepelend beleidsadvies geven aan de regering)
o Hebben 2 functies:
1. Mensen onderliggend verbinden
2. Overbruggend bv Turkse vrouw die in een zelforganisatie gaat om de rechten van een student te
verbeteren
o Op identiteit gericht of instrumenteel gericht (doel bereiken)
Doel bereiken bv de organisatie mentor 2 work Instrumentele manier van werken
SUPERDIVERSITEIT
Diversiteit in de diversiteit = verschillen tussen EN binnen groepen
Veelheid aan en interactie tussen verschillende dimensies
3
, Continu ontwikkeling & verandering
Complex (creolisering = mengvormen van culturen) en oncomfortabel omdat je geen beschrijving hebt van een groep
Dimensies (zie in boek):
o 1. Immigratiestromen
o 2. Land van herkomst
o 3. Talen
o 4. Religie
o 5. Migratiekanalen en immigratiestatus (= kanalen: wie komt er naar hier? Komen ze bewust of komen ze
genoodzaakt, want dan heb je een ander kanaal ipv de bewuste? Status: ben je in staat om.. )
o 6. Geslacht
o 7. Leeftijd
o 8. Geografische spreiding
o 9. Transnationalisme en transmigratie
Belangrijk voor PC: Migratie maakt kwetsbaar
o Zorg op maat
o Open en transparante houding (beleid is politiek gekleurd en zal dus nooit neutraal zijn)
o Ruimte voor dialoog
INTERSECTIONALITEIT
Verschil als kruispunt In het contact met de ander is het verschil de basis. Bv je kan elkaar ontmoeten omdat je beide
vrouw bent, maar de kans is groter dat je op andere vlakken veel verschillender bent
Ontstaansgeschiedenis
Maatschappelijke ordeningsprincipes
Elk individu bestaat uit verschillende deelidentiteiten
Invloed van machtsverhoudingen
INTERSECTIONEEL DENKEN
= Manier van en-en denken, handelen en kijken. Je gaat naar alle stukjes van de persoon kijkt
(kinderen, beperkingen…)
Dynamisch denken
Inclusiviteit (new) (meer dan alleen maar ruimte maken voor verschil, maar ook over het gevoel van acceptatie, worden
studenten met een hoofddoek als volwaardige studenten gezien?)
Verwevenheid en gelijktijdigheid
Meervoudigheid
OEFENING IN PORTFOLIO
Glasswerf Jezelf vergelijken met de norm. Dan moet je een interview doen met iemand die volledig anders is op alle vlakken.
Om te kijken wat voor effect dat heeft (zie slide 25)
TERUG NAAR INTERSECTIONALITEIT
Intersectionele analyse
o Afstappen van wij-zij denken
o Andere kijk krijgen
Inzetten op verbinding
o Ons denken
Belangrijk voor PC Gebruik tools voor bewustwording (wie ben ik, hoe sta ik tov anderen, wat gaat goed, wat vind ik
moeilijk? )
4
