Samenvatting
Samenvatting - Basis van de hulpverlening
- Instelling
- Arteveldehogeschool (Artevelde)
Dit is een samenvatting van het vak basis van de hulpverlening. Graduaat Maatschappelijk werk - Semester 1 - samenvatting
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 32 pagina's
Voorbeeld 4 van de 32 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
BASIS VAN DE HULPVERLENINGINLEIDING:
1. METHODISCH HANDELEN
Methodiek:
- Beschrijft de manier, de werkwijze waarop aan doelstellingen wordt gewerkt
- Vertrekt vanuit een bepaalde visie
- Individueel en groepsgerichte methodieken
- Voorbeelden: social casework, systeemgericht werken, taakgerichte hulpverlening,
groepsmaatschappelijk werk, gedragsgericht werken
Eclectisch werken: verschillende methodieken of stromingen gecombineerd
WAT IS EEN METHODIEK?
- Gericht werken en je gebruikt een bepaalde strategie, werkwijze en methodiek
- Je werkt niet vanuit de buik, maar op een doordachte en professionele wijze
- Overdraagbaar naar collega’s en transparanter voor de cliënt
1.1. KENMERKEN METHODISCHE BEGELEIDINGSOPZET
Methodisch werken voldoet aan 4 kenmerken:
- Doelgericht
- Bewust
- Systematisch
- Procesmatig
1) DOELGERICHT HANDELEN
- Met zijn tussenkomst wil de maatschappelijk werker iets bereiken
- Doel: het verhogen van het welzijn en het optimaliseren van het psychosociaal handelen
van de cliënt. De tussenkomsten moet dus in het belang van de cliënt zijn
- Methodisch hulpverlenen veronderstelt dat er specifieke doelen worden vastgesteld in
overleg met de cliënten
- Doelgericht handelen zorgt ervoor dat het proces controleerbaar en toetsbaar wordt. Men
kan nagaan of er effectief verandering gerealiseerd wordt
- Bij doelgericht handelen kan de overdracht aan anderen vlot gebeuren
- Operationele doelen: hoe specifieker de doelen geformuleerd zijn, hoe beter je ze nadien
ook kan evalueren, concreet, haalbaar en geplaatst in een context (SMART principe)
2) BEWUST HANDELEN
- Professioneel handelen = bewust handelen. Stilstaan bij de betekenis van jouw eigen
handelen en nadenken en bewust kiezen voor de doelen die je wil bereiken, de werkwijze die
je hanteert en de middelen die je gebruikt bv. papier en stift
- Als je bewust handelt denk je kritisch na over je eigen motieven en verlangens, sterke en
zwakke punten en welke invloed jouw gedrag heeft op de ander en de situatie
- Intuïtief handelen levert vaak niet het gewenste effect op. Al doende leert men. Concreet
betekent dit dat je achteraf nadenkt (=reflecteert) over bepaalde werkervaringen. Je zet
concrete werkproblemen om in leervragen, je denkt erover na en trekt conclusies voor de
toekomst. Je gaat bewust om met je ervaringen en leert eruit, waardoor je steeds
professioneler gaat handelen
,3) SYSTEMATISCH HANDELEN
- Systematisch handelen betekent dat je planmatig en stapsgewijs te werk gaat en ervoor
zorgt dat de stappen goed op elkaar aansluiten. Je handelt consequent
- Stap voor stap handelen
- Je hebt iets op gang gebracht en je vraagt je telkens af wat de volgende stap moet zijn, welke
actie ondernomen moet worden, met wie en voor hoelang en welke hulpmiddelen of andere
mensen daarbij nodig zijn
- Samen met de cliënt werkt de maatschappelijk werker aan de problemen op een doordachte
wijze en aan de hand van een, met de cliënt, vastgesteld plan
- Hierbij wordt aangegeven welke activiteiten in de hulpverlening zullen plaatsvinden, op welk
moment en tot welk doel ze zullen leiden
4) PROCESMATIG HANDELEN
- De maatschappelijk werker speelt in op de dynamiek van het proces. Het betekent dat je je
voortdurend afvraagt of je werkt in de richting van het vooropgestelde doel en of alles
volgens plan verloopt (regelmatig terugblikken en evalueren). Het effect van de ene stap op
de andere wordt mee in rekening gebracht. Elke beslissing wordt voorafgegaan door een
evaluatie. Er wordt dus voortdurend tussentijds geëvalueerd en bijgestuurd
Evaluatie op 4 verschillende manieren:
A) FORMATIEVE EVALUATIE: om verbeteringen in de hulpverlening aan te brengen terwijl het
lopende is (tussentijdse evaluatie)
B) SUMMATIEVE EVALUTATIE: legt de klemtoon op de resultaten van de hulpverlening: ‘werden
de doelen bereikt?’ (evaluatie op het einde)
C) FORMELE EVALUATIE: op een systematische en strategische manier zoeken naar feedback,
dat we onze evaluatiemethode op voorhand gepland hebben
D) INFORMELE EVALUATIE: tijdens de hulpverlening goed luisteren naar het commentaar van
de cliënt en zijn gedrag observeren
1.2. DE FASEN IN HET HULPVERLENINGSPROCES
1.2.1. LINEAIR VS CIRCULAIR
- Lineair model: chronologische volgorde, logische opeenvolging in de verschillende stappen
- In de werkelijkheid volgen de stappen NIET altijd zo chronologisch op
- We werken ‘stukje bij beetje’ en moeten continu bijsturen. Daarom kunnen we de fasen in
het hulpverleningsproces beter iteratief of cyclisch hanteren
- Je hoeft niet te starten bij de eerste fase
- Je springt van de ene fase in de andere en weer terug. Juist omdat men nooit alle kennis
volledig heeft bv. probleemanalyse
,- We komen telkens terug op een (vernieuwde) probleemanalyse, in samenhang met
(vernieuwde) doelen die op hun beurt weer effect hebben op de (vernieuwde) aanpak of
strategie. Het startpunt kan dus in verschillende fasen liggen
- De evaluatie gebeurt niet alleen op het einde van het hulpverleningsproces. We staan op
verschillende momenten stil om terug te kijken naar wat we reeds bereikt hebben en waar
naartoe we nog willen werken
De fasen in het hulpverleningsproces:
A) De aanmelding
B) Intake
C) Probleemanalyse
D) Doelformulering
E) Strategiebepaling
F) Uitvoering
G) Evaluatie / Afronding
1.2.2. DE AANMELDING
1.2.2.1. Mensen nemen zelf contact op met de dienst
➔ Uit eigen beweging
- Mensen komen uit eigen initiatief naar de maatschappelijk werker
- Veronderstellen dat er meerdere elementen aanwezig zijn:
o Onvrede met de bestaande situatie
o Bewustzijn van de situatie
o Startmotivatie
o Verwachting dat de maatschappelijk werker de situatie mee kan veranderen
- Hulpvragers ervaren ambivalente gevoelens bij eerste contact
- Hulpvragers zien hun contact met het sociaal werk als het toegeven van een zwakte en
vrezen afhankelijk te worden
- Hebben moeite dat anderen hen gaan beïnvloeden
- Dikwijls bang voor verandering
- Ze hopen dat ze geholpen zullen worden en zijn tegelijkertijd heel terughoudend: ‘hoe zal de
hulpverlener naar hen kijken? Klikt het met de hulpverlener?’
- Ze hebben soms al een grote drempel overwonnen
➔ Op advies van anderen
- Niet zelden nemen mensen contact op met een maatschappelijk werker op aanraden van
anderen (familie, buurvrouw, vrienden)
- Hou rekening met het feit dat het beeld dat nieuwe aanmelders van het maatschappelijk
werk hebben meegekregen, erg vertekend kan zijn
➔ Soms komen mensen ook omdat ze doorverwezen zijn door andere hulpverleners
- Bv. arts, sociaal verpleegkundige, leraar, werkgever
- Het is dan aangeraden om volgende vragen met deze verwijzers door te nemen:
1) Wat is de reden voor de verwijzing dat hij de cliënt verteld heeft?
2) Hoe heeft de hulpverlener / doorverwijzer, de instelling, bij de cliënt aangekondigd?
3) Hoe staat de cliënt volgens de hulpverlener / doorverwijzer tegenover de verwijzing?
- Deze drie vragen zijn heel belangrijk: ze bepalen de blik waarmee de aanstaande cliënt kijkt
naar wat de maatschappelijk werker voor hem kan doen en dat is niet altijd wat mogelijk is
, 1.2.2.2. Het contact ontstaat van buiten de betrokken mensen
➔ Onder dwang
- In een aantal situaties moeten mensen contact hebben met een sociaal werker: ze kiezen
daar niet zelf voor. Voor hen ontstaat het contact onder een of andere dwang of druk
o Ofwel komt er in de loop van dergelijk gedwongen contact een moment waarop de cliënt
zegt ‘inderdaad, dat is mijn moeilijkheid. Daar wil ik wat aan doen en dat is wat ik wil,
ongeacht wat de anderen vinden wat ik moet doen’. Dan kan de begeleiding starten
o Ofwel blijft het contact gedwongen: geen sprake van begeleiding. In dit soort
gedwongen contact, is het belangrijk dat je van bij het begin heel duidelijk bent over je
positie en dat cliënten het persoonlijke engagement van jou als maatschappelijk
werker ervaren
➔ Ook de maatschappelijk werker kan op eigen initiatief contact zoeken met iemand
- Alle vormen van outreachend werken, waarbij potentiële cliënten worden opgespoord,
vertrekken vanuit de werker
- Outreachend werken = actief naar buiten treden (zie verder presentietheorie)
➔ Op initiatief van derden
- Soms zien mensen dingen gebeuren in hun familie- of vriendenkring die hun zorgen baren
- We krijgen dus te maken met mensen die ervoor kiezen om met jou contact op te nemen om
een situatie aan te melden en een eerste contact te vragen met iemand anders die misschien
zelf niet op de hoogte is van deze melding
1.2.3. INTAKE
• Contactlegging
- Het eerste contact met de cliënt is niet altijd even gemakkelijk
- De hulpverlener kan deze omstandigheden tot eerste onderwerp van gesprek maken bv.
door te vragen of het de cliënt duidelijk is waarom de huisarts hem heeft geadviseerd om
naar de maatschappelijk werker te komen
- De hulpverlener legt ook uit wat de bedoeling is van een eerste gesprek en een voorlopig
uitleg over de verdere bedoelingen van de hulpverlener
• Opbouw van een werkrelatie
- Wederzijds uitspeken van verwachtingen over aanpak en samenwerking
• Onderzoek van hulpvraag
- De hulpvraag zegt iets over het probleem zoals de cliënt dat ziet. Het gesprek over de
hulpvraag moet zodanig zijn dat hulpverlener en cliënt helder krijgen:
o Wat de cliënt als probleem ziet
o Wat dit probleem voor de cliënt betekent
o Welke wenselijke oplossingen de cliënt ziet
o Welke mogelijkheden de cliënt zelf heeft met het oog op deze oplossingen
o Welke verwachtingen de cliënt heeft ten aanzien van de hulpverlener
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lovekiwi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 78998 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen